اصلاح در بورس به چه معناست؟ چهطور زمان اصلاح و انواع آن را تشخیص دهیم؟
وقتی بازار بیش از 10٪ در طی چند هفته یا چند ماه سقوط میکند، اصلاح بازار سهام اتفاق میافتد. اصلاحات بازار معمولاً هر دو سال یکبار اتفاق میافتد، بنابراین سقوط نادرتر سهام بورس را میتوان تصحیح سریع بازار دانست. اصلاح در بورس در هر مدت، بخشی طبیعی از یک چرخه معمول بازار سهام است که به بازار اجازه میدهد پس از سودهای قابل توجه قبل از رسیدن به بالاترین سطح، انجام شود.
برای یک معاملهگر مهم است که تفاوت بین اصلاح و ریزش و پولبک را تشخیص دهد.
هیچ کس نمیتواند ادعا کند که تشخیص زمان اصلاح سهم را کاملاً درست پیش بینی کرده است. بیشتر سرمایه گذاران تمایل دارند در نزدیکی کف بازار بفروشند و در نزدیکی بالای بازار خرید کنند، این همان دلیل عملکرد متوسط سرمایه گذار در بازار است.
بهترین اقدام تهیه یک استراتژی سرمایهگذاری بلندمدت بر اساس اهداف خاص و مشخصات ریسک شما است. اگر پورتفو سرمایهگذاری درست و متنوعی داشته باشید، میتوانید در برابر شوک افت و ریزش بازار یا بهاصطلاح اصلاح شاخص بورس که منجر به بازدهی مثبت بلندمدت میشود، مقاومت کنید.
ادامه مطلب را بخوانید تا بدانید چه زمانی میتوانید انتظار اصلاح در بورس و بازار را داشته باشید، معنی اصلاح در بورس و تأثیر آنها بر پورتفوی شما چیست؟ تشخیص اصلاح سهم برای شما چه طور ممکن است؟ چرا نباید نگران اصلاح باشید و چطور از آنها به نفع خود استفاده کنید.
در بازار سرمایه اصلاح به چه معناست؟
در سرمایهگذاری، کاهش 10٪ یا بیشتر قیمت اوراق بهادار از بیشترین قیمت آن، اصلاح نامیده میشود. اصلاحات میتواند در مورد داراییهای فردی، مانند سهام یا اوراق قرضه یا در شاخص گروهی از داراییها اتفاق بیفتد.
در واقع تعریف دقیقی از اصلاح وجود ندارد، اما معمولاً برای توصیف کاهش شاخص کل در مسیر اصلاح قرار گرفت سریع حداقل 10٪ در قیمت دارایی از یک اوج اخیر استفاده میشود و اصلاح نامیده میشود زیرا معمولاً قیمت را از یک افزایش غیرطبیعی به روند ثابت شده بلندمدت خود برمیگرداند.
یک دارایی، شاخص یا بازار ممکن است مختصر یا برای دورههای پایدار - روزها، هفتهها، ماهها یا حتی بیشتر درگیر اصلاح شود.
سرمایهگذاران، معامله گران و تحلیل گران از روشهای تکنیکالی برای پیشبینی تشخیص زمان اصلاح سهم و شاخص استفاده میکنند. عوامل بسیاری هستند که در ایجاد اصلاح نقش دارند. از تغییر اقتصاد کلان در مقیاس بزرگ تا مشکلات موجود در برنامه مدیریت یک شرکت میتوانند دلایل اصلاح سهام و شاخصها یا بازارهایی که تحت تأثیر قرار میگیرند باشد.
جوزف هوگ، تحلیلگر امور مالی منصوب (CFA) و تحلیلگر سابق بازار سرمایه گذاری وال استریت. "در واقعیت، اصلاحات در بورس اوراق بهادار به طور مکرر اتفاق میافتد و تقریباً به آن اندازه که فکر میکنید بد نیست."
استفاده از تجزیه و تحلیل تکنیکال سطح حمایت و مقاومت را بررسی میکند تا به پیشبینی زمانی که یک تغییر قیمت ممکن است به یک اصلاح تبدیل شود، کمک کند. برخی از ابزارهایی که برای تشخیص اصلاح در بورس استفاده میشود، شامل استفاده از باندهای بولینگر، کانالها، خط روند برای تعیین محل حمایت و مقاومت در برابر قیمت است.
انواع اصلاح قیمت
نکته کلیدی این است که در واقع دو نوع اصلاح وجود دارد: اصلاحات قیمت و اصلاحات زمانی. تقریباً همه اصلاحات ترکیبی از این دو مورد است، اما درک این موارد به عنوان عوامل جداگانه به شما امکان میدهد تا ارزیابی کنید که چه زمانی اصلاح به پایان میرسد.
اصلاح زمانی در بلند مدت رخ میدهد، یعنی تغییر روند در بازه زمانی بلند مدت تری شکل میگیرد ولی قیمت کاهش زیادی نخواهد داشت. این اصلاح معمولاً چند روز تا چند ماه طول میکشد و قیمت تنها در یک محدوده مشخصی نوسان میکند. بیشتر سرمایه گذاران بلند مدتی در این اصلاح متضرر خواهند شد.
اصلاح قیمتی، در مدت زمانی کوتاهتر شاهد افت قیمت بیشتر سهم یا شاخص خواهیم بود. دوره اصلاح قیمتی حدوداً 3 الی 4 ماه طول میکشد.
چه تفاوتی بین اصلاح و ریزش وجود دارد؟
اسپیر میگوید: "بازار خرسی یا ریزشی بیش از 20٪ کاهش در بازار را نشان میدهد." درگذشته به طور متوسط ریزش14 تا 16 ماه بوده است که این مدت بیشتر از یک اصلاح معمول است. "
ریزش بازار اغلب منجر به تغییر چشمگیر سرمایه، سرمایهگذاران میشود. بازار ریزشی بیشتر مربوط به موضوعات عمیقتر و تأثیرگذارتر است که میتوانند به یک بحران اقتصادی شبیه باشند و نه فقط گزارشهای ناامیدکننده اقتصادی.
کانتی (Canty) میگوید: "اگر موضوعات اساسیتری روی بازار تأثیر بگذارد، اصلاح بازار میتواند تبدیل به بازار ریزشی شود. "
هوگ میگوید: "در یک اصلاح، سرمایهگذاران هنوز در مورد درآمد آینده و اقتصاد خوش بین هستند، بنابراین آنها دوباره به بازار میآیند تا سهام خود را با قیمتهای پایینتر بگیرند و بازار را به سمت بالاتر سوق دهند."
در یک بازار ریزشی، تغییراتی در چشم انداز اقتصاد ایجاد میشود و احساسات سرمایهگذاران منفیتر است. حتی پس از کاهش قیمتها، آنها مطمئن نیستند که میخواهند از فرصتی استفاده کنند و سرمایه گذاری کنند یا نه!
از دیگر تفاوت بین سقوط بازار سهام و اصلاح بازار، به عنوان مثال، سقوط بازار سهام 1929 که آغاز رکود بزرگ د، سه سال طول کشید و دو دهه طول کشید تا بورس سهام ضررهای خود را به طور کامل جبران کرد. سقوط بازار سهام در سال 2008 که همزمان با بحران مالی بود، منجر به یک بازار ریزشی دو ساله و رکود شدید شد. منجر به طولانیترین و قویترین اصلاح بازار سهام در تاریخ شد.
یکی از کوتاهترین اصلاحهای سهام در ژانویه 2018 پس از سقوط 12 درصدی بازار طی یک هفته و نیم رخ داد. طی دو ماه، بازار ضررهای خود را به طور کامل جبران کرد و به بالاترین رکورد رسید.
پیدایش ویروس کرونا در سال 2020 یکی از شدیدترین افتهای ثبت شده در بازار بود، بازار سهام از اوج تاریخی به بازار ریزشی کامل رسید.
چطور اصلاح و ریزش در بازار را تشخیص دهیم؟
مهمترین نکتهای که باید درباره اصلاح بازار بدانید این است: تا زمانی که رسماً روند تمام نشود، نمیدانید این اصلاح بازار است یا ریزش!
اصلاحاصلاح بازار طبق تعریف افت کمتر از 10 یا 20٪ است. بین زمانی که بازار با کاهش بیش از 10٪ به "قلمرو اصلاح" وارد میشود و هنگامی که سقوط میکند، نمیدانید که این فقط "اصلاح" است یا سقوط جدیتر بازار. معمولاً افت سریع بازار به بیش از 20درصد به عنوان ریزش تعریف شده است.
6 راه برای شناسایی ریزش قریبالوقوع بازار
هدف این مقاله کمک به معامله گران و سرمایه گذاران در درک سرنخها و ویژگیهای روانشناختی است که اغلب قبل از سقوط بازار است. دو نوع اصلاح وجود دارد، اصلاح قیمتی و اصلاح زمانی. تفاوت این دو در نوسان قیمت است.
در ادامه مطبی در مورد مشخصههای اصلی برای تشخیص اصلاح سهم (زمانی و قیمتی) صحبت خواهیم کرد. همانطور که گفته شد، هیچکس نمیتواند روز یا ساعت را پیش بینی کند، اما اگر توجه کنید میتوانید سیگنالها را تشخیص دهید.
- سرنخ شماره 1: سهام پیشرو سقوط میکند
اگر سهام پیشرو و به اصطلاح لیدرهای گروه شروع به شکست و سقوط کنند، نشان میدهد که بازار در حال ریزش است و پویایی بازار در حال تغییر است.
اخباری مانند اعلام قوانین محدودکننده، تحریمها، تغییر نرخ بهره بانکی، انتشار ویروس همهگیر و. میتوانند بر ریزش تأثیرگذار باشند معمولاً یک رویداد بزرگ رخ میدهد که بازار ضعیف شده را پایین میآورد. این میتواند کاتالیزوری باشد که باعث سقوط میشود.
- سرنخ شماره 3: حدس و گمان بیداد میکند
چه کسی میتواند روزهای پرجنبوجوش سال 99 را فراموش کند که سها در یک روز صف خرید سنگین و در برخی از سهام با بیش از 5 واحد یا بیشتر افزایش یابد؟
اگرچه فضای بازار آنچنان طبق حدس و گمان نباشد، اما سرنخهایی وجود دارد که در برخی سهام میتوانید ادعا کنید که ارزشهای فعلی بسیار بالا است.
- سرنخ شماره 4: فنا و تاریکی رسانهها
اخبار منفی اضطراب و ترس ایجاد میکند. هنگامی که رسانهها گزارش میدهند که بازار برای چند روز رکورد نزول را داشته (به عنوان مثال "برای پنجمین جلسه معاملاتی متوالی شاخص افت کرد و . ") ، مردم را مضطرب میکند. سایکس میگوید: "انتشار اخبار منفی باعث میشود مردم به طور دسته جمعی خواستار خروج از بازار شوند، مثل فرار سارق از بانک. زیرا آنها دچار ترس و قرار شدهاند. "
- سرنخ شماره 5: افت قیمت در بازارهای جهانی: کاهش قیمت در بازارهای جهانی بهخصوص بر سهام دلاری و فلزات اساسی تأثیرگذار و نشانهای از ریزش بازار خواهد بود.
- سرنخ شماره 6: جذابیت بازارهای رقیب: جذاب بودن سایر بازارهای مالی موجب جلبتوجه سرمایهگذاران به دیگر بازارها میشود و میتواند موجب ریزش بازار گردد.
در هنگام اصلاح بازار چه کاری باید انجام دهید؟
وقتی بورس افت کند ارزش پرتفوی شما کاهش مییابد، اصلاح در بورس گاهی وسوسهانگیز است. در هنگام اصلاح شاخص بورس چه نباید بکنید؟
پاسخ ساده است: وحشت نکنید. غالباً اولین واکنش مردم در هنگام نزول سهام ترس و وحشت است که منجر به فروش سهام به هنگام افت شدید ارزش میشود. دانستن میزان تحمل ریسک و چگونگی تأثیر آن بر نوسانات قیمت در پرتفوی شما مهم است. از طریق متنوع سازی پورتفو که شامل نگهداری طیف گستردهای از سرمایهگذاریها است، سرمایه گذاران میتوانند خود را از خطر بازار محافظت کنند.
اسپیر میگوید: "اگر رویکرد متنوع و منضبطی داشته باشید، بهتر است در طی زمان اصلاح مسیر خود را حفظ کنید. سرمایهگذارانی باهوش هستند که احساسات خود را کنترل کنند و با مغز خود سرمایه گذاری کنند."
بدانید که علت شاخص کل در مسیر اصلاح قرار گرفت اصلاح چیست
قبل از هر اقدامی، هوگ توصیه میکند که یک گام به عقب برگردید و از تحولات اقتصادی که باعث اصلاح در بورس شده است، مانند گزارش درآمد ناخوشایند یا سایر رویدادهای اطلاع یابید. اگر تغییراتی ایجاد شده است که بر بازارهای سهام تأثیر میگذارد، ممکن است نشانه تشخیص زمان اصلاح سهم باشد که شما باید برای اصلاح گسترده یا حتی بازار ریزشی آماده شوید.
البته که این اتفاق به معنای فروش سهم و دارایی نیست برعکس، ممکن است لازم باشد سایر جنبههای برنامه مالی خود را تنظیم کنید تا شانس فروش دارایی را در نزدیک به حمایتیترین نقطه بازار، کاهش دهید.
احساسات سرمایه گذاران، شاخصهای اقتصادی، سیاستهای جهانی و اخبار فوری، همه در تعیین اینکه آیا اصلاح شروع شده یا نه، نقش دارند.
پورتفوهایی متناسب با تحمل ریسک ایجاد کنید
با اتخاذ تخصیص دارایی که با اهداف و تحمل ریسک شما مطابقت داشته باشد، پورتفوی خود را تشکیل دهید. بهاینترتیب، کمتر تصمیمی برای سرمایه گذاری احساسی هنگام اصلاح خواهید گرفت.
اصلاحات در بازار اغلب اولین فرصتی است که سرمایهگذاران جدید واقعاً درک میکنند که تحمل ریسک آنها چهقدر است. اگر اصلاح بازار موجب تغییر حال شما شد، باید محافظه کارانه تر سرمایه گذاری کنید.
تفاوت اصلاح قیمت، ریزش و پولبک چیست؟
شیوع 19COVID- فشار فوقالعادهای بر قیمت سهام وارد کرده است و برخی از سرمایهگذاران را وادار به فروش کورکورانه و بی رویه موقعیت در زمانی میکند که کل بازار روند نزولی دارد. سرمایه گذاران نگران معتقدند "این بار متفاوت است." با افت بازار، برخی از سرمایه گذاران این دیدگاه را از دست میدهند که روند نزولی - و روند صعودی - بخشی از چرخه سرمایه گذاری است.
پولبک:
پولبک در لغت تحت عنوان "عقبنشینی" یاد میشود به معنای بازگشت است. در این حالت، بعد از شکست شدن سطح حمایتی یا مقاومتی معتبر سهم، روند تغییر میکند و یکبار دیگر به آن سطح که شکسته شده بود باز میگردد.
اصلاحات:
اصلاح نیز همانند پولبک به معنای تغییر روند است. اما تفاوت مهم این دو در این است که پولبک موقت است اما اصلاح و ریزش طولانیمدت. ریزش از اصلاح و پولبک طولانیتر است.
ریزش:
در بازار خرسی و ریزشی، اگر از آخرین قیمت از اوج به 20٪ یا درصد بیشتری کاهش یابد، ریزش است.
اصلاحات بازار سهام زمان بسیار خوبی برای خرید سهام مناسب است. اصلاحات در بازار معمولاً به فرصتهای چشمگیر خرید تبدیل میشوند، زیرا غالباً مختصر و ملایم هستند.
نکات مهم اصلاح شاخص بورس و تشخیص زمان اصلاح سهم
اصلاح شاخص در بورس چیزی بیش از کاهش متوسط ارزش شاخص بازار یا قیمت یک دارایی نیست. به طور کلی اصلاح در بورس به این معنی است که قیمت 10 تا 20 درصد از ارزش اوج اخیر کاهش داشته باشد و اصلاحات میتواند برای شاخص یا حتی سهام شرکت اتفاق بیفتد.
تحلیلگران از نمودار برای پیگیری تغییرات در طول زمان در یک دارایی، شاخص یا بازار استفاده میکنند.
اصلاحات و ریزشهای بازار میتواند در اثر موارد زیادی ایجاد شود. گاهی اوقات یک بحران خارجی است، مانند همه گیری ویروس کرونا در مارس 2020. بار دیگر، یک صنعت یا بخش اقتصادی خاص منفجر میشود و امواج را به سراسر بازار میفرستد، مانند سقوط مسکن و در نتیجه آن بحران مالی سال 2008.
تفاوت پولبک و ریزش و اصلاح در مدتزمان آنها میباشد. همچنین، پولبک نشانه تغییر روند و تبدیل مقاومت به حمایت یا تبدیل حمایت به مقاومت است. اما اصلاح شاخص کل در مسیر اصلاح قرار گرفت به معنای تغییر روند سهم در مدت کوتاه و معمولاً ریزش به معنای تغییر روند سهم در بلندمدت است.
در طی یک دوره اصلاح، داراییهای فردی به دلیل شرایط نامطلوب بازار غالباً عملکرد ضعیفی دارند. اصلاحات میتواند یکزمان ایدهآل برای خرید داراییهای با ارزش بالا با قیمتهای تخفیف یافته ایجاد کند. با این حال، سرمایهگذاران همچنان باید خطرات مربوط به خریدها شاخص کل در مسیر اصلاح قرار گرفت را بسنجند، زیرا با ادامه اصلاحات میتوانند متوجه کاهش بیشتر قیمت شوند.
سهام، شانس اول رونق بازارها؟
بورس تهران در شرایطی هفته کمهیجانی را پشتسر میگذارد که بازارهای ارز و سکه و همچنین بازارهای جهانی نوسانات پردامنهای را تجربه میکنند. تلاش برای کشف نشانههای قطعیتر از آثار تحریم از یکسو و انتظار برای عملگرایی بیشتر سیاستگذار ازسوی دیگر، فضای احتیاطی را بر معاملات بورس چیره ساخته است.
به گزارش فیدوس: بورس تهران در شرایطی هفته کمهیجانی را پشتسر میگذارد که بازارهای ارز و سکه و همچنین بازارهای جهانی نوسانات پردامنهای را تجربه میکنند. تلاش برای کشف نشانههای قطعیتر از آثار تحریم از یکسو و انتظار برای عملگرایی بیشتر سیاستگذار ازسوی دیگر، فضای احتیاطی را بر معاملات بورس چیره ساخته است. با وجود این، مولفههای فوق میتوانند سوخت صعود دوباره سهام را مهیا کنند؛ بهبود شرایط در رابطه با این متغیرها میتواند بار دیگر بورس را به مقصدی جذاب برای سرمایهگذاری تبدیل کند.
دادوستدهای دیروز بازار سهام جدا از حاشیههای مرتبط با اختلال در هسته معاملات روندی رخوتناک داشت. حجم و ارزش محدود معاملات در کنار تغییرات نامحسوس شاخص کل، نشانههایی از روزهای کمهیجان اخیر بورس تهران است. خالص تغییرات نماگر کل بازار سهام طی ۴ جلسه معاملاتی اخیر تنها ۶۲۵ واحد در جهت منفی و متوسط ارزش معاملات خرد بورسی در این بازه زمانی، حدود ۳۸۰ میلیارد تومان بوده است که در این میان ارزش معاملات روز گذشته حد پایین را مشخص میسازد. اگرچه شاخص سهام از ابتدای هفته روند کمنوسانی را پشت سر گذاشته بود، اما فشار عرضه در پایان معاملات دیروز قیمتها را تحت فشار قرار داد و دامنه تغییرات شاخص کل را کمی گستردهتر ساخت. در میان معاملات کمنوسان اکثر گروههای بازار، این فشار در صنایعی همچون فرآوردههای نفتی ملموستر بود؛ جایی که تغییرات قیمت نفت در بازارهای جهانی بهصورت روزانه در روند قیمت سهام انعکاس پیدا کرد. در سایر گروههای پرنوسان روزهای اخیر، همچون خودروسازان و بانکها، شاهد معاملات کمدامنهتری نسبت به روزهای گذشته بودیم. به علاوه آنکه پیشروی نمادهای همگروه در مسیرهای متفاوت، خود از درنگ بیشتر معاملهگران تا بروز نشانههای قطعیتر خبر میدهد. در رابطه با دو گروه مذکور این قطعیت همچنان منوط به رویکرد سیاستگذار است.
کمهیجانی معاملات صنایع مختلف بازار را میتوان در چند عامل مختلف ریشهیابی کرد. روند روزهای اخیر معاملات گویای آن است که در شرایط فعلی چهار بازیگر عمده در بازار سهام ایفای نقش میکنند؛ عواملی که روند آتی بورس را در اختیار دارند و رصد آنها برای فعالان این بازار ضروری است: بازارهای موازی نظیر ارز و سکه، بازارهای جهانی، تحریمها و سیاستگذاریهای داخلی. برخی از این متغیرها بهصورت آنی و مستقیم بر معادلات بورسی تاثیر میگذارند؛ برخی تا حدودی در قیمت سهام پیشخور شدهاند و رویکرد معاملهگران به برخی دیگر کاملا محافظهکارانه است. روزهای کمنوسان و همراه با رخوت بورسی با نوسانهای پردامنه بازارهای موازی و همینطور بازارهای متلاطم جهانی همزمان شده است. در مقابل، انتظار برای آشکار شدن اثر تحریم بر عملکرد شرکتها و همینطور اقدامات عملی سیاستگذار فاز احتیاط را در معاملات پررنگ کرده است.
بازار های سکه و ارز بهعنوان مهمترین رقبای بورس در ماههای اخیر، روزهای پرنوسانی را تجربه میکنند و این نوسانات عموما در مسیر اصلاح قیمتها جریان داشته است. طی روزهای اخیر نرخ دلار در معاملات غیررسمی از مرزهای فراتر از ۱۲ هزار به نزدیکی سطح حساس ۱۰ هزار تومان رسیده است. حضور پررنگتر بازارساز، توانسته مسیر هیجان را در این بازار کاملا معکوس کند؛ به نحوی که اخبار از شیوع فشار فروش در این بازارها خبر میدهد. با این حال باید امید داشت که قدرتنمایی بازارساز، به خروج آن از مسیر منطقی منتهی نشود و اقدامات اصلاحی بعدی در دستور کار قرار گیرند. این اقدامات که در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهد شد در تثبیت و حفظ آرامش این بازار نقشی اساسی خواهند داشت. در تفسیر نحوه اثرگذاری بازارهای موازی بر روند عمومی سهام، اختلاف زاویههای دید مشهود است؛ به این ترتیب که برخی فعالان بازار سهام، کاهش نرخ ارز را از دلایل اصلی قرار گرفتن شاخص کل بورس در مسیر نزولی برمیشمارند و در مقابل عده کثیری از کارشناسان اتفاق نظر دارند که بازار سهام در مقیاس عمومی خود را با نرخهای ارز در بازار غیررسمی هماهنگ نکرده بود که قرار گرفتن دلار در مسیر اصلاح، ریزش سهام را توجیه کند.
در نگاهی جزئیتر باید در نظر داشت که درآمدهای عمده ارزی حاصل از صادرات شرکتهای بورسی با نرخ ارز در سامانه نیما تسعیر شده و اصلاح نرخ دلار در بازارهای غیررسمی تغییر قابلملاحظهای در نرخ نیمایی به جا نگذاشته است. در این بین، صنایع و شرکتهای معدودی از عرضه ارز خود با نرخهای محدودشده معاف بودهاند که در رابطه با این شرکتها در نظر گرفتن اصلاح نرخ ارز ضروری است؛ با وجود این تعداد و ارزش بازار این شرکتها در قیاس با کل بازار، بسیار اندک است. در حدی که نمیتوان تغییرات شاخص کل طی یک ماه اخیر را به افت نرخ ارز نسبت داد. در این بین، گاه فرضیهای مطرح میشود که رشد قیمت سهام گروههای بزرگ و کالامحور را منتج از انتظار برای رشد همزمان نرخ نیمایی با رشد نرخ ارز در بازار آزاد عنوان میکند. با این حال نگاهی به فهرست اثرگذارترین صنایع بر تغییرات شاخص کل و برآورد سودآوری آنها در حالت محافظهکارانه صحت این فرضیه را بهطور کامل رد میکند. مد نظر قرار دادن وضعیت بازارهای موازی در میانمدت سیگنالی از میزان جذابیت بازار سهام به دست میدهد. کاهش جذابیت سایر بازارهای رقیب میتواند بهصورت فرصتی برای جذب نقدینگی سرگردان توسط بازار سرمایه خودنمایی کند. با از دست رفتن امکان کسب سود ملموس و بالا رفتن ریسک در مقاصد فعلی سرمایهگذاری، اکثر معاملهگران به دنبال بازار مناسب دیگری برای ورود میگردند؛ سوالی که هماکنون نیز مکرر در میان دارندگان وجوه نقد تکرار میشود.
علاوه بر بازار ارز و سکه، سایر بازارها نیز طی برهههای اخیر با تهدیدهای خاص خود مواجه بودهاند. بازار مسکن پس از رشد قابلتوجه قیمتها و عقبنشینی ملموس تقاضا با ریسک شدید نقدشوندگی مواجه است. دلالان بازار خودرو نیز اخیرا در سایه تهدید آزادسازی قیمت این محصولات قرار گرفتهاند و در نهایت، نرخ سود سپردههای بانکی-که به نوعی معیار سنجش سود بدون ریسک در کشور است- با توجه به ساختار معیوب این نظام، امکان رشد بیش از پیش ندارد. اخیرا رئیس بانک مرکزی نیز از اقدام جدی برای مقابله با دریافت سپرده با نرخ سودهای بالاتر از ۲۰ درصد توسط بانکها سخن گفته است. در این شرایط در صورتی که سایر عوامل بتوانند بهعنوان پشتوانه بازار سهام یا چاشنی حرکت صعودی آن عمل کنند میتوان به هدایت خودکار نقدینگی به این بازار امیدوار بود.
روند قیمتها در بازارهای جهانی متغیری است که طی هفتههای اخیر واکنشی آنی و مستقیم بر قیمتها در بازار سهام دارد. پس از به روز شدن بازار با نرخهای جدید ارز، مجددا تغییرات قیمتی کالاهای پایه مرتبط با بازار سرمایه کشور، به فهرست اولویتهای عوامل اثرگذار بر سودآوری شرکتها بازگشته است. در روزهای ابتدایی هفته گذشته خبر توافق اولیه آمریکا و چین برای پایان دادن به جنگ تجاری توانست روند بازارهای مرجع را معکوس کند و به مسیر صعود بازگرداند. با این حال، این روند دیرپا نبود و به سرعت تحتالشعاع اختلافات دو غول تجاری در شکلهایی دیگر قرار گرفت. دستگیری مدیر مالی شرکت هوآوی به درخواست آمریکا و به بهانه نقض تحریمها علیه ایران، واکنش طرف چینی را در پی داشته است. مناقشات اخیر دو طرف مجددا امیدها برای رسیدن به توافقی زودرس را کمرنگ میکند و این موضوع بر چشمانداز تقاضای کالاهای پایه اثری قابلتوجه دارد. در عین حال نتایج جنگ تعرفهای، در آمارهای اقتصادی این کشورها، بهخصوص چین، در حال نمایان شدن است و البته این نتایج نیز عمدتا نشان از آن دارد که پایانناپذیری این جنگ میتواند رکود اقتصادی دنیا را زودتر از انتظار در پی داشته باشد. چنان که گفته شد روند نزولی قیمت کالاهای پایه و مرتبط با بازار سهام کشور میتواند چشمانداز سودآوری صنایع وابسته را تحت تاثیر شدید قرار دهد. در قالب کلی و در تعیین جهت عمومی بازار سهام در آینده، فرجام جنگ تجاری به شدت تعیینکننده خواهد بود؛ به نحوی که رشد یا ریزش ملموس این بازارها میتواند در جذب یا گریز سرمایه از این بازار مشخصا تاثیرگذار باشد. با این حال در روندهای کوتاهمدت و در قالب جزئی باید در نظر داشت که روندهای اصلاحی و ریزشی فعلی بعضا با مقیاسی به شدت بزرگتر در قیمت سهام دیده شده است و در ادامه مسیر تنها داشتن تحلیلهای کمّی و دقیق میتواند نشان دهد که ارزندگی سهام آیا با تهدید جدی روبهرو است یا خیر. در واقع در رابطه با سهام شرکتهای صادراتمحور لازم است تا سهامداران نرخهای سربهسر ارزندگی و همینطور سودآوری را مدنظر قرار دهند. تعیین مرزهای حساس قیمتی میتواند در تعیین رویکرد سهامداری فعالان بازار راهنمای بسیار کارآیی باشد.
تحریمها میتوانند در سه مورد صادرکنندگان را تحتالشعاع قرار دهند: مقادیر فروش، میزان تخفیف و حملونقل محصولات. آبان، نخستین ماه از دور جدید تحریمهای آمریکا علیه کشور بود؛ با این حال گزارشهای ماهانه شرکتهای بورسی نشانه نگرانکنندهای از اثرگذاری تحریمها در رابطه با مقادیر فروش به دست نمیدهد. تنها در رابطه با برخی محصولات خاص، مانند گازهای مایع، عدم فروش و کاهش محسوس مقادیر فروش تاملبرانگیز بود که در این رابطه نیز به نظر میرسد دلایل اصلی آن به محدودیت ارسال محصول و نه کمبود تقاضا بازمیگردد.
گزارشهای روزانه گمرک کشور نیز نشان از آن دارد که حتی در رابطه با این محصولات، نقش محدودیتهای مذکور کمرنگ شده و روند صادرات محصول از سر گرفته شده است. با این حال برای اطمینان از این روند رصد گزارشهای ماه آذر از اهمیت شایانی برخوردار است. تخفیف در فروش محصولات نیز بسته به نوع محصول میتواند متفاوت و اثرگذار باشد. با این حال رصد نرخهای فروش در گزارشهای ماه قبل نشان از آن دارد که تحریمها، تخفیف خارج از عرفی را بر شرکتهای صادراتی تحمیل نکرده است و بنگاههایی که نرخ فروشی کمتر از نرخهای متوسط ماهانه را ثبت کردهاند، سابقه فروش با تخفیف در شرایط معمول را نیز دارند. اما مشهودترین اثری که تحریمها بر شرکتهای صادراتمحور گذاشته به هزینه حمل و نقل بازمیگردد. محدودیتهای بیمهای برای کشتیهای حملکننده محصولات کشور سبب میشود تا ارسال فرآوردهها به مشتریان با هزینههای شاخص کل در مسیر اصلاح قرار گرفت بیشتر از معمول صورت پذیرد یا در رابطه با برخی محصولات، همانگونه که اشاره شد، عدم فروش را در پی داشته باشد. با این حال در این مورد نیز مقاصد صادراتی و مجراهای حمل محصول تعیینکننده است. بهعنوان مثال فروش محصول به کشورهای همسایه با محدودیت حمل کمتری روبهرو است. با این وجود برای رصد هزینههایی از این دست، باید در انتظار گزارشهای فصلی بود. مجددا تاکید میشود گزارش عملکرد شرکتها در ماه آذر، از آن جهت که نخستین ماه کامل در دوره تحریمی است، در تشخیص چشمانداز آتی اهمیتی چندینباره خواهد داشت.
سیاستگذار در تعیین مسیر سهام میتواند از راههای مختلف اثرگذار باشد. برخی از راههای غیرمستقیم این موضوع در بالا مورد اشاره قرار گرفت. تثبیت شرایط در بازار ارز و نظارت بر عملکرد و نرخ سود سپرده بانکها از جمله این موارد بود. با این حال همچنان دست سیاستگذار برای تاثیرگذاری مستقیم بر بازار سهام باز است. در موارد جزئیتر میتوان به آزادسازی نرخ محصولات خودروسازان، در دستور کار قرار دادن اصلاح نظام بانکی، افزایش نرخ محصولات تولیدکنندگان غذایی و مسائلی از این دست اشاره کرد. در شمایی کلیتر میتوان امید داشت که سیاستگذار در اقدامات بعدی به منظور تثبیت شرایط در بازار ارز به تشکیل بازاری متشکل اقدام کند. نزدیک شدن نرخهای غیررسمی و نرخ نیمایی ارز، این امکان را بیش از پیش فراهم آورده است تا بازارهای ارزی به یکدیگر متصل شوند و این موضوع نه تنها میتواند اصلاح بیشتر و پایدار نرخها را به دنبال داشته باشد، بلکه تقویتکننده انگیزه صادرکنندگان برای بازگردانی ارز حاصل از صادرات خواهد بود. این مساله نیز در نوع خود میتواند به رشد درآمد شرکتهای صادرکننده بورسی بینجامد و محرک قوی دیگری برای صعود دوباره شاخص سهام باشد. با این حال رویهای که بازار سهام در رابطه با این پتانسیل در پیش گرفته روندی محافظهکارانه است.
در روزی که متوسط قیمت در کل بورس تهران کاهش یافت و تمامی شاخصهای بازار را وارد محدوده منفی کرد، برخی سهمها و صنایع با برخورداری از تقاضای قوی با رشد شاخص مواجه شدند و معاملات چند سهم نیز با صف خرید به پایان رسید. در این روز شاخص کل سهام ۶۸۰ واحد-معادل ۴/ ۰ درصد- افت کرد اما شاخص هموزن توانست در محدوده صفر به کار خود پایان دهد. فرونیفتادن شاخص هموزن به دامنه منفی را باید مرهون رشد میانگین قیمت در ۱۷ صنعت بورسی دید که عمدتا به گروههای کوچکتر بازار شناخته میشوند. گروههایی که با حجم مبنای پایینتر میتوانند ضمن جذب میزان کمتری از نقدینگی با شتاب فزایندهای در مسیر صعودی حرکت کنند. در این بین تداوم جریان افزایش قیمت محصول در برخی از این گروهها نیز عامل حمایت بنیادی از قیمتها شده است.
در بین صنایعی که دیروز با رشد شاخص مواجه شدند غذاییها گوی سبقت را از سایرین ربودند و در صدر جدول صنایع با بیشترین رشد شاخص قرار گرفتند. در بین نمادهای این گروه نمادهایی نظیر «وبشهر» و «غبشهر» تا پایان معاملات صفهای خرید را تجربه کردند. از دیگر نمادهای این گروه «غدشت» نیز پس از رفع گره معاملاتی با افزایش بیش از ۹ درصدی قیمت پایانی سهم به کار خود پایان داد. شاخص این گروه با رشد قیمت پایانی ۷۵ درصد نمادهای این گروه توانست بازده ۳/ ۳ درصدی را ثبت کند. گروههای کوچک تکسهمی نظیر سایر معادن، انتشار و چاپ و استخراج نفت نیز با رشد بیش از یک درصدی شاخص معاملات دیروز را پشت سر گذاشتند. در نقطه مقابل، متوسط قیمت در ۲۱ صنعت بورسی تنزل کرد و در این میان، گروه پالایشی با افت قیمت در تمامی نمادها حدود ۲ درصد از ارزش خود را از دست داد. حتی چند نماد این گروه در پایان معاملات با صف فروش به کار خود پایان دادند. چنان که گفته شد، افت شدید بهای نفت در شامگاه سهشنبه عامل اصلی نگرانی و فشار فروش در این صنعت ارزیابی میشود.
روز گذشته برای سومین روز متوالی، خالص تغییر مالکیت به نام معاملهگران عمده بازار رقم خورد. به این ترتیب دیروز افزون بر ۱۳ میلیون سهم به ارزش ۱۵ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان در مسیر حقیقی به حقوقی جابهجا شد. بیشترین خالص خرید توسط سهامداران عمده نیز در نمادهای زیرمجموعه گروه فلزات اساسی و همچنین پتروشیمیها رقم خورد. به این ترتیب خالص تغییر مالکیت حقوقیها در میان نمادهای فلزی به ۸ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان رسید. پتروشیمیها نیز در این روز شاهد تغییر مالکیت ۵ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومانی به نفع معاملهگران حقوقی بودند. گروه تامین آب، برق و گاز دیگر صنعتی بود که با خالص خرید ۲ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومانی توسط معاملهگران عمده بازار همراه شد. در صدر خرید معاملهگران حقوقی، تمایل به جمعآوری سهام فولاد مبارکه قرار داشت. خالص خرید این معاملهگران در نماد مزبور به حدود ۶ میلیون و ۷۰۰ هزار سهم به ارزش حدود ۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان بالغ شد. نماد معاملاتی شرکت ملی مس ایران نیز در این روز شاهد جابهجایی حدود ۶ میلیون و ۷۰۰ هزار سهم به ارزش ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومانی در مسیر حقیقی به حقوقی بود. نماد معاملاتی شرکت پتروشیمی مبین از دیگر نمادهای دیروز بورس تهران بود که مورد اقبال معاملهگران عمده بازار قرار گرفت. به این ترتیب دیروز حدود ۳ میلیون سهم «مبین» به ارزش ۲ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان به پرتفوی شاخص کل در مسیر اصلاح قرار گرفت سهامداران حقوقی افزوده شد. در آنسوی بازار اما نمادهای زیرمجموعه گروه محصولات غذایی مورد توجه معاملهگران خرد قرار گرفتند و خالص خرید ۵ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومانی را ثبت کردند. پس از آن نیز نمادهای زیرمجموعه خودرویی و همچنین داروییها به ترتیب با خالص خرید ۲/ ۳ و ۱/ ۳ میلیارد تومانی از سوی حقیقیها همراه شدند. در میان شرکتهای بورسی نیز نماد معاملاتی شرکت توسعه صنایع بهشهر بیشترین تقاضای حقیقیها را به دنبال داشت. بهطوری که خالص خرید این گروه از معاملهگران در «وبشهر» بالغ بر ۴ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان بود. موتورسازان تراکتورسازی ایران از دیگر نمادهای مورد توجه حقیقیها بود. روز گذشته بیش از ۹ میلیون و ۶۰۰ هزار سهم «خموتور» به ارزش ۴ میلیارد تومان در شاخص کل در مسیر اصلاح قرار گرفت مسیر حقوقی به حقیقی جابهجا شد.
شاخص کل بورس، امروز ۱۷ مهر ۱۴۰۱
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
تسنیم: شاخص بورس در جریان معاملات امروز بازار سرمایه با افت ۱۱هزار واحدی روبرو شد.
در جریان دادوستدهای امروز بازار سرمایه بیش از ۴ میلیارد و ۶۶۱ میلیون سهم و حقتقدم بهارزشی بالغ بر ۲ هزار و ۱۳۶ میلیارد تومان در بیش از ۲۳۳ هزار نوبت مورد دادوستد قرار گرفت و شاخص بورس با افت ۱۱ هزار و ۶۳۹ واحدی در ارتفاع یکمیلیون و ۳۰۵ هزار و ۸۰ واحد قرار گرفت.
بیشترین اثر منفی بر دماسنج بازار سهام در روز جاری به نام نمادهای معاملاتی شرکتهای سرمایهگذاری تامین اجتماعی، معدنی و صنعتی چادرملو و معدنی و صنعتی گل گهر شد و در مقابل شرکتهای پارس سویچ، سیمان اصفهان و بیمه آسیا رشد خود مانع افت بیشتر نماگر بازار سهام شدند.
بر اساس این گزارش، در بازارهای فرابورس ایران هم با معامله ۲ میلیارد و ۵۹۵ میلیون ورقه بهارزش ۳ هزار و ۵۱۷ میلیارد تومان در ۱۳۶ هزار نوبت، شاخص فرابورس (آیفکس) ۱۳۸ واحد افت کرد و در ارتفاع ۱۷ هزار و ۸۲۴ واحد شاخص کل در مسیر اصلاح قرار گرفت قرار گرفت.
در این بازار هم امروز بیشترین اثر منفی بر شاخص فرابورس به نام نمادهای معاملاتی بیمه پاسارگاد، پلیمر آریا ساسول و فرابورس ایران بیشترین اثر مثبت بر این نماگر به نام مجتمع جهان فولاد سیرجان، آهن فولاد غدیر ایرانیان و پالایش نفت لاوان شد.
پیش بینی بورس؛ شاخص کل در محدوده هشدار
بازار روز سه شنبه با کاهش حدود ۶هزار واحدی شاخص کل همراه شد؛ هر چند این میزان اصلاح آن هم در شرایط این روزها بازار که ریسکهای سیستماتیک به اوج خود رسیده، موضوع عجیب نیست اما با توجه به اینکه شاخص کل در محدوده حمایتی خود قرار دارد، ادامه روند اصلاحی و کاهش ارزش معاملات در روزها آینده می تواند به شکست این حمایت منتج شود.
به گزارش اقتصادآنلاین؛ معاملات روز سه شنبه در حالی به پایان رسید که فعلاً تغییر محسوسی در روند متغیرها مهم بازار دیده نمی شود؛ در این هفته ها آنقدر کلمه برجام در گزارش ها نوشته شده که دیگر چه برای نگارنده و چه برای خواننده خسته کننده شده است.
با این وجود متاسفانه شرایط اقتصاد ایران همین است: همچون نوشتن همین گزارش؛ خسته و بی چشمانداز. زمانیکه یک متغیر بیرونی چنین اثری بر بازار دارد و آن متغیر غیرقابل پیش بینی باشد، نتیجه ای جز رخوت به همراه ندارد.
رخوتی که خود را در ارزش معاملات خرد نشان میدهد. ارزش معاملات خرد برای هفتمین روز پیاپی دوباره به زیر سه هزار میلیارد تومان رسید؛ ارزش معاملاتی که با مثبت شدن چشم انداز برجام به بالای سه هزار میلیارد تومان رسیده بود. حقیقیهای بازار هم که خسته تر از همیشه از روند بازار، به سمت درب خروج رهسپارند و این روزها بیش از آنکه بخرند،می فروشند.
شاخص کل در محدوده هشدار
برای آنکه بتوانیم چشم اندازی از بازار ترسیم کنیم، ابتدا نیم نگاهی به روند معاملات روز سه شنبه می اندازیم؛ شاخص کل با افت حدود ۶هزار واحدی همراه شد و تا کانال یک میلیون و ۴۲۰ هزار واحدی پایین آمد.
شاید تا اینجای کار موضوع عجیبی نباشد اما دو موضوع قابل توجه در روند روز سه شنبه شاخص کل وجود داشت؛ اول اینکه بر خلاف دو روز گذشته، شاخص کل تقریبا از همان ابتدای بازار روند نزولی به خود گرفت که حاکی از افزایش نسبی عرضه نسبت به دو روز گذشته است.
دوم اینکه شاخص کل با اصلاح امروز خود عملاً به محدوده حمایتی خود در چارت هفتگی نفوذ کرد. با کنار هم قرار دادن این دو موضوع می توان متوجه شد که شاخص کل در محدوده ای قرار دارد که در صورت ادامه این روند اصلاحی احتمالاً، حمایت مهم میانگین متحرک ۵۰ دوره ای خود را در تایم فریم هفتگی از دست دهد.
شاخص بر می گردد؟
صنایع تاثیرگذار بازار این روزها شرایط خوبی را پشت سر نمی گذارند. در حقیقت نه برجامی ها و نه دلاری ها به واسطه فضای اقتصادی و سیاسی کشور و همچنین اقتصادجهانی معاملات امیدوارکننده ای را تجربه نمیکنند و تغییری در شرایط بنیادی و ریسک های بازار که اتفاقا بیشترین تاثیر را بر روی شاخص سازها می گذارد، ایجاد نشده است.
بنابراین از این منظر نمی توان امیدوار به بازگشت شاخص کل بود. تنها اصلاح چند روز گذشته ممکن است به عنوان محرک در برخی صنایع و نمادها عمل کند. که در این صورت هم نمی توان به بازگشت شاخص کل امیدوار بود و تنها یک نوسان کوتاه مدت را می تواند رقم بزند.
به نظر می رسد با ادامه روند کنونی در شرایط کلی بازار چه به لحاظ قیمت های جهانی و چه به لحاظ آینده برجام، نمی توان به بازگشت پر قدرت شاخص کل امیدوار بود و ادامه اصلاح شاید محتمل تر باشد.
هرچند ممکن است که نوسان های مثبت فعلا شکست این حمایت را به تاخیر بیاندازد. اما در صورتی که این شرایط ادامه دار باشد، نمی توان به بازگشت شاخص کل امیدوار بود. به ویژه آنکه ضعف تقاضا و نقدینگی در بازار کاملا مشهود است.
اصلاح شاخص کل تا کجا ادامه خواهد داشت؟
اگر نگاهی به چارت هفتگی شاخص کل بیاندازیم، در صورت شکست حمایت میانگین متحرک ۵۰ دورهای (خط آبی) ، میانگین متحرک ۷۵ دوره ای (خط سسبز) قرار دارد. حمایت معتبری که حتی در اصلاح شدید بورس که از تابستان ۱۳۹۹ آغاز شد، شاخص کل به زیر این محدوده نیامد.
بنابراین به نظر می رسد که محدوده یک میلیون و ۳۵۰ هزار واحدی حمایت خوبی برای شاخص باشد. با این وجود باید توجه داشت که اعتبار این محدوده به شرطی است که میانگین ۲۵ دوره ای ( خط زرد) به زیر میانگین ۵۰ دوره شاخص کل در مسیر اصلاح قرار گرفت ای نیاید.
در صورتی که این حمایت را به عنوان محدوده معتبری در نظر بگیریم، می تواند اصلاح حدود ۷۰ هزار واحدی پیش روی شاخص کل باشد که بازهم رقم عجیبی به نظر نمی رسد.
اما این اصلاح می تواند روند فرسایشی به خود بگیرد. تنها کافیست که در نظر داشته باشید که شاخص کل طی تقریبا ۵هفته گذشته در یک محدوده ۵۰ هزار واحدی در حال نوسان بوده است.
- دنا ۴۱۴ میلیون تومان شد /جدیدترین قیمت پراید، ساینا، دنا، تارا و انواع پژو
- دلار بالاخره وارد کانال ۲۹ هزار تومان شد!
- قیمت گوشت امروز ۱۴ آبان ۱۴۰۱
- تحریمها دیگر ابزار مناسبی برای کنترل ایران نیست
- جزئیات صدور مجوز واردات کالاهای ممنوعه از اوراسیا
- قیمت انواع مرغ در ۱۴ آبان ۱۴۰۱
- برای خرید ماشین ظرفشویی چقدر هزینه کنیم؟
- فرشاد مومنی: با این قیف شورای نگهبان نمی توان قانون گذاری با کیفیت کرد
- لایحه ترمیم حقوق کارکنان و بازنشستگان تایید شد
- نرخ رسمی ۲۳ ارز افزایش یافت / ۱۴ آبان ۱۴۰۱
- جدیدترین قیمت طلا و انواع سکه در بازار ؛ ۱۴ آبان ۱۴۰۱
- گرانی دلار؛ شوک چهارم اقتصاد ایران/ ابرتورم در راه است؟
نشر مطالب با ذکر نام روزنامه عصر اقتصاد بلامانع است. عصر اقتصاد مسئولیت مطالب از سایر منابع را عهده دار نمی باشد.
شاخص کل بورس، امروز ۱۷ مهر ۱۴۰۱
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
تسنیم: شاخص بورس در جریان معاملات امروز بازار سرمایه با افت ۱۱هزار واحدی روبرو شد.
در جریان دادوستدهای امروز بازار سرمایه بیش از ۴ میلیارد و ۶۶۱ میلیون سهم و حقتقدم بهارزشی بالغ بر ۲ هزار و ۱۳۶ میلیارد تومان در بیش از ۲۳۳ هزار نوبت مورد دادوستد قرار گرفت و شاخص بورس با افت ۱۱ هزار و ۶۳۹ واحدی در ارتفاع یکمیلیون و ۳۰۵ هزار و ۸۰ واحد قرار گرفت.
بیشترین اثر منفی بر دماسنج بازار سهام در روز جاری به نام نمادهای معاملاتی شرکتهای سرمایهگذاری تامین اجتماعی، معدنی و صنعتی چادرملو و معدنی و صنعتی گل گهر شد و در مقابل شرکتهای پارس سویچ، سیمان اصفهان و بیمه آسیا رشد خود مانع افت بیشتر نماگر بازار سهام شدند.
بر اساس این گزارش، در بازارهای فرابورس ایران هم با معامله ۲ میلیارد و ۵۹۵ میلیون ورقه بهارزش ۳ هزار و ۵۱۷ میلیارد تومان در ۱۳۶ هزار نوبت، شاخص فرابورس (آیفکس) ۱۳۸ واحد افت کرد و در ارتفاع ۱۷ هزار و ۸۲۴ واحد قرار گرفت.
در این بازار هم امروز بیشترین اثر منفی بر شاخص فرابورس به نام نمادهای معاملاتی بیمه پاسارگاد، پلیمر آریا ساسول و فرابورس ایران بیشترین اثر مثبت بر این نماگر به نام مجتمع جهان فولاد سیرجان، آهن فولاد غدیر ایرانیان و پالایش نفت لاوان شد.
دیدگاه شما