نحوه خرید و فروش اوراق اختیار

اگر موفق به خرید این نوع اوراق نشدید، زیاد نگران نباشید. عرضه‌کنندگان این اوراق در واقع به‌نوعی کف قیمتی سهام مورد نظر در شش ماه یا یک سال بعد را مشخص کرده‌اند و بسیار بعید است که در تاریخ سررسید، قیمت سهام مورد نظر پایین‌تر از آن قیمت باشد

تامین مالی با اوراق اختیار فروش تبعی

گروه بورس- تامین مالی کم‌هزینه با اوراق اختیار فروش تبعی یکی از راه‌های توسعه‌ای بازار سرمایه است. علی صحرائی مدیرعامل بورس تهران گفت: بازار اختیار فروش تبعی از کم‌هزینه‌ترین و سریع‌ترین فرآیند انتشار در مقایسه با سایر روش‌های تامین مالی برخوردار است. وی در ادامه گفت: این بازار ضمن تضمین حداقل بازدهی برای سرمایه‌گذاران و نیز حمایت از سهام پایه و جلوگیری از فشار فروش منجر به عدم خروج پول از بازار سهام و افزایش نقدشوندگی سهام پذیرفته شده در بورس می‌شود. مدیرعامل بورس اوراق بهادار تهران گفت: شرکت‌های فعال در بازار سرمایه می‌توانند با بهره‌گیری از ابزار اختیار فروش تبعی روند تامین مالی خود را در مدت زمان کوتاهی به سرانجام برسانند. با بهره‌‌گیری از این ابزار، تامین مالی بنگاه‌‌های اقتصادی با هزینه کمتر و در اسرع وقت امکان‌پذیر شده است و نویددهنده ارتقای تامین مالی در سطح بازار سرمایه هم از نظر نرخ و هم از نظر سرعت دسترسی به منابع مالی است. وی ادامه داد: اوراق اختیار فروش تبعی با تسهیل فرآیند تامین مالی در بورس، میزان گرایش شرکت‌‌ها به بورس برای تامین مالی با بهره‌‌گیری از این روش را افزایش داده است.
استقبال شرکت‌ها
صحرائی از تامین مالی بیش از ۲۰ شرکت به واسطه این ابزار در بورس تهران خبر داد و یادآور شد: استقبال شرکت‌‌ها برای تامین مالی از طریق بازار اختیار فروش تبعی به شکل فزاینده‌ای افزایش یافته است. مدیرعامل بورس تهران به تامین مالی ۲۹۵ هزار میلیارد ریالی انواع ابزار معاملاتی در بورس تهران طی سال ۹۷ اشاره کرد و در ادامه گفت: امروزه به تناسب رشد بازارهای مالی و بین‌المللی شدن آن، طراحی و توسعه ابزارهای نوین متناسب با نیازهای سرمایه‌‌گذاران مختلف، نقش قابل‌‌توجهی در توسعه بورس‌ها داشته است، بازارهای مالی پیشرفته به ارائه ابزارهای مالی سنتی بسنده نکرده و در تلاش برای ارائه ابزارهای مالی جدیدی هستند.
راه‌اندازی ابزارهای نوین
بورس اوراق بهادار تهران نیز همواره درصدد مطالعه و راه‌اندازی ابزارهای نوین معاملاتی متناسب با نیازهای بازار سرمایه ایران بوده و طی سال‌‌های اخیر با معرفی ابزارهایی همچون قراردادهای آتی تک‌سهم و سبد سهام، قراردادهای اختیارمعامله و اوراق اختیار فروش تبعی گام‌های اساسی در این زمینه برداشته است. صحرائی به بیان تعریفی از اوراق اختیار فروش تبعی، پرداخت و گفت: این اوراق، اختیار فروش تعداد مشخصی از دارایی پایه به «قیمت اعمال» تعیین شده در «اطلاعیه عرضه» در تاریخ سررسید را به خریدار آن می‌‌دهد و مهم‌ترین ویژگی آن، این است که خریدار اوراق اختیار فروش تبعی باید سهام پایه اوراق را به ‌طور همزمان در اختیار داشته باشد، این بدان معنی است که در صورت تامین مالی یک شرکت یا بنگاه اقتصادی به عنوان عرضه‌کننده اوراق اختیار فروش تبعی، سرمایه‌‌گذار سهام پایه را نیز از عرضه‌‌کننده خریداری می‌کند.
مبلغ پرداختی توسط خریدار
وی یادآور شد: هر روز به صورت سیستمی، تعداد اوراق تبعی تحت مالکیت سرمایه‌‌گذار با مانده سهام شخص مقایسه می‌شود. مجموع تعداد اوراق اختیار فروش تبعی تحت مالکیت هر خریدار در پایان هر روز معاملاتی، حداکثر باید به تعداد کل دارایی پایه متعلق به وی با رعایت محدودیت‌‌های معاملاتی باشد. در غیر این صورت اوراق اختیار فروش‌ تبعی مازاد، فاقد اعتبار بوده و مبلغ پرداختی توسط خریدار پس از کسر هزینه‌‌های مربوطه، به عنوان خسارت به عرضه‌‌کننده تعلق می‌گیرد.مدیرعامل بورس تهران هدف اولیه از انتشار اوراق تبعی را حمایت از سهام توسط ناشران و سهامداران عمده شرکت‌‌ها دانست و تصریح کرد: این روش در مقایسه با بازارگردانی سهام در بازار نقد از یک‌سو جذاب‌تر و کم‌هزینه‌تر است و از سوی دیگر بازدهی تضمین‌شده برای سرمایه‌‌گذاران به همراه دارد. همچنین امروز کارکردهای دیگری از جمله تامین مالی نیز برای آن تعریف شده است.
فرآیند انتشار
وی به بیان مزایای اوراق اختیار فروش تبعی پرداخت و گفت: این اوراق از کم‌هزینه‌ترین و سریع‌ترین فرآیند انتشار در مقایسه با سایر روش‌‌های تامین مالی برخوردار است. مزیت دیگر این اوراق عدم خروج پول از بازار سهام و کمک به افزایش نقدشوندگی سهام پایه است ضمن اینکه تضمین حداقل بازدهی برای سرمایه‌‌گذاران و نیز حمایت از سهام پایه و جلوگیری از فشار فروش از دیگر مزایای این اوراق به حساب می‌‌آید.
دستورالعمل عرضه
صحرائی افزود: اوراق اختیار فروش تبعی برای اولین‌‌بار در ۲۵ مرداد ۹۱ و روی سهام شرکت پتروشیمی کرمانشاه منتشر و به بازار معرفی شد. در سه ماهه پایانی سال ۹۲ و در شروع سال ۹۳ بازار شاهد افت بی‌سابقه قیمت‌ها و به موازات آن کاهش حجم معاملات در بخش سهام بوده است، لذا در تیرماه ۱۳۹۳ به صورت همزمان روی ۲۹ سهم پایه فعال در بورس اوراق بهادار تهران، اوراق اختیار فروش تبعی تعریف و به بازار عرضه شد تا بتواند در جلوگیری از فشار فروش موثر واقع شود که در این میان، ۲۶ نماد اوراق اختیار فروش تبعی در سررسید مطابق با دستورالعمل قبلی (دستورالعمل عرضه اوراق اختیار فروش تبعی برای سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران)، قابلیت اعمال داشته و توسط عرضه‌کنندگان اوراق تبعی تسویه شد.
دلیل اصلی عرضه
وی ادامه داد: تا پیش از سال ۹۵، دلیل اصلی عرضه اوراق اختیار فروش تبعی از سوی عرضه‌کنندگان، حمایت از سهام در بازار به منظور جلوگیری از فشار فروش بوده، اما با تغییر روند بازار و سهولت استفاده از این ابزار در مقایسه با سایر روش‌‌های تامین مالی، تامین مالی کوتاه‌مدت دلیل اصلی انتشار اوراق فوق مطرح شد. اولین انتشار با هدف تامین مالی روی سهام شرکت پتروشیمی جم صورت گرفت و به سرعت با استقبال روبه‌رو شد، زیرا در مقایسه با سایر روش‌های تامین مالی مانند انتشار اوراق بدهی، اخذ وام و … با سرعت بیشتر و هزینه کمتری قابل اجرا بوده است. ناشر اوراق تبعی از طریق عرضه سهام در بازار نقد، اقدام به تامین مالی کرده و تضمینی در قالب اوراق اختیار فروش تبعی به سهامدار می‌‌دهد.
حجم سهام پایه اوراق
مدیرعامل بورس تهران به تایید کمیته فقهی اشاره کرد و افزود: از آنجایی که در بسیاری از موارد، حجم سهام پایه اوراق تبعی که به فروش می‌رود، درصد قابل توجهی از سرمایه شرکت بوده و ریسک از دست دادن جایگاه مدیریتی را برای ناشر تبعی به همراه دارد، طرح تامین مالی پیشنهادی بورس با تایید کمیته فقهی، با عنوان «تامین مالی شرکت‌‌ها با استفاده از خرید سهام توسط سرمایه‌‌گذاران همراه با حق اختیار فروش تبعی و خرید حق اختیار خرید توسط ناشر یا دارنده سهام» برای اولین بار روی سهام پایه شرکت مخابرات ایران در سال ۱۳۹۵صورت گرفت. وی خاطرنشان کرد: ارزش تامین مالی صورت گرفته در بازار اوراق اختیار فروش تبعی در سال ۱۳۹۶ به بیش از ۲۳۰۰میلیارد تومان رسید که نسبت به سال ۱۳۹۵ با رشد قابل توجهی همراه بوده است. همچنین در ۶ ماهه اول سال ۱۳۹۷ نیز، مبلغ ۲۶۴۳ میلیارد ریال از این محل تامین مالی شده است. اوراق اختیار فروش تبعی توانست در سال گذشته، بیش از ۱۸ درصد از سهم کل تامین مالی انجام شده در بورس که شامل تامین مالی از محل انتشار اوراق بدهی و افزایش سرمایه (از محل مطالبات و آورده نقدی سهامداران) نیز بوده است را به خود اختصاص دهد.
محدودیت‌ها
مدیر عامل بورس تهران در ادامه افزود: در اواخر سال ۹۶، انتشار اوراق تبعی با محدودیت‌‌هایی همراه شد که دلیل آن وجود ابهاماتی در دستورالعمل مربوطه بود. لذا با توجه به اهمیت این ابزار برای بورس تهران، بازنگری دستورالعمل در دستور کار قرار گرفت. همچنین به دلیل برخی ابهامات مطرح شده، طرح انتشار اوراق تبعی با هدف تامین مالی، مجددا در کمیته محترم فقهی سبا مطرح شد که مورد تایید قرار گرفت و دستورالعمل نهایی پس از بررسی در کمیته تدوین مقررات با حضور ارکان بازار، در تاریخ ۱۴ شهریور ماه ۹۷ به تصویب هیات مدیره محترم سازمان بورس و اوراق بهادار رسید.
توسعه ابزارها
وی به تصویب دستورالعمل جدید اشاره کرد و گفت: تصویب دستورالعمل جدید با عنوان «دستورالعمل معاملات اوراق اختیار فروش تبعی در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس» با تسهیل فرآیندهای اجرایی همانند توثیق خودکار سهام خریداری شده بدون نیاز به انجام تشریفات اضافی و سهولت در واگذاری اختیار خرید تبعی توسط سرمایه‌‌گذار گام مهمی در راستای توسعه این ابزار بوده است. صحرائی به مزایای دیگر دستورالعمل جدید پرداخت و افزود: از جمله مزایای دیگر دستورالعمل جدید می‌توان به فراهم‌سازی امکان اعمال اوراق اختیار فروش تبعی توسط سرمایه‌‌گذار در هر شرایطی (در سود، در زیان، بی‌تفاوت)، پیش‌بینی وجود معاملات ثانویه، پیش‌بینی دقیق جرایم و خسارت‌ها و … اشاره کرد.
توسعه بازار اوراق
مدیرعامل بورس تهران ارتقای تامین مالی را از رسالت‌های اصلی بورس تهران عنوان کرد و گفت: بورس تهران در راستای رفع مشکلات احتمالی و توسعه بازار اوراق اختیار فروش تبعی حداکثر تلاش خود را به کار خواهد گرفت، تا فعالان بازار بتوانند از مزایای این ابزار به نحو احسن بهره‌مند شوند، چرا که تسهیل فرآیندهای تامین مالی و افزایش سهم بازار سرمایه در تامین ‌مالی بنگاه‌‌های اقتصادی از رسالت‌های اصلی این شرکت است. علی صحرائی در پایان با اشاره به اولین تامین مالی انجام شده مطابق دستورالعمل جدید برای شرکت سرمایه‌‌گذاری صباتامین در حدود ۲۰۰۰ میلیارد ریال، ابراز امیدواری کرد: با تغییرات انجام شده و اصلاح دستورالعمل شاهد استقبال هرچه بیشتر شرکت‌ها و بنگاه‌‌های اقتصادی از این ابزار در راستای تامین مالی و بهره‌مندی از سایر کارکردهای آن باشیم.

اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟

اوراق اختیار فروش تبعی که به آن طرح بیمه سهام هم می‌گویند، در واقع نوعی تعهدنامه است که شرکت یا نهاد منتشرکننده، به‌موجب آن متعهد می‌شود که تعدادی از سهام یک شرکت مشخص را در تاریخی معین و به قیمت معین بخرد. در واقع اوراق اختیار فروش تبعی را یک شرکت یا نهاد مالی منتشر می‌کند و در آن متعهد می‌شود که سهام یک شرکت را در تاریخی معین -که به آن تاریخ اعمال می‌گویند- و با قیمتی معین -که به آن قیمت اعمال می‌گویند- از سهامدار خریداری کند.

مثلا ممکن است قیمت سهام شرکت ذوب آهن اصفهان در حال حاضر ۶۰۰ تومان باشد و یک نهاد مالی اوراق اختیار فروش تبعی برای سهام این شرکت منتشر کند و متعهد شود که در پایان سال جاری، سهام شرکت ذوب آهن را با قیمت ۷۳۳ تومان خواهد خرید. در این صورت، کسی که امروز مالک سهام ذوب آهن اصفهان است، با خرید این اوراق، می‌تواند مطمئن باشد که در پایان سال می‌تواند سهامش را قیمت ۷۳۳ تومان بفروشد. به بیان ساده، قیمت تضمین‌شده هر برگه سهم شرکت ذوب آهن اصفهان در پایان سال، ۷۳۳ تومان خواهد بود.

از طرفی اگر قیمت سهام شرکت ذوب آهن در پایان سال جاری، بالاتر از ۷۳۳ تومان باشد، مالک سهم می‌تواند سهامش را در بازار بفروشد و سود بیشتری کسب کند.

اصطلاحات مربوط به اوراق اختیار فروش تبعی

اوراق اختیار فروش تبعی یکی از ابزارهای مشتقه بازار بورس است که بهتر است با اجزای آن آشنایی کلی داشته باشیم. در تصویر زیر جدول مربوط به آگهی اوراق اختیار فروش تبعی خودرو را مشاهده می‌کنید. در ادامه بعضی اصطلاحات این جدول را با هم مرور می‌کنیم.

• نماد معاملاتی: در این قسمت نماد معاملاتی مروبط به این اختیار فروش تبعی درج می‌شود. برای خرید اوراق اختیار مورد نظرتان، باید این نماد در پنل کارگزاری جست‌وجو کنید و سفارش خریدتان را روی این نماد بگذارید.
• دارایی پایه: همان‌طور که اشاره کردیم، اوراق اختیار فروش تبعی نوعی ابزار مشتقه است و در بر اساس یک دارایی (سهام) خاص تنظیم شده. در این قسمت می‌توانید ببینید که اوراق مورد نظر مربوط به کدام دارایی است.
• عرضه‌کننده: در این قسمت نام ناشر اوراق اختیار را می‌بینید. در واقع همین ناشر است که متعهد شده سهام مورد نظر را در تاریخ معینی بخرد.
• کارگزار عرضه‌کننده: نهادی که وظیفه عرضه این اوراق را به عهده دارد.
• حداقل حجم عرضه روزانه: در این قسمت مشخص می‌شود که روزانه حداقل چه تعداد از این اوراق عرضه خواهد شد.
• کل حجم عرضه: تعداد کل اوراقی که قرار است در بازار عرضه شود.
• محدودیت‌های خرید هر کد معاملاتی: این قسمت مشخص می‌کند که هر کد بورسی حقوقی یا حقیقی حداکثر چه تعداد از این اوراق می‌تواند خریداری کند.
• قیمت اعمال: قیمتی که عرضه‌کننده یا ناشر متعهد شده است سهم را بخرد.
• تاریخ سررسید: تاریخ تعیین‌شده برای استفاده از اوراق اختیار فروش تبعی. در این تاریخ است که مالک اوراق می‌تواند سهمش را به عرضه‌کننده بفروشد.
• محدودیت‌های معاملاتی: در این قسمت سقف و کف تعداد هر سفارش و حداقل تغییر قیمت سفارش‌ها تعیین شده است.
• دوره معاملاتی: در این قسمت مشخص می‌شود که اوراق اختیار مورد نظر، در چه بازه‌ای در بازار سهام به فروش خواهد رسید.

مراحل اعمال اوراق اختیار فروش

اگر اوراق اختیار فروش تبعی را خریداری کنید، در تاریخ سررسید تحت شرایطی می‌توانید از این اوراق استفاده کنید. دقت کنید که اگر قیمت پایانی سهام پایه در تاریخ سررسید بیشتر از قیمت اعمال باشد، اعمال اوراق اختیار فروش تبعی ممکن نیست (انجام این کار عاقلانه هم نیست). اما اگر قیمت پایانی سهام پایه کمتر از قیمت اعمال باشد، آن وقت می‌توانید حداکثر تا ساعت ۱۳ تاریخ سررسید، از طریق کارگزاری‌تان درخواست اعمال بدهید.

در صورتی که درخواست اعمال بدهید، یکی از ۳ حالت زیر انجام خواهد شد:

1. سهم به قیمت اعمال از دارنده اوراق اختیار فروش به عرضه‌کننده این اوراق منتقل خواهد شد.
2. مابه‌التفاوت قیمت اعمال و قیمت پایانی به‌صورت نقدی به دارنده اوراق اختیار فروش پرداخت خواهد شد.
3. عرضه‌کننده اوراق اختیار فروش، تعدادی سهام پایه به دارنده اوراق اختیار فروش تبعی منتقل خواهد کرد، به‌طوری که ارزش ریالی سهام منتقل شده برابر با مابه‌التفاوت ارزش روز سهام مورد نظر و قیمت اعمال باشد.

نکته‌های مهم مربوط به اوراق اختیار فروش تبعی

نکته یک: یکی از مهم‌ترین نکته‌ها این است که اوراق اختیار فروش تبعی، برخلاف اختیار معامله عادی، بازار ثانویه ندارد. یعنی وقتی این اوراق را خریدید، دیگر نمی‌توانید بفروشید. فقط می‌توانید در تاریخ سررسید این اوراق را اعمال کنید و سهم‌تان را به عرضه‌کننده اوراق بفروشید.

نکته ۲: قیمت هر برگه اختیار فروش تبعی که این روزها منتشر می‌شوند، یک ریال است. هرچند در بعضی نمادها امکان خرید بالاتر از این قیمت هم وجود دارد، اما توجه کنید که چون خبری از بازار ثانویه نیست و امکان فروش این اوراق وجود ندارد، بهتر است این اوراق را بالاتر از یک ریال نخرید.

اگر موفق به خرید این نوع اوراق نشدید، زیاد نگران نباشید. عرضه‌کنندگان نحوه خرید و فروش اوراق اختیار این اوراق در واقع به‌نوعی کف قیمتی سهام مورد نظر در شش ماه یا یک سال بعد را مشخص کرده‌اند و بسیار بعید است که در تاریخ سررسید، قیمت سهام مورد نظر پایین‌تر از آن قیمت باشد

نکته ۳: برای خرید هر برگه اختیار فروش تبعی، باید یک برگه از سهام پایه مربوط به این اوراق را در سبد سهام‌تان داشته باشید. به عبارت ساده، نمی‌توانید بدون اینکه سهام بانک ملت را داشته باشید، اقدام به خرید اختیار فروش تبعی سهام بانک ملت بکنید. اگر هم مثلا ۱۰۰۰ برگه سهم بانک ملت دارید، می‌توانید حداکثر ۱۰۰۰ ورقه اختیار فروش تبعی این سهام را بخرید.

نکته ۴: وقتی اوراق اختیار فروش تبعی یک سهم را می‌خرید، باید تا تاریخ سررسید اوراق، به تعداد اوراق اختیار فروش تبعی خریداری‌شده، سهام پایه را در سبد خود نگه دارید. برای مثال، اگر ۲۰۰۰ برگه سهم بانک ملت دارید و ۱۰۰۰ ورقه اختیار فروش تبعی آن را می‌خرید، تعداد سهام بانک ملت در سبد سهام‌تان نباید کمتر از ۱۰۰۰ سهم شود.

نکته ۵: اوراق اختیار فروش تبعی که این روزها منتشر می‌شوند برای حمایت از سهامداران خرد حقیقی در نظر گرفته شده‌اند و کدهای حقوقی امکان خریدشان را ندارند. با این حال، تعداد اوراقی که برای هر کدام از شرکت‌ها در نظر گرفته شده، کمتر از تعداد سهام شناور آن شرکت است. به عبارت دیگر، شاید همه افراد حقیقی موفق به خرید اوراق اختیار فروش تبعی شرکت مورد نظرشان نشوند. از آنجا که این نوع اوراق قابلیت فروش ندارند، سعی نکنید در قیمت‌های بالاتر از یک ریال خریدار باشید. توجه داشته باشید که هزینه‌ای که بابت این اوراق می‌پردازید (مانند هزینه بیمه) قرار نیست به شما برگردد. بنابراین پرداخت هزینه بالاتر از یک ریال به ازای هر ورقه کار عاقلانه‌ای نیست.

نکته ۶: اگر موفق به خرید این نوع اوراق نشدید، زیاد نگران نباشید. عرضه‌کنندگان این اوراق در واقع به‌نوعی کف قیمتی سهام مورد نظر در شش ماه یا یک سال بعد را مشخص کرده‌اند و بسیار بعید است که در تاریخ سررسید، قیمت سهام مورد نظر پایین‌تر از آن قیمت باشد.

همه چیز درباره اختیار معامله

اگر می خواهید از سهام، صندوق های مشترک یا اوراق قرضه در سبد سهام خود فراتر بروید، اختیار معامله (option) می تواند گزینه مناسبی برای شما باشد. قرارداد اختیار معامله گزینه های متنوعی را در اختیارتان قرار می دهد و در عین بالا بودن ریسک، پاداش های آن نیز زیاد است.

شاید شنیده باشید که شروع به کار با معاملات آپشن دشوار است یا فقط مخصوص سرمایه گذاران حرفه ای است؛ ولی واقعیت این است که اختیار معامله چیزیست که تقریباً هر سرمایه گذار می تواند امتحان کند؛ البته با داشتن دانش مناسب.

آیا علاقه مند هستید که در معاملات آپشن شرکت کنید؟ در این مقاله مروری بر مفهوم معاملات آپشن و مزایا و معایب و نکات مهم آن صحبت خواهیم کرد. پس خواندن این مطلب را از دست ندهید!

فهرست عناوین مقاله

معاملات آپشن (options trading) به چه معناست؟

معاملات آپشن می تواند پیچیده تر از آنچه که به نظر می رسد باشد. اگر به دنبال تعریف ساده از معاملات آپشن هستید، چیزی شبیه به این است:

قرارداد اختیار معامله در واقع ابزاریست که به شما اجازه خرید یا فروش اوراق بهادار خاصی را در یک تاریخ معین با قیمت مشخص می دهد. اختیار معامله قراردادی است که به دارایی زیربنایی، به عنوان مثال ، سهام نحوه خرید و فروش اوراق اختیار یا اوراق بهادار دیگر مرتبط است. قراردادهای اختیار معامله برای یک بازه زمانی مشخص خوب است، که این بازه می تواند به اندازه یک روز یا چند سال باشد.

هنگام خرید یک اختیار معامله، شما این حق را دارید که دارایی زیربنایی خود را معامله کنید؛ اما موظف به انجام آن نیستید. اگر تصمیم به چنین کاری گرفتید، به این کار اعمال اختیارات معامله می گویند.

اگر شما یک سرمایه گذار هستید که به دنبال آپشن هایی با یک حساب شخصی است، در این حالت شما بر تصمیمات و معاملات تجاری خود کنترل کامل دارید. اما این بدان معنا نیست که شما تنها هستید. جوامع مختلفی معامله گران را گرد هم می آورند تا درباره موضوعاتی مانند چشم انداز فعلی بازار و استراتژی های معاملات آپشن بحث کنند.

انواع مختلف اختیار معامله

برای تجهیز پایگاه دانش خود در معاملات آپشن ، ابتدا با انواع مختلف اختیار معامله که می توانید بکار ببرید آشنا شوید. دو دسته اساسی اختیار معامله عبارتند از اختیار خرید call و اختیار فروش put .

کال آپشن (call option) در سهام چیست؟

یک کال آپشن به شما این اجازه را می دهد که در مدت زمان معینی یک اوراق بهادار اساسی را با قیمت تعیین شده بخرید. قیمتی که پرداخت می کنید قیمت اعمال نامیده می شود. تاریخ پایان اعمال اختیارات معامله کال آپشن تاریخ انقضا نامیده می شود.

کال آپشن می تواند به سبک آمریکایی یا اروپایی باشد. با سبک آمریکایی می توانید دارایی اصلی را در هر زمان تا تاریخ انقضا خریداری کنید. سبک اروپایی به شما امکان می دهد دارایی را فقط در تاریخ انقضا خریداری کنید.

اختیار فروش (put option) در سهام چیست؟

اختیار فروش در مقابل اختیار خرید قرار می گیرد. به جای داشتن حق خرید یک دارایی زیربنایی اساسی، یک اختیار فروش به شما حق فروش آن را در قیمت اعتصاب مجموعه می دهد.

معاملات اختیار فروش نیز تاریخ انقضا دارند و همان قواعدی که درباره سبک ها گفتیم (یعنی آمریکایی یا اروپایی) برای آن ها اعمال می شود.

معاملات آپشن چگونه کار می کنند؟

معاملات آپشن را می توانید از طریق یک حساب کارگزاری آنلاین انجام دهید که امکان معامله خودگردان را به شما می دهد. در اینجا چند نکته مهم وجود دارد که باید آن ها را بدانید.

قرارداد اختیار فروش به چه معناست؟

هنگام خرید اوراق بهادار، در واقع شما قراردادی را خریداری می کنید که این امکان را می دهد تا اوراق بهادار را تا تاریخ انقضای معینی به قیمت مشخص بفروشید. چند نکته را باید در نظر بگیرید که عبارتند از:

• چقدر می خواهید سرمایه گذاری کنید؟
• برای چه نوع بازه زمانی می خواهید سرمایه گذاری کنید؟
• تغییرات پیش بینی شده قیمتی برای دارایی پایه

اگر فکر می کنید قیمت دارایی اصلی قبل از تاریخ انقضا کاهش می یابد، خرید اختیار فروش می تواند منطقی باشد. اگر put option را با یک قیمت اعمال شده خریداری می کنید و بعد قیمت دارایی کاهش می یابد، می توانید اختیار معامله خود را با قیمت اعمال تا تاریخ انقضا به فروش برسانید.

به عنوان مثال، در نظر بگیرید که برای ۱۰۰ سهم از سهام ABC یک اختیار فروش با قیمت ۵۰ دلار برای هر سهم خریداری می کنید و بعد، قبل از تاریخ انقضای اختیار معامله، قیمت سهام به ازای هر سهم به ۲۵ دلار کاهش می یابد. اگر تصمیم به اعمال اختیارات معامله بگیرید ، هنوز می توانید ۱۰۰ سهم را با ۵۰ دلار بیشتر برای هر سهم بفروشید.

قرارداد اختیار خرید چیست؟

کال آپشن به این معناست که شما قرارداد خرید سهام یا دارایی خاصی را تا تاریخ انقضا تعیین شده خریداری کرده اید. هنگام خرید کال آپشن، مهم است که همان عواملی که برای اختیار فروش در نظر می گیرید را در نظر بگیرید.

اگر فکر می کنید قیمت دارایی اصلی قبل از تاریخ انقضا افزایش می یابد ، خرید کال آپشن می تواند منطقی باشد. به عنوان مثال، فرض کنیم که شما برای ۱۰۰ سهم ABC یک کال ‌آپشن خریداری می کنید، ولی فقط این بار به افزایش قیمت امیدوار هستید.

قرارداد اختیار معامله به شما این امکان را می دهد که هر سهم را به ازای ۵۰ دلار برای هر کدام خریداری کنید و در همین حال، قیمت سهام به ۱۰۰ دلار افزایش می یابد. شما می توانید به طور موثر از قرارداد اختیار خرید برای خرید آن سهام با تخفیف استفاده کنید.

ساختار معاملات آپشن

یک قرارداد اختیار معامله حداقل ۴ بند اصلی دارد: تعداد مورد معامله (Size)، تاریخ انقضا (Expiration Date)، قیمت اعمال (Strike Price) و وجه تضمین (Premium).

• تعداد مورد معامله (Size) : تعداد قرارداد هایی است که بین طرفین مبادله می ‌شود.
• تاریخ انقضا (Expiration Date) : زمان سررسید تاریخی است که پس از آن قرارداد های اختیار معامله قابل خرید و فروش نیست و پیش از رسیدن به این تاریخ باید تعیین تکلیف شوند.
• قیمت اعمال (Strike Price): قیمتی است که در تاریخ انقضا، تسویه بر اساس آن صورت می‌گیرد.
• وجه تضمین (Premium): هزینه‌ای است که در زمان صدور اوراق از سمت خریدار اوراق به فروشنده پرداخت می‌ شود. خریدار وظیفه دارد که برای اینکه اختیار یک معامله را داشته باشد، وجه تضمین را به فروشنده پرداخت کند. این مبلغ متغیر است و با نزدیک شدن به تاریخ سررسید، افزایش می‌ یابد.

نحوه تعیین قیمت قرارداد اختیار معامله

قیمت آپشن ها را می توان با استفاده از مدل های مختلف محاسبه کرد. اما در اصل ، قیمت معاملات آپشن بر دو چیز استوار است: ارزش ذاتی و ارزش زمانی.

ارزش ذاتی یک اختیار معامله نشان دهنده پتانسیل سود آن بر اساس تفاوت بین قیمت اعمال شده و قیمت فعلی دارایی است. از ارزش زمانی برای اندازه گیری اینکه چگونه نوسانات ممکن است بر قیمت دارایی اساسی تا زمان تاریخ انقضا تأثیر بگذارد ، استفاده می شود.

قیمت سهام ، قیمت اعمال شده و تاریخ انقضا همه می توانند در قیمت گذاری معاملات آپشن موثر باشند. قیمت سهام و قیمت اعمال شده بر ارزش ذاتی تأثیر می گذارد ، در حالی که تاریخ انقضا می تواند روی ارزش زمانی تأثیر داشته باشد.

آیا می توان روزانه با ۱۰۰ دلار معامله کرد؟

پاسخ کوتاه به این پرسش بله است. ولی پاسخ کلی این است که بستگی به استراتژی مورد نظر شما برای استفاده و کارگزار مورد نظر دارد. از نظر فنی ، اگر کارگزار شما اجازه دهد ، می توانید با سرمایه اولیه تنها ۱۰۰ دلار معاملات آپشن را شروع کنید.

مزایا و ریسک های احتمالی در معاملات آپشن

مانند سایر استراتژی های سرمایه گذاری ، معاملات آپشن دارای مزایا و معایبی است و درک این مزایا و خطرات احتمالی برای جلوگیری از اشتباهات پرهزینه بسیار مهم است .

از نظر مزایا، معاملات آپشن می توانند انعطاف پذیری و نقدشوندگی داشته باشند. در مقایسه با سایر گزینه های سرمایه گذاری ، شما این امکان را دارید که با مقادیر کمتری پول سرمایه گذاری کنید. از اختیار معامله می توان برای حفاظت در برابر ریسک منفی و ایجاد تنوع در پرتفوی استفاده کرد و یک معامله گر هوشمند می تواند بازده قابل توجهی از این سرمایه گذاری کسب کند.

از سوی دیگر ، معاملات آپشن می تواند بسیار خطرناک تر از خرید سهام ، ETF یا اوراق قرضه باشد. پیش بینی تغییرات قیمت سهام می تواند مشکل باشد و اگر حدس شما درباره یک اوراق بهادار خاص اشتباه از آب در بیاید، معاملات آپشن می تواند برای شما ضرر های جدی به همراه داشته باشد. به همین دلیل ، خیلی مهم است که در نظر بگیرید که معاملات آپشن تا چه حد با اهداف کلی و تحمل ریسک شما مطابقت دارند.

مزایا و ریسک های احتمالی در معاملات آپشن

مانند سایر استراتژی های سرمایه گذاری ، معاملات آپشن دارای مزایا و معایبی است و درک این مزایا و خطرات احتمالی نحوه خرید و فروش اوراق اختیار برای جلوگیری از اشتباهات پرهزینه بسیار مهم است .

از نظر مزایا، معاملات آپشن می توانند انعطاف پذیری و نقدشوندگی داشته باشند. در مقایسه با سایر گزینه های سرمایه گذاری ، شما این امکان را دارید که با مقادیر کمتری پول سرمایه گذاری کنید. از اختیار معامله می توان برای حفاظت در برابر ریسک منفی و ایجاد تنوع در پرتفوی استفاده کرد و یک معامله گر هوشمند می تواند بازده قابل توجهی از این سرمایه گذاری کسب کند.

از سوی دیگر ، معاملات آپشن می تواند بسیار خطرناک تر از خرید سهام ، ETF یا اوراق قرضه باشد. پیش بینی تغییرات قیمت سهام می تواند مشکل باشد و اگر حدس شما درباره یک اوراق بهادار خاص اشتباه از آب در بیاید، معاملات آپشن می تواند برای شما ضرر های جدی به همراه داشته باشد. به همین دلیل ، خیلی مهم است که در نظر بگیرید که معاملات آپشن تا چه حد با اهداف کلی و تحمل ریسک شما مطابقت دارند.

استراتژی های معاملات آپشن که باید بدانید!

پس از تسلط ابتدایی بر معاملات آپشن ، ممکن است به استراتژی های معاملاتی پیشرفته تری علاقه مند شوید. همانطور که رفته رفته با معاملات آپشن راحت تر ارتباط برقرار می کنید ، سرمایه گذاری شما ممکن است شامل برخی از این تکنیک های متداول باشد.

استراتژی خرید تحت پوشش (Covered Calls)

یک استراتژی خرید تحت پوشش دارای دو بخش است: شما یک دارایی اساسی خریداری می کنید. سپس کال آپشن را برای همان دارایی می فروشید. تا زمانی که سهام از قیمت اعمال شده بالاتر نرود ، می توانید با فروش کال آپشن ها برای دارایی های خود صاحب سود شوید.

استراتژی (Married Puts)

استراتژی Married Puts شامل خرید دارایی و سپس خرید قرارداد اختیار فروش برای تعداد مشابه است. این رویکرد به شما اجازه می دهد تا حق فروش در قیمت اعمال را داشته باشید.

استراتژی استرادلِ خرید (Long Straddle)

یک استراتژی طولانی مدت شامل خرید قرارداد اختیار خرید و فروش برای یک دارایی با قیمت اعتباری یکسان و تاریخ انقضا در همان زمان است. این رویکرد زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که سرمایه گذار مطمئن نباشد قیمت دارایی اصلی به چه سمتی حرکت می کند.

۴ نکته طلایی قبل از شروع معاملات آپشن

اگر به معاملات آپشن علاقه دارید ، در شروع کار این عوامل را در نظر داشته باشید.

1. اختیار معامله با اوراق بهادار مختلف مبادله می شود.

شایان ذکر است که در حالی که این بحث به سهام مربوطه اشاره می کند ، قرارداد اختیار معامله را می توان به سایر انواع اوراق بهادار ضمیمه کرد. متداول ترین اوراق بهادار اساسی ، سهام ، شاخص یا ETF هستند.

تنها یکسری تفاوت های جزیی چند معاملات آپشن را بر اساس شاخص ها در مقایسه با مواردی که بر اساس سهام و ETF انجام می شود ، از هم جدا می کند. پس خیلی مهم است که این تفاوت ها را قبل از شروع معامله بدانید.

1. معاملات آپشن همه مربوط به ریسک های محاسبه شده هستند.

اگر آمار و احتمال را در معاملات خود در نظر داشته باشید، شانس موفقیت در معاملات آپشن را بالا خواهید برد. به عنوان یک معامله گر ، شما فقط باید به دو نوع نوسان توجه کنید: نوسان تاریخی (historical) (volatility و نوسان ضمنی) (implied volatility) .

• نوسانات تاریخی نشان دهنده گذشته و میزان نوسان قیمت سهام به صورت روزانه در یک دوره یک ساله است.
• نوسانات ضمنی بر اساس آنچه بازار “متضمن” نوسانات سهام در آینده است ، در طول عمر قرارداد اختیار معامله در نظر گرفته می شود.
• نوسانات ضمنی یکی از مهم ترین مفاهیمی است که معامله گران باید آن را درک کنند؛ زیرا می تواند به شما در تعیین احتمال رسیدن سهام به قیمت خاص در زمانی معین کمک کند. همچنین می تواند نشان دهد که بازار در آینده چقدر بی ثباتی دارد.

1. معامله گران آپشن از یونانیان وام می گیرند.

ما در مورد آفرودیت و زئوس صحبت نمی کنیم. معامله گران آپشن از الفبای یونانی برای اشاره به نحوه تغییر قیمت معاملات آپشن در بازار استفاده می کنند که برای موفقیت در معاملات بسیار مهم است. رایج ترین مواردی که به آن ها اشاره می شود دلتا ، گاما و تتا هستند.

اگرچه این مراجع کاربردی یونانی می توانند به توضیح عوامل مختلف ایجاد کننده حرکت در قیمت گذاری آپشن ها کمک کرده و مجموعاً نشان دهند که در بازار انتظار می رود قیمت آپشن تغییر کند ، اما ارزش ها ماهیت نظری دارند. به عبارت دیگر ، هیچ گاه ۱۰۰٪ تضمین نمی شود که این پیش بینی ها درست از آب در بیایند.

درست مانند بسیاری از سرمایه گذاران موفق ، معامله گران آپشن درک روشنی از اهداف مالی و موقعیت مورد نظر خود در بازار دارند. نحوه برخورد و تفکر شما در مورد پول ، به طور کلی تأثیر مستقیمی بر نحوه انجام معاملات آپشن خواهد داشت. بهترین کاری که می توانید قبل از تأمین اعتبار حساب خود و شروع معاملات انجام دهید این است که اهداف سرمایه گذاری خود را به وضوح مشخص کنید .

سخن نهایی

قدم های بعدی را برای شروع معاملات آپشن بردارید. معاملات آپشن می توانند تنوع را به سبد سهام شما اضافه کنند و امکان بازدهی بالاتری نیز داشته باشند. در عین حال که باید از ریسک معاملاتی آگاه باشید، درک مزایایی که این نوع معاملات می تواند به پرتفوی شما اضافه کند نیز مهم است. می توانید به سرعت دانش خود را در این زمینه گسترش دهید و وضعیت خود را در معاملات آپشن از حالت مبتدی به حرفه ای تغییر دهید.

اوراق اختیار وانیل در صرافی بایننس (Binance Vanilla Options)

افزایش روش‌ها و ساده‌سازی مسیر افزایش سوددهی در معاملات، یکی از راه‌های پیشروی در رقابت بین صرافی‌های ارز دیجیتال است. صرافی بایننس با علم به این قضیه مرتباً در حال به روزرسانی و افزایش مسیرهای مختلف معاملاتی برای کاربران خود می‌باشد. یکی از این روش‌ها، فروش اوراق اختیار خرید و فروش تحت عنوان وانیل یا Vanilla Options در میان ابزارهای مشتقه خود (Derivatives) می‌باشد.

کلمات کلیدی:

ارزهای دیجیتال، رمزارزها، صرافی ارز دیجیتال، بایننس، معامله، اوراق اختیار. Cryptocurrencies, Crypto Exchange, Binance, Trading, Options.

معاملات آپشن (Options)

اوراق اختیار خرید و فروش یکی از ابزارهای مشتقه در بازارهای مالی می‌باشد که به فرد اجازه می‌دهد در زمانی مشخص اقدام نحوه خرید و فروش اوراق اختیار به خرید و یا فروش یک دارایی با قیمت مشخص بکند. به طور کلی Options برحسب نحوه اجرای حق اختیار به دو دسته آمریکایی و اروپایی تقسیم می‌شوند که این دسته‌بندی در حال حاضر به منطقه جغرافیایی بازار مدنظر ارتباطی ندارد و صرفاً به اولین موارد استفاده از هر دسته اشاره می‌کند. تفاوت این دو دسته در این است که در American Options، معامله‌گر می‌تواند قبل از تاریخ سررسید نیز اقدام به استفاده از اختیار خود بکند، در حالی که در European Options، فرد تنها در تاریخ سررسید می‌تواند از اختیار خود استفاده کند.

اگرچه این اوراق شباهت بسیار زیادی به اوراق آتی دارند که آن‌ها نیز از جمله ابزارهای مشتقه هستند، ولی یک تفاوت اساسی در آن‌ها این دو دسته را به طور کلی از هم جدا می‌کند و آن این است که در معاملات آتی، شخص اختیاری در اجرا یا عدم اجرای مفاد اوراق آتی نداشته و در زمان سررسید خرید و یا فروش انجام نحوه خرید و فروش اوراق اختیار می‌شود. در حالی که در اوراق اختیار، به خرید اوراق این حق انتخاب داده می‌شود که از اختیار خود استفاده کند که به آن اصطلاحاً Exercise گفته می‌شود.

اوراق اختیار به دو دسته پایه خرید (Call) و فروش (Put) تقسیم می‌شوند. اختیار خرید به فرد اجازه می‌دهد تا دارایی مدنظر را در تاریخ مشخص شده و با قیمت مشخص شده خریداری کند و اختیار فروش برعکس، به فرد این امکان را می‌دهد تا در زمان و قیمت مشخص شده آن دارایی را بفروشد. به همین دلیل، معامله‌گران معمولاً هنگامی که احتمال افزایش قیمت را می‌دهند، اقدام به خرید اوراق اختیار خرید می‌کنند و با فرض ریزش قیمت‌ها اقدام به خرید اوراق اختیار فروش می‌کنند. البته استراتژی‌های معاملاتی متفاوتی در بحث اوراق اختیار وجود دارد که بعد از تکمیل معرفی گزینه وانیل یا Vanilla Options به توضیح چند مورد از معروف‌ترین آن‌ها خواهیم پرداخت.

یک ورقه اختیار (Options Contract) از حداقل ۴ پارامتر تشکیل شده است: سایز، تاریخ انقضاء یا سررسید (Expiration Date)، قیمت اعمال (Strike Price) و نرخ پایه (Premium) یا قیمت اوراق در زمان معامله. سایز سفارش اشاره به تعداد اوراق مبادله شده توسط معامله‌گر دارد. تاریخ انقضاء، تاریخیست که بعد از آن معامله‌گر دیگر نمی‌تواند از اختیارات اوراق خریداری شده خود استفاده کند. قیمت اعمال، قیمتیست که در صورت اعمال اختیار توسط صاحب اوراق، سرمایه مدنظر در آن قیمت معامله خواهد شد. در نهایت، نرخ پایه هزینه معامله‌ اوراق اختیار است که در زمان خرید اوراق محاسبه می‌شود و مرتباً با نزدیک شدن به تاریخ سررسید و نوسانات آن سرمایه تغییر می‌کند.

به طور ساده، در صورت افزایش قیمت بازار (Market Price) نسبت به قیمت اعمال (Strike Price)، خریدار اوراق اختیار خرید می‌توانند سرمایه را در قیمتی پایین‌تر خریداری کرده و بعد از کسر هزینه ویژه، با فروش در قیمت بازار کسب سود کند. ولی در صورتی که قیمت بازار از قیمت اعمال پایین‌تر بود، دارنده اوراق دلیلی برای استفاده از اختیار خود نداشته و قرارداد بلااستفاده خواهد بود. وقتی قرارداد اجرا نشود، خریدار تنها نرخ پایه یا قیمت اوراق پرداخت شده در هنگام معامله را از دست می‌دهد.

توجه به این نکته ضروری است که اگرچه خریدار اوراق اختیار، قادر به تصمیم‌گیری در رابطه با اعمال اختیار خود می‌باشد، ولی فروشنده این اوراق (نویسنده) همیشه تابع تصمیم فروشنده خواهد بود. پس اگر یک قرارداد اختیار خرید (Call) اجرا شد، فروشنده می‌بایست دارایی مدنظر را به فروش برساند. به طور مشابه، اگر یک قرارداد اختیار فروش (Put) اجرا شد، فروشنده موظف است که دارایی مدنظر را از دارنده اوراق اختیار خریداری کند. این بدین معنیست که فروشنده اوراق در معرض ریسک بسیار بیشتری نسبت به خریدارقرار دارد. در حالی که ضرر خریداران محدود به هزینه ویژه اوراق می‌باشد، ناشران اوراق اختیار می‌توانند ضرر بسیار بیشتری را برحسب قیمت آن دارایی در بازار متحمل شوند.

بسته به رابطه لحظه‌ای قیمت بازار با قیمت اعمال، اوراق اختیار به سه دسته طبقه‌بندی می‌شوند: In-the-Money، Out-of-the-Money و At-the-Money. بر اساس این طبقه‌بندی در صورت سوددهی اوراق اختیار، In-the-Money، در صورت ضرردهی Out-of-the-Money و در صورت یکسان بودن دو قیمت بازار و اعمال، At-the-Money خواهد بود که مفصلاً در جدول زیر توضیح داده شده است.

این روش یکی از پر استفاده‌ترین‌ها برای معاملات میان‌مدت و کوتاه‌مدت است. برای مثال، هنگامی که فرد باور دارد که قیمت یک دارایی افزایش می‌یابد می‌تواند یک قرارداد اختیار خرید را خریداری کند. اگر قیمت دارایی به بالای قیمت اعمال رسید، معامله‌گر می‌تواند حق اختیار خود را به منظور خرید دارایی در قیمت پایین‌تر اعمال کند.

این روش شامل فروش اوراق اختیار خرید یک دارایی توسط فرد صاحب آن دارایی‌ست که به منظور ایجاد درآمد بیشتر (هزینه ویژه) از دارای استفاده می‌شود. اگر قرارداد اعمال نشود، هزینه ویژه سود این معامله خواهد بود، بدون اینکه دارایی به فروش برسد. هرچند، اگر که قرارداد به دلیل افزایش قیمت در بازار اعمال شود، مجبور به فروش دارایی خود خواهد بود.

در این روش، معامله‌گر یک اختیار خرید و یک اختیار فروش بر روی یک دارایی یکسان با قیمت اعمال یکسان و تاریخ سررسید یکسان خریداری می‌کند. این کار به معامله‌گر اجازه می‌دهد تا از هر دو طرف تا زمانی که دارایی از نقطه اعمال دور شود، کسب سود کند. به زبان ساده‌تر، معامله‌گر باور به بازار نوسانی در آن برهه زمانی دارد.

مشابه Straddle، در این روش نیز یک اختیار خرید و یک اختیار فروش خریداری می‌شود. ولی با این تفاوت که در این روش هر دو قرارداد ضررده (Out-of-the-Money) هستند که به این معنیست که در قرارداد اختیار خرید، قیمت دارایی از قیمت اعمال پایین‌تر و در قرارداد اختیار فروش، قیمت دارایی از قیمت اعمال بالاتر می‌باشد. این‌کار باعث خرید اوراق اختیار با هزینه ویژه پایین‌تر می‌شود، ولی برای کسب سود با این روش نیازمند بازاری با نوسانات بسیار بیشتر خواهیم بود.

نتیجه‌گیری:

بازار اختیارات به فرد امکانات بسیار زیادی به منظور کسب سود بیشتر و یا کاهش ضرر‌های احتمالی می‌دهد. ولی نکته‌ای که وجود دارد، این است که به منظور استفاده از این بازار، معامله‌گر می‌بایست تسلط بسیار زیادی به بازار دارایی مدنظر و معاملات خود داشته باشد. در غیر اینصورت، امکان بروز ضرر‌های بسیار زیاد وجود دارد.

منابع:

“What Are Options Contracts? | Binance Academy”, Binance Academy, 2021.

اوراق اختیار معامله جذاب‌ترین ابزار بازار سرمایه

تنوع بخشی در بازار سرمایه با بهره‌گیری از ابزارهای مالی همواره می‌تواند در مهار تورم و هدایت بهینه منابع مالی سرگردان به بخش‌های زیربنایی اقتصاد کشور کمک شایانی کند.

در بسیاری از بازارهای سرمایه به طور معمول کارشناسان برنامه‌ریزی‌هایی را در دستور کار قرار می‌دهند که لزوما موفق نیست؛ بنابراین در بازار سرمایه کشور ما نیز چالش‌هایی در این‌باره به ویژه در حوزه دانش بازار سرمایه وجود دارد.

به گزارش ایسنا، وزارت امور اقتصاد و دارایی در بیست و هشتمین روز از اجرای برنامه ۱۰۰ روز ۱۰۰ خود که در آن به معرفی ۱۰۰ دستاورد وزارت اقتصاد و دارایی در دولت یازدهم و وزارت علی طیب نیا می‌پردازد، با معرفی «اختیار معامله جذاب‌ترین ابزار بازار سرمایه»، در گزارشی آورده است: برای بهتر شدن وضعیت معاملات در بازارهای مالی از برخی ابزارها می توان استفاده کرد. نوع خاصی از ابزارها که قابلیت کاربرد و عملیاتی شدن در تمامی بازارهای مالی را دارد، انواع ابزارهای مالی مشتقه است که به صورت گسترده در بازارهای جهانی مورد استفاده قرار گرفته و بر مبنای نوع دارایی تقسیم بندی شده است: ابزارهای مشتقه بر پایه ارزهای خارجی، ابزارهای مشتقه بر پایه نرخ سود (بهره)، ابزارهای مشتقه بر پایه کالا و ابزارهای مشتقه بر پایه سهام. اوراق اختیار معامله، یکی از مهم ترین و البته جذاب ترین این ابزارها است. با توجه به نبود ابزارهای مالی کافی در بازار سرمایه ایران و به ویژه کمبود ابزارهای لازم برای کاهش ریسک موجود، شورای بورس اوراق بهادار اقدام به تصویب معاملات اوراق اختیار کرد.

راه اندازی اوراق اختیار معامله سهام اتفاقی بزرگ در بازار سرمایه کشور است که حوزه دانش را متحول می کند. البته پستی و بلندی هایی هم بر سر راه آپشن ها وجود دارد، اما امید است جزو ابزارهایی نباشد که در آینده به محاق برسد. اختیار معامله در خرید و فروش متنوع است اما معروف ترین آن، الگوی اروپایی و امریکایی است که اکنون اختیار معامله اروپایی در ایران مبنا قرار گرفته است. این در حالی است که شفافیت و کارایی برای بازار سرمایه و اهرم کردن و سودآوری هم برای سرمایه گذار مهم است؛ بنابراین این ابزار فرصت مهمی برای صندوق های سرمایه گذاری محسوب می شود.

نظام اقتصادی کشور به دو بخش واقعی و مالی تقسیم می شود و بر اساس این تقسیم بندی کلی بازار سرمایه یکی از اجزای اصلی سیستم مالی اقتصاد محسوب می‌شود. کارکرد اصلی اوراق اختیار معامله مانند تمامی بازارهای دیگر، فراهم کردن بستر و زیرساخت مناسب برای تلاقی و تعادل عرضه و تقاضاست. بدین جهت و به منظور پاسخگویی به نیازهای گوناگون فعالان در بازار سرمایه نیاز به ابزارهای مالی متنوع و با کارکردهای مختلف وجود دارد. قرارداد اختیار معامله، اوراق بهاداری است که به موجب آن فروشنده متعهد می شود در صورت درخواست خریدار، تعداد مشخصی از دارایی موضوع قرارداد را با قیمت مشخص معامله کند. خریدار اوراق می تواند در زمان یا زمان های معینی براساس مشخصات از پیش تعیین شده، قرارداد را اعمال کند.

این در حالی است که فروشنده اوراق اختیار معامله در قبال این تعهد، مبلغ معینی از خریدار دریافت می کند. در این شرایط هر یک از خریدار و فروشنده می تواند در ازای مبلغ معینی اختیار سهام خود را به شخص سوم واگذار کند. سرمایه گذاران می توانند فقط نسبت به اخذ موقعیت خرید در نمادهای ایجاد شده اقدام کنند و اخذ موقعیت فروش فقط به منظور بستن موقعیت های خرید قبلی اخذ شده، امکان پذیر خواهد بود. براین اساس سبک اعمال قراردادهای فوق از نوع اروپایی بوده، به این معنا که فقط در سررسید قابلیت اعمال خواهند داشت. اوراق اختیار معامله به عنوان یکی از ابزارهای مالی مشتقه، با توجه به خواص خود نه تنها یکی از ابزارهای مورد علاقه پژوهشگران حوزه مالی بوده است بلکه در میان فعالان عرصه عمل در بازارها نیز یکی از مهم ترین اوراق مشتقه محسوب می شود زیرا با خاصیت دوگانه خود یعنی ترکیب اختیار از یکسو و تعهد از سوی دیگر، برخلاف ابزارهایی چون قراردادهای آتی خواستاران بیشتری را مجذوب خود می کند. اکنون سرمایه گذاران ما می توانند با استفاده از این ابزار اقدام به پوشش ریسک های ناخواسته کنند. همچنین می توانند با اخذ موقعیت در این ابزار اقدام به سرمایه گذاری و کسب بازدهی کنند.

این قرارداد به دارنده آن اجازه می‌دهد که سهام مورد نظر را با قیمت مورد توافق، قبل از انقضای اختیار معامله بخرد یا بفروشد. اختیار معامله سهام یکی از ابزارهای مشتقه خلاقانه، ابتکاری و انعطاف‌پذیر است که تاکنون ایجاد شده و جایگاه خود را در بازار سهام پیدا کرده است.

اختیار معامله سهام به طور کلی به چهار دسته تقسیم می شود. اختیار معامله سهام مورد معامله در بورس یکی از انواع اختیار معامله است که هر کس به آسانی می‌تواند از طریق یک کارگزار در بورس آنها را معامله کند و به عنوان اختیار معامله‌های پذیرفته شده در بورس نیز شناخته می‌شود. یکی دیگر از انواع اختیار معامله، اختیار معامله‌ سهام مورد معامله در فرابورس است که به صورت سفارشی و خاص بوده، در بازارهای فرابورس معامله می شود، نقدشوندگی کمتری دارد و کمتر در دسترس عموم است. اختیار معامله غیرعادی نیز یکی دیگر از انواع اختیار معامله سهام محسوب می شود. اختیار معامله های غیرعادی، اختیار معامله‌های غیراستانداردی است که برای پاسخ بهتربه نیازهای سرمایه‌گذاران خاص، شرایط ویژه‌ای به آنها اضافه شده و معمولا در بازارهای فرابورس معامله می شود. در آخر اختیار معامله کارمندان را می توان نام برد که که توسط شرکت‌ها به کارمندانشان داده می‌شود. در این حالت شرکت به عنوان فروشنده اختیار معامله عمل می‌کند و معمولا این اختیار معامله‌ها را به عنوان پاداش و برای ایجاد انگیزه به کارمندان واگذار می کند.

قراردادهای اختیار معامله این فرصت را برای سرمایه گذاران فراهم می کنند که یک وضعیت را با نقدینگی کمتری مدیریت کنند به عبارت دیگر این ویژگی باعث می شود سود یا زیان معاملات در یک دوره زمانی نسبت به آورده مشتری - قیمت اختیار پرداخت شده توسط خریدار (دریافت شده توسط فروشنده) چند برابر باشد. با خرید قرارداد اختیار معامله یک دارایی پایه به جای خود دارایی پایه، ریسک بالقوه سرمایه گذاری کاهش می یابد و زیان معامله محدود به هزینه ای است که برای خرید اختیار معامله پرداخت می شود.

در واقع از قراردادهای اختیار معامله به عنوان ابزاری برای پوشش ریسک استفاده می شود که به سرمایه گذار اجازه می دهد تا ریسک خود را در مقابل نوسانات نامطلوب قیمت پوشش دهد. همچنین سرمایه گذار می تواند با فروش قرارداد اختیار معامله سهام، درآمد خود از سهام را تنها به بازدهی سهام و سود تقسیمی محدود نکند. فروش اختیار معامله سهام متعلق به سرمایه گذار یا سهامی که قصد خرید آن را دارد، یکی از ساده ترین راهبردهای معاملاتی است. با استفاده از اختیار معامله، شخص می تواند بدون در اختیار داشتن سهم پایه، از نوسان قیمت آن سود ببرد. این در حالی است که معامله قراردادهای نحوه خرید و فروش اوراق اختیار اختیار معامله به سرمایه گذاراین اختیار را می دهد با پرداخت درصدی از قیمت سهم، جریان نقدی خرید یا فروش خود را ثابت کند و در زمان باقی مانده تا سررسید، تصمیم مناسب را بگیرد. همچنین وجود اختیار معامله در سبد سرمایه گذاری به عنوان یک دارایی مشتقه، امکان متنوع سازی سبد را به سرمایه گذار می دهد.

خریدار یا دارنده اختیار می تواند با فروش قرارداد خریداری شده و فروشنده قرارداد نیز با اتخاذ موقعیت معکوس در بازار طی دوره معاملاتی اقدام به خروج از بازار قرارداد اختیار معامله کنند. همچنین با انقضا قرارداد اختیارمعامله در سررسید موقعیت باز مشتری بسته می شود. با توجه به تجربیات موفق بورس‌های جهان در راه اندازی این معاملات، بورس کالای ایران طی چند سال گذشته پیگیری‌های لازم را برای عملیاتی شدن معاملات این قراردادها انجام داده بود. امروزه با اعمال تغییراتی در دستورالعمل اجرایی معاملات قراردادهای اختیار معامله و آماده شدن سامانه‌های معاملاتی مرتبط، معاملات قراردادهای آپشن، راه اندازی شده است.

در همین زمینه شاپور محمدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به اینکه اختیار معامله یکی از ابزارهای پوشش ریسک محسوب می شود، افزود: اختیار معامله قراردادی است که به دارنده این اختیار، اجازه می دهد که یک سهام معین یا دارایی دیگری مانند سهام را در مدت معین به قیمت مشخص خریداری کند یا بفروشد.

وی ادامه داد: مطالعات مربوط به راه اندازی این ابزار در سال های قبل پیگیری و بررسی شده بود اما در شش ماهه گذشته به طور جدی در دستور کار قرار گرفت و راه اندازی شد.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: امروزه اختیار خرید و فروش سه نماد سهام شرکت فولاد مبارکه، ملی مس و ایران خودرو را داریم البته این نمادها تا یک ماه آینده به ۱۰ نماد افزایش می یابد. خوشبختانه معاملات قرارداد سکه در بورس کالا راه اندازی شده و رونق گرفته است و امیدواریم این ابزار روی دیگر کالاها گسترش پیدا نحوه خرید و فروش اوراق اختیار کند.

وی با اشاره به تنوع اختیار خرید و فروش ادامه داد: معروف ترین این ابزار، الگوی اروپایی و امریکایی است که اکنون اختیار اروپایی در ایران مبنا قرار گرفته است و بر این اساس، اختیار فروش نیز در ماه های آینده شکل خواهد گرفت. این در حالی است که شفافیت و کارایی برای بازار سرمایه و اهرم کردن و سودآوری هم برای سرمایه گذار مهم است؛ همچنین این ابزار فرصت مهمی برای صندوق های سرمایه گذاری است.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار درباره نتایج اجرای معاملات اختیار خرید و فروش در دیگر کشورها اظهار کرد: این قرارداد به خوبی در دیگر کشورها اجرایی و معامله می شود. در کشورهایی مانند انگلیس، آمریکا، فرانسه، آلمان البته به تازگی کشورهای دیگری مانند هند، کره جنوبی و کشورهای آسیایی هم این اختیار را معامله می کنند.

محمدی ابزار معامله را فرصت خوبی برای سرمایه گذاری اعلام کرد و افزود: در کشور ما طی پنجاه سال گذشته که سهام معامله می شد، اختیار معامله وجود نداشت اما امروزه این فرآیند شروع شده است و فکر می کنیم به عنوان مکملی برای ثبات و مقاوم شدن بازار سرمایه در مقابل نوسانات کمک خواهد کرد.

به گفته وی، معاملات اختیارها کمک می کند که بازارها از ثبات بیشتری برخوردار شود و ریسک ها را مدیریت و کنترل کرد همچنین فرصت های سوآوری برای تمامی سرمایه گذاران ایجاد خواهد کرد که به رشد بازار و توسعه بازار سرمایه ای کمک می کند.