۵ نکته مهم در مورد بیت کوین که در این هفته باید به آن توجه کنید
قیمت بیت کوین پس از سپری کردن تعطیلاتی آرام در ساعات آخر یکشنبه و نزدیک به زمان بسته شدن کندل هفتگی دوباره شاهد بازگشت نوسانات بود و در ساعات پایانی ۱۰ آوریل (۲۱ فروردین) با کاهش مواجه شد. اما در ادامه هفته جاری چه عواملی بیشترین تاثیر را بر تحولات بازار خواهد داشت؟
در حال حاضر پارامترهای اقتصادی کلان نشان میدهند که تغییر روندهای عمده در پیش است اما تاثیرگذاری این پارامترها روی بازار کند است. از سوی دیگر شدت تقاضا برای داراییهای رمزارزی به قدرتمندی سال ۲۰۲۱ نیست. با این حال، بعضی فعالان بازار با تکیه بر دادههای آنچین شبکه بیت کوین هیچ نشانهای از شک و تردید در مورد آینده بازار بروز نمیدهند.
ترکیب این عوامل متضاد تشخیص جهت حرکت بازار در کوتاه مدت و میان مدت را برای سرمایهگذاران معمولی دشوار کرده است. اما آیا این روند در هفته پیش رو تغییر میکند؟ در ادامه هفته چه تحولاتی شایسته توجه بیشتر هستند؟ در مطلب پیش رو تلاش میکنیم به این پرسشها پاسخ دهیم.
کاهش قیمت بیت کوین شدید نخواهد بود؟
امروز با صعود قیمت بیت کوین به بالای سطح کلیدی ۴۲٬۰۰۰ دلار آغاز شد. سطحی که در ساعات پایانی روز یکشنبه و در نزدیکی زمان بسته شدن کندل هفتگی از دست رفته بود.
بیت کوین در این فرآیند با رسیدن به ۴۱٬۷۷۱ دلار، کمترین سطح قیمتی خود در هفتههای اخیر را تجربه کرد و به قیمت ۲۳ مارس (۳ فروردین) برگشت.
با این حال، این رفتار توسط بعضی تحلیلگران، آزمایش مجدد سطح مقاومت قبلی برای تبدیل آن به یک سطح حمایتی قابل اتکا تفسیر شده است. این دسته از تحلیلگران انتظار دارند به زودی یک روند معکوس آغاز شود.
تحلیلگر فعال با نام مستعار Rekt Capital نیز دلایل مشابهی برای پیشبینی روند صعودی داشت. اما با توجه به بسته شدن کندل هفتگی در ۴۲٬۱۵۰ دلار، باید گفت که شرط لازم او برای صعودی ماندن بازار یعنی قیمت بالای ۴۳٬۱۰۰ دلار محقق نشده است.
یکی از تحلیلگران بازار که با نام Credible Crypto فعالیت میکند تاکید داشت که شاخص آرون (Aroon) بیت کوین در روزهای اخیر صعودی شده است. شاخص آرون که برای شناسایی روندهای صعودی یا نزولی یک دارایی طراحی شده است، از سال ۲۰۱۷ تا کنون، یعنی از پایان بازار صعودی قبلی تا به امروز، تنها شش بار تغییر روند از نزولی به صعودی را نشان داده است.
تمام بازارهای سهام تحت فشار هستند
بازارهای سهام در سراسر جهان شرایط سختی را سپری میکنند. در این میان بازارهای آسیا بهخاطر قرنطینههای جدید کرونا در چین از نظر ضرردهی پیشتاز هستند.
شاخص ترکیبی شانگهای و شاخص هانگسنگ هنگ کنگ در معاملات صبح امروز بیش از ۲٪ سقوط کردند. در اروپا هم نشانهای از بهبود شرایط ژئوپلیتیک و کاهش تنشها میان ناتو و روسیه به چشم نمیخورد.
علاوه بر اینها و بروز احساس طمع در روند صعودی بازار فراتر از عوامل کوتاه مدت، روندهای نگرانکننده دیگری نیز جلب توجه میکنند: افزایش سریع تورم، زیان بازار اوراق قرضه و ناتوانی بانکهای مرکزی اورپا و ایالات متحده در کنترل این شرایط.
بانک مرکزی اروپا (ECB) قرار است در این هفته با تمرکز بر کنترل تورم، پایان دادن به خرید دارایی و افزایش نرخ بهره، تشکیل جلسه دهد.
هولگر شاپیتز، تحلیلگر بازار در توییتی گفت:پس از شروع چرخه افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو و پیش از نشست هفته آینده ECB و با افزایش تورم، بزرگترین حباب اوراق قرضه در ۸۰۰ سال گذشته در حال خالی شدن است. ارزش اوراق قرضه جهانی در این هفته ۹۶۰ میلیارد دلار دیگر سقوط کرد و کل افت ارزش از ATH را به ۶ تریلیون دلار رساند.
این دادهها وضعیت بغرنج بازار سهام و داراییهای پر ریسک را نشان میدهد. همانطور که تحلیلگران توافق دارند، محیط تورمی و متعاقبا اقدامات بانک مرکزی، تقاضا برای بیت کوین و آلت کوینها و سایر داراییها پرخطر را کاهش میدهد.
سقوط دسته جمعی؟
برای آرتور هیز (Arthur Hayes)، مدیر عامل سابق غول مشتقات BitMEX، معتقد است بیت کوین همچنان میتواند در سناریوی سقوط ارزهای فیات نقش وسیله ذخیره ارزش را ایفا کند. اما مشکل اینجاست که چنین سناریویی هنوز تبدیل به واقعیت نشده است.
هیز در آخرین پست وبلاگ خود در ۱۱ آوریل (۲۲ فروردین) به سرمایهگذاران کمتجربهتر در بازار رمزارزها هشدار داد که برای دیدن سود باید برای مدتی درد ضرر را تحمل کنند.
او معتقد است در آینده میتوان شاهد تغییر هژمونی دلار ایالات متحده و افزایش اهمیت داراییهای مختلف دولت-ملتهای گوناگون بود، اما تا فرا رسیدن آن زمان، عوامل کلان اقتصادی در ایالات متحده تاثیر منفی خود بر بازار رمزارزها را حفظ خواهد کرد.
اگر قرار باشد بازار سهام در اثر اقدامات بانکهای مرکزی سقوط کند، افزایش همبستگی بازار رمزارزها با بازار سهام، به معنی روزهای بد برای آینده این بازار خواهد بود.او معتقد است که تحولات پیش رو احتمال دارد قیمت اتر را تا خرداد ۱۴۰۱ به ۲۵۰۰ دلار کاهش دهد.
شاخص ترس و طمع بازار رمزارزها از بازارهای سنتی فاصله گرفته است
با تیرگی افق اقتصاد کلان، جای تعجب نیست که احساسات منفی بر تمام بازارها حاکم باشد. شاخص ترس و طمع کریپتو با احساس که در پایان ماه مارس (اسفند) وارد محدوده «طمع» شده بود اکنون به قلمرو «ترس» برگشته است. این شاخص که مشابه شاخص ترس و طمع بازار سنتی است، در کمتر از دو هفته نیمی از امتیاز عادی خود را از دست داده است.
اما نکته جالب توجه این است که در ۱۱ آوریل (۲۲ فروردین)، شاخص ترس و طمع بازار کریپتو برابر با ۳۲ اندازهگیری شد، در حالی که همین شاخص در بازارهای سنتی برابر با ۴۶ بود و «خنثی» تلقی میشد.
شاخص ترس و طمع بازار کریپتو
با وجود این، تحلیلگر معروف، ون ده پوپه (Van de Poppe) تاکید کرد «با توجه به شدت صعودی بودن بازار رمزارزها در سال گذشته القای ترس شدید در زمان معکوس شدن روند طبیعی است». او همچنین به مخاطبان خود یادآوری کرد:این شاخص معیار مناسبی برای تصمیمگیری در مورد معاملات نیست.
شاخصهای فاندامنتال بیت کوین همچنان امیدبخش هستند
با وجود تمام کاهش قیمتها، هنوز یک شاخص آشنا را سراغ داریم که امیدوارکننده است. سختی شبکه بیت کوین در ایپاک بعدی که چند روز دیگر فرا میرسد، تنها ۰.۴٪ کاهش خواهد یافت.
اندازه کوچک این تعدیل نشان میدهد که ماینرها در سطوح قیمت فعلی از نظر مالی همچنان در شرایط مناسبی هستند و علیرغم ۱۰٪ افت قیمت بیت کوین در هفته گذشته، با مشکل اساسی مواجه نشدهاند.
سختی شبکه بیت کوین در گذر زمان
دادههای دیگری هم از این پشتیبانی میکنند؛ تخمین هش ریت شبکه از منابعی مانند MiningPoolStats نشان میدهد که قدرت پردازش شبکه نزدیک به بالاترین سطوح خود باقی مانده است.
نمودار هش ریت شبکه بیت کوین
همچنین جذب سرمایههای جدید در صنعت استخراج در حال افزایش است.
یکی از نمونههای آن راهاندازی مزرعه استخراج بیت کوین با برق خورشیدی طی همکاری شرکتهای بلاکاستریم، بلاک و تسلا است.
بازار خرسی چیست؟ هر آنچه که باید در رابطه با فواید آن بدانید
بازار خرسی، مفهومی مربوط به بازار های مالی است که به موقعیت های نزولی، اطلاق دارد. بازار نزولی زمانی اتفاق می افتد که یک دارایی، افت قیمت طولانی مدت را تجربه می کند. این بازار، معمولا شرایطی را توصیف می کند که در آن قیمت اوراق بهادار، سهام و ارز های رمز نگاری شده برای مدت طولانی کاهش یافته اند. بدیهی است که نوسانات قیمتی، رشد و یا رکود سه عامل کلیدی و جدا ناپذیر از بازار های مالی و اقتصادی هستند. اما هر یک از این وضعیت ها اصطلاحات مربوط به خود را شامل می شوند. بازار هایی که افت مستمر و یا قابل توجهی را تجربه می کنند، بازارهای خرسی نامیده می شوند. اما بر خلاف تصور بسیاری از سرمایه گذاران بی تجربه، بازار خرسی همیشه تاثیر منفی نداشته و می تواند مفید واقع شود. اما برای آن که از مزایای این نوع بازار مطلع شوید، باید ابتدا بدانید دقیقا بازار خرسی چیست؟ و چه زمانی شروع می شود.
بازار خرسی چیست؟
اگر بخواهیم به طور کلی بررسی کنیم که بازار خرسی چیست؟ باید بگوییم که بازار خرسی(Bear market)، یکی دیگر از اصطلاحات بازار ارز یجیتال است، که به روند های نزولی پی در پی و طولانی مدت اشاره دارد. در حالت کلی، زمانی که یک سهام، ارز دیجیتال یا سایر پلتفرم های دارایی دچار افت قیمت شود، اصطلاحا می گوییم بازار خرسی فرا رسیده است. بازار های خرسی در راستای بیشتر بودن عرضه در مقابل تقاضا به وجود می آیند. در این بین افرادی نیز وجود دارند که اصطلاحا به آن ها «خرس» می گویند. در واقع سرمایه گذارانی که با بد بینی نسبت به قیمت ارز های دیجیتال، میزان ترس حاکم بر بازار را افزایش می دهند، خرس گفته می شود. معمولا این افراد از سرمایه گذاران تازه کار و بی تجربه هستند که نمی دانند همیشه بازار های مالی با نوسانات و افت های قیمتی همراه هستند. در نتیجه دارایی های خود را به طور هیجانی به فروش می رسانند و باعث رکود بیشتر بازار می شوند. این اصطلاح، نه تنها در فضای رمزنگاری بلکه در بازارهای سنتی مانند سهام، اوراق قرضه، املاک و مستغلات و بازارهای کالا نیز به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد. اما با توجه به نوسانات غیر قابل پیش بینی در قیمت رمز ارز ها، مشاهده بازار خرسی در عرصه کریپتوکارنسی امری بسیار معمول و طبیعی به شمار می رود. البته لازم به ذکر است تفاوت عمده ای میان بازار خرسی در بازار سهام و دارایی های رمز نگاری وجود دارد. در بازارهای سنتی، برخی از تحلیلگران عقیده دارند بازار نزولی زمانی نشان داده می شود که 20 درصد کاهش قیمت در یک دوره 60 روزه رخ دهد. این رکود معمولاً نتیجه بدبینی سرمایه گذاران، از دست دادن اعتماد به عملکرد کلی قیمت ها و شاخص های بازار است. اما در مقایسه با بازارهای سنتی، بازار ارز دیجیتال از نوسانات بیشتری برخوردار بوده و به دلیل جدید تر بودن، افراد فعال در آن، به نسبت کم تجربه تر از سرمایه گذاران بازار های سنتی هستند. به همین دلیل برخی از تحلیلگران بر این باور اند، بازار خرسی در حوزه رمز ارز ها، اغلب به 85 درصد افت قیمت اشاره دارد.
مراحل ایجاد یک بازار خرسی
بازارهای خرسی معمولا چهار مرحله مختلف را شامل می شوند:
1. مرحله اول با قیمت ها و تمایل بالای سرمایه گذار مشخص می شود. در پایان این مرحله، سرمایه گذاران شروع به خروج از بازار و کسب سود می کنند.
2. در مرحله دوم، قیمت شروع به کاهش شدید می کند، فعالیت های تجاری و سود شرکت ها رو به کاهش می رود و شاخص های اقتصادی که ممکن است زمانی مثبت بوده باشند، دچار افت بیش از حد متوسط می شوند و در پی این چرخه، برخی از سرمایه گذاران با شروع کاهش قیمت ها، وحشت می کنند.
3. مرحله سوم نشان می دهد که، افرادی شروع به ورود به بازار کرده و در نتیجه برخی قیمت ها و حجم معاملات را افزایش می دهند.
4. در مرحله نهایی، کاهش قیمت سهام ادامه دارد اما به کندی. از آن جایی که قیمت های پایین و اخبار خوب دوباره شروع به جذب سرمایه گذاران می کنند، بازار های نزولی به سمت بازار های صعودی منتهی می شوند.
چرخه ای که در بالا شرح دادیم، همیشه تکرار می شود. به همین دلیل است که سرمایه گذاران با تجربه، می دانند که همیشه پس از یک بازار خرسی و افت قیمت پی در پی، پدیدار شدن بازار گاوی و افزایش قیمت شدید دارایی ها اتفاق می افتد.
تفاوت بازار خرسی و گاوی
نقطه مقابل بازار خرسی، یک بازار صعودی است که به آن بازار گاوری (bull market)، گفته می شود. این نوع بازار، زمانی به وجود می آید که سرمایه گذاران خوش بین هستند و به افزایش قیمت یک رمز ارز باور دارند. به همین ترتیب، افزایش قیمت ها (روند صعودی) یک احساس مثبت در بازار ایجاد می کند و با احساس اطمینان بیشتر معامله گران، تمایل به سرمایه گذاری بیشتر و بیشتر می شود که باعث به جریان افتادن روند صعودی می شود. البته توجه داشته باشید صرفا همیشه بازار های صعودی و نزولی، نشان دهنده بازار گاوی یا خرسی نیستند. بلکه این اصطلاحات به شرایطی اطلاق دارند که بازار برای مدت طولانی در یکی از روند ها قرار گرفته باشد و یا یک وضعیت قابل توجه را ثبت کرده باشد.
شایان ذکر است که مانند بسیاری از اصطلاحات مالی، دلیل نام گذاری بازار خرسی و گاوی مشخص نیست. اما بیشتر مردم بر این باورند که آن ها از روش حمله هر حیوان الهام گرفته اند. زیرا گاو نر زمان حمله شاخ های خود را به سمت بالا فشار می دهد، در حالی که خرس ها با چنگال های خود به سمت پایین می کشند.
آیا بازار خرسی می تواند مفید باشد؟
پیش بینی این که چه زمانی ممکن است بازار نزولی به پایان برسد و چه زمانی یک دارایی به پایین ترین قیمت رسیده است؟ بسیار دشوار تلقی می شود. زیرا بازگشت مجدد معمولا فرآیندی آهسته و غیرقابل پیش بینی است که می تواند تحت تأثیر بسیاری از عوامل خارجی مانند رشد اقتصادی، روان شناسی سرمایه گذار و اخبار یا رویداد های جهانی باشد. اما با این حال نباید فراموش کنید که بازار های خرسی، جزوی از فرآیند طبیعی چرخه اقتصاد و حوزه های مالی گوناگون هستند. درست است که پیش بینی آن ها، پیش بینی مدت زمان دوام یا تخمین عمق کاهش را آسان نمی کند. اما برای برداشتن چند قدم محتاطانه برای به حداقل رساندن ضرر های بازار نزولی، و در عین حال بهبود بازده سرمایه گذاری بلند مدت در معامله، نیازی به حدس و گمان ندارید. بلکه باید روش های تحلیلی و گوناگون و آموزش نوسان گیری بازار ارز دیجیتال را فرا بگیرید. درواقع اگر شما از اطلاعات کافی در زمینه سرمایه گذاری برخوردار باشید، می توانید حتی در مواقع افت بازار و کاهش قیمت ها نیز به نفع خود استفاده کنید. زیرا این نوع بازار، فرصت های بسیار خوبی را در اختیار سرمایه گذاران می گذارد تا در کف قیمت، یک دارایی را خریداری کنند.
اکثر سرمایه گذاران فعال در صنعت کریپتو، تمایل به کسب سود از طریق خرید و فروش ارز دیجیتال را دارند. زیرا این ساده ترین و پرسود ترین روش سرمایه گذاری در این عرصه به شمار می رود. اما برای آن که شما بتوانید سود قابل توجه ای را از این نوع سرمایه گذاربی به دست بیاورید، باید از کیف قیمت های بازار آگاهی داشته باشید تا در زمان صحیح خرید و فروش دارایی را انجام دهید. برای مثال تصور کنید می خواهید از طریق خرید بیت کوین و فروش آن، کسب سود کنید. در این شرایط، ضروری است که شما بدانید چه هنگام قیمت بیت کوین در کف است و چه زمان نرخ آن به اوج خود خواهد رسید تا سود خوبی از خرید و فروش به موقع آن نصیب تان شود. این امر از طریق آموزش های پی در پی و آگاهی داشتن از تکنیک های کسب سود در بازار ارز دیجیتال به دست می آید. پس از آن شما می توانید از طریق استراتژی های ترید و با تعیین معاملات کوتاه مدت یا بلند مدت، در بازار های خرسی نیز به کسب سود بپردازید.
تاثیر بازار خرسی بر سرمایه گذاری
در این بخش از مقاله می رسیم به پرسش متداول، بازار نزولی برای سرمایه گذاران چه معنایی دارد؟ بازارهای نزولی با بدبینی و اعتماد به نفس پایین سرمایه گذاران نشان داده می شوند. در طول یک بازار نزولی، به نظر می رسد که سرمایه گذاران اغلب اخبار خوب را نادیده گرفته و به سرعت به فروش خود ادامه می دهند و قیمت ها را حتی پایین تر می آورند. درواقع ترس سرمایه گذاران بی تجربه، باعث می شود عرضه بیشتر از تقاضا شود و این امر رکود را به وجود می آورد.
ارز های رمز نگاری شده به دلیل نوسانات وحشیانه قیمت خود مشهور هستند و در تاریخ کوتاه خود، چرخه های متعددی از بازار گاوی و یا خرسی را پشت سر گذاشته اند. آخرین رکود در اوایل سال 2018 آغاز شد و حدود دو سال و نیم به طول انجامید. در نتیجه اگر تجربه کافی در این بازار نداشته و از استراتژی های کاربردی در زمان افت بازار آگاهی نداشته باشید، تنها به چرخه کاهش قیمت بیشتر کمک خواهید کرد. اما اگر از انواع روش های ترید، و بروز رفتار صحیح در بازار خرسی با خبر باشید، نه تنها از وضعیت خرسی در امان می مانید، بلکه می توانید حتی سود های عظیمی به دست بیاورید.
نحوه صحیح رفتار سرمایه گذاران هنگام فرا رسیدن بازار خرسی
روش سرمایه گذاری در هر یک از بازار های گاوی یا خرسی، بسیار متفاوت است، زیرا این دو بازار از تفاوت های بزرگی برخوردار هستند. سرمایه گذاران در یک بازار نزولی وسوسه می شوند که سرمایه گذاری های خود را در این مدت بفروشند تا خطر از دست دادن پول بیشتری را از بین ببرند. از سوی دیگر، سرمایه گذاران در یک بازار صعودی ممکن است بروز احساس طمع در روند صعودی بازار بخشی از سهام خود را برای سود مناسب بفروشند یا به امید افزایش بیشتر قیمت ها در آینده ادامه دهند.
در حالی که گیر افتادن در مورد آنچه در بازار اتفاق می افتد آسان است، کارشناسان معمولا پیشنهاد می کنند سرمایه گذاری های خود را برای مدت طولانی به حال خود رها کنید. برای جلوگیری از واکنش به نوسانات بازار، از نگاه کردن مکرر به پرتفوی خود خودداری کنید. این یک غریزه طبیعی است که بخواهید فورا به کاهش ارزش درایی خود واکنش نشان دهید، بنابراین با بررسی سرمایه گذاری های خود تا حد امکان از این واکنش دور شوید و سعی کنید بر این رفتار غلط غلبه کنید. بسیاری از تحلیل گران مجرب بازار، تاکید دارند که همیشه بر دانسته های خود اعتماد کنید و فریب احساسات و هیجانات بازار را نخورید. در واقع یکی از بهترین راه های سود بردن از بازار خرسی و طعمه نشدن، این است که تا زمان افزایش قیمت مجدد دارایی خود را حفظ کنید. در این مقاله چرخه تبدیل بازار خرسی به بازار گاوی و روند صعودی را توضیح دادیم. پس حالا می دانید که همیشه پس از روند خرسی، این بازار گاوی است که از راه می رسد.
چگونه از بازار خرسی کسب درآمد کنیم؟
در این لحظه، سقوط بازار کریپتو در سال 2022، باعث آشفتگی بسیاری از سرمایه گذاران این بازار شده است. سرمایه گذاران دچار وحشت شده و شاخص ترس و طمع بیت کوین نشان می دهد عمده سرمایه گذاران در حال فروش بیت کوین های خود هستند. هم بازار های نزولی و هم بازار های گاوی، فرصت های عظیم سرمایه گذاری را در اختیار معامله گران قرار می دهند. کلید کسب سود، استفاده از استراتژی ها و ایده هایی است که با شرایط این بازار ها تناسب داشته باشد. این امر مستلزم ثبات، نظم، تمرکز و توانایی استفاده از ترس و طمع است. راه هایی برای کسب درآمد هنگام روند نزولی رمز ارز ها نیز وجود دارد که در ادامه شرح داده ایم.
موقعیت های کوتاه مدت در بازار باز کنید
اگر تحقیقات گسترده ای انجام داده اید و فکر می کنید ارز دیجیتالی مانند بیت کوین احتمالا در آینده نزدیک سقوط می کند، می توانید از طریق تعیین یک پوزیشین فروش کوتاه مدت یا (Short-selling) کسب درآمد کنید. استراتژی Short-selling، یکی از راه های مناسب برای کسب درآمد هنگام ریزش بازار است که البته نیاز به آموزش های فراوان در زمینه ترید و تحلیل تکنیکال بازار دارد. از طریق این استراتژی، معامله گران موقعیت های کوتاه مدتی را در بازار تعیین می کنند که از کاهش قیمت، سود نصیب سرمایه گذار می کند.
معاملات روزانه آلت کوین های با رشد سریع
درست است زمانی که بازار در حالت خرسی فرو می رود اغلب رمز ارز ها دچار کاهش قیمت شدیدی می شوند، اما همیشه در این بین آلت کوین هایی که رشد داشته اند وجود دارند. اگر پر سود ترین ارز های دیجیتال در یک سال اخیر، را بشناسید، متوجه می شوید که این رمز ارزها دقیقا زمانی که بیت کوین و بیشتر آلت کوین های بازار دچار افت شدید بودند، همچنان به رشد خود ادامه می دادند. در نتیجه همیشه به دنبال پروژه های سود ده بازار بگردید، حتی اگر قیمت 90 درصد از کوین های بازار روند نزولی را تجربه می کرد. برای این کار، می توانید به صفحه وب سایت کوین مارکت کپ، مراجعه کرده و در آن جا روند رمز ارز ها را زیر نظر بگیرید.
خرید در کف قیمت
این استراتژی دقیقا مخصوص زمان هایی است که بازار در حالت نزولی قرار دارد. خرید در کف قیمت، بدان معنی است که سرمایه گذاران بتوانند یک دارایی را در پایین ترین نرخ خود خریداری کنند. شاید در نگاه اول این امری بسیار ساده به نظر برسد، اما باید بدانید به دلیل تغییرات دائم بازار ارز دیجیتال و غیر قابل پیش بینی بودن آن، یافتن دقیق کف قیمت می تواند دشوار باشد.
نتیجه گیری
بازار خرسی یا Bear market، به وضعیتی از بازار اشاره دارد که به طور طولانی مدت در کانال نزولی قرار گرفته باشد. زمانی که بازار با افت 20 درصدی یا بیشتر همراه می شود، سرمایه گذاران را به وحشت انداخته و باعث فشار فروش می شود. در پی این روند میزان عرضه بالاتر از تقاضا می رود و روند نزولی ادامه می یابد. مدت زمان بازار خرسی مشخص نیست و تا حد زیادی به نحوه رفتار سرمایه گذاران بازار بر می گردد. اما بازار های خرسی همیشه بد نیستند و اگر شما یک تریدر یا معامله گر حرفه ای باشید، می توانید از شرایط نزولی بازار نیز به نفع خود استفاده کنید.
طمع بورسبازان در بازار پایه
علی صالحی نجف آبادی دنیای اقتصاد : عموما در بازارهای صعودی در ابتدای مسیر شاهد رشد سهامی هستیم که بیشترین پتانسیل رشد سودآوری برای آنها وجود دارد. اهرم دلار و کاهش ارزش پول ملی بهعنوان اصلیترین محرک رشد اخیر قیمتها نیز در ابتدای مسیر منجر به رشد سهام شرکتهای صادراتی در درجه اول شد. سپس شاهد رشد قیمت سهام مرتبط در مرحله دوم بودیم. شرکتهایی که با آزادسازی قیمتهای داخلی یا احتمال آزادسازی قیمتها میتوانند به سودهای مناسبی برسند. از آنجا که قیمت محصولات نهایی براساس اصل هزینه فرصت و تطبیق سریع بازارها با نرخ دلار تجربه رشدهای ملموسی در چندوقت اخیر داشته است، اهالی بازار عموما بر این باورند که با توجه به تجربیات گذشته و آزادسازی تدریجی قیمتها خواه ناخواه در این مسیر قرار خواهیم گرفت و این مهم در ادامه خود را در سودآوری شرکتها نشان خواهد داد.
هرچند در این مسیر بحث وجود تقاضای موثر بهعنوان یک عامل مهم و تعیینکننده در توانایی فروش محصولات میانی و نهایی میتواند نقش اساسی ایفا کند و تحلیلگران با دورنمای بزرگتر این عامل را بهعنوان یک ریسک اصلی درنظر گرفتهاند و محاسبات سودآوری شرکتها را به شدت تعدیل کردهاند اما پس از گذشتن از لایههای اولیه تاثیرپذیر و تجربه رشدهای مناسب، خرید سهام این دو گروه برای سرمایهگذاران از دایره جذابیت خارج میشود. خرید سهامی با تجربه رشدهای چشمگیر برای اهالی بازار سرمایه با دید کوتاهمدت در بهترین حالت ریسک درجا زدن و اصلاح تدریجی قیمت را به همراه دارد و خصوصا اگر خرید و فروش سهام بر مبنای تکنیکال صورت بپذیرد، سهامی با چنین بازدهی در بازه کوتاهمدت کاملا بیمنطق جلوه میکند.
از سوی دیگر بسیاری از سهامداران، در سهام متورمشده مایل به شناسایی سود پس از تجربه یک روند قدرتمند هستند. از آنجا که در رشد اخیر قیمتها در بورس، عامل محرک در شرکتهای بزرگتر (از لحاظ ارزش بازار و میزان تاثیرگذاری بر شاخص کل) تاثیر بیشتری داشت، شاهد جذب نقدینگی از سوی این شرکتها بودیم و به دلیل ساختار مناسب برای جذب نقدینگی در این سهمها همانطور که حجم و ارزش معاملات روزانه تایید میکند، گردش نقدینگی بالایی را در تالار شیشهای ملاحظه کردهایم. بنابراین شناسایی سود در نمادهای بزرگتر هرچند با حجم وسیعی صورت نگیرد اما نقدینگی بالقوهای را برای گردش مجدد در بازار سهام فراهم میکند.
قمار نقدینگی در بازار پایه
در این مرحله برخی معاملهگران با اتکا بر اصول تحلیل تکنیکال و تعریف ساختگی جاماندن از روند، به بروز احساس طمع در روند صعودی بازار سمت سهام شرکتهایی میروند که از رشدهای اخیر جاماندهاند. در روند رو به رشد بازار سهام اقبال نقدینگی آزاد شده و نقدینگی تازهوارد برای کسب سودهای کوتاهمدت به سمت صنایعی چرخید که اتفاقا توانایی جذب نقدینگی بالایی نداشتند و فروشندگان بالقوه آنها در طول زمان و با معاملات فرسایشی، از سهام و صنایع یادشده خارج شدهاند. در نتیجه حجم تقاضا به تشکیل صفهای خرید و در ادامه تشکیل روند صعودی منجر میشد که لزوما مبنای بنیادی برای آن وجود نداشت. اما در همین شرایط و در همین بازه زمانی، میل به هجوم به سمت سهام مهجور و پر از ابهام بازار پایه با توجه به دامنه نوسان روزانه ۱۰ درصد و کم بودن اطلاعات قابل استناد از عملکرد شرکتها، نوعی انگیزه هیجانی و قمارگونه را در میان سرمایهگذاران فراهم میکند. هرچند در این بازار نیز سهامی با دلایل بنیادی و انگیزههای سودآوری نیز پیدا میشود اما محوریت شفاف نبودن اطلاعات و بعضا زیانده بودن این شرکتها برای پذیرفته شدن در این بازار یک ریسک بسیار بزرگ برای ورود نقدینگی محسوب میشود و خرید سهام با چنین مختصاتی یک قمار تمام عیار به حساب میآید. در این وضعیت معمولا نقدینگیهای اندک برای شروع مسیر جذب میشوند اما با گذشت زمان و دست به دست شدن بیشتر سهام، شناوری این سهمها بالاتر میرود و انگیزه کسب سودهای بیشتر، نقدینگی بیشتر و سرمایههای بزرگتری را به سمت اینگونه سهام هدایت میکند. کارنامه رشد قیمتها بهعنوان بزرگترین عامل اغواگرایانه، همواره در مسیر وسوسه سرمایهگذاران نقش مهمی ایفا میکند. برای رشد قیمت اینگونه سهمها نمیتوان نقطه توقفی متصور بود چراکه مبنای آن عموما بر محور توصیه، نمودار، اخبار غیرموثق و غیرقابل بررسی است. به همین دلیل در زمان ریزش نیز عدم شکلگیری یک محدوده منطقی برای ارزندگی سهام میتواند به تشدید هیجان کمک کند و شاید شاهد سقوط قیمتها باشیم.
گذشت زمان و درگیر شدن نقدینگی بیشتر در این شرایط به منزله افزایش ریسک کلی برای بازار سهام است چه آنکه با شروع ریزش قیمتها، ضررهای هنگفتی به معاملهگران وارد میشود. بنابراین لزوم احتیاط فعالان بازار سرمایه به سرمایهگذاری در چنین سهامی به شدت احساس میشود تا از بروز تجربههای تلخ سالهای گذشته جلوگیری شود. در ادامه جدول زیر روند بازدهی نمادهای بازار پایه فرابورس در بازه زمانی ۱۵ روز کاری را نشان میدهد. یادآور میشود رشد شاخص کل از ابتدای سال تاکنون به بیش از ۵۰ درصد رسیدهاست که بهطور قطع اثر نمادهای مذکور در آن چیزی نزدیک به صفر است اما سودهای بزرگ در مدت زمان اندک باید شاخکهای حساس سرمایهگذاران را تحریک کند.
غرق در فراموشی
بررسی آماری نشان میدهد که اقبال سرمایهگذاران به سوی سهام بازار پایه چشمگیر است. مجموع ارزش معاملات نمادهای بازار پایه از ابتدای سال تا ۲۹ مرداد (۱۰۰ روز کاری) چیزی در حدود ۱۸۸۰ میلیارد تومان است. این در حالی است که ارزش معاملات ۱۵ روز اخیر در این بازار به ۱۱۰۰ میلیارد تومان میرسد. این اتفاق به این بروز احساس طمع در روند صعودی بازار معناست که میانگین ارزش معاملات روزانه تا قبل از داغ شدن بازار سهام در این بخش، بهطور متوسط ۵/ ۱۹ میلیارد تومان بوده اما این متغیر طی روزهای اخیر با رشد ۲۷۳ درصدی به ۷۲ میلیارد تومان رسیدهاست. متاسفانه در بازارهای صعودی توجه به نکات بازدارنده کمتر میشود و هرچه در این مسیر بیشتر پیش میرویم حواس کلی سهامداران و سرمایهگذاران بیشتر پرت میشود و سرمایهگذاران با فراموشی بیشتری مواجه میشوند که رفتار آنها در این وضعیت بیشتر شبیه رویاپردازی است تا سرمایهگذاری. در این شرایط کار به جایی میرسد که حتی در صورت ریزش قیمتها نیز زنگ خطر برای سرمایهگذاران به صدا در نمیآید و انتظار برای بازگشت به مسیر صعودی تنها به زیان سرمایهگذاران میافزاید.
احساسات بازار چیست؟
به طور کلی ، افزایش قیمت ها بیانگر احساسات صعودی بازار است. در حالی که پایین آمدن قیمت ها بیانگر احساسات نزولی بازار است .
نکات کلیدی
- وقتی قیمت ها در حال افزایش هستند ، احساسات بازار صعودی است .
- وقتی قیمت ها رو به کاهش است ، احساسات بازار نزولی است .
- شاخص های تکنیکال می تواند به سرمایه گذاران در اندازه گیری احساسات بازار کمک کند .
درک احساسات بازار
احساسات بازار که “ احساس سرمایه گذاران ” نیز خوانده می شود ، همیشه بر اساس اصول نیست . معامله گران و تحلیل گران تکنیکال روز به بازار اعتماد می کنند. زیرا این امر بر شاخص های تکنیکال آنها برای اندازه گیری و سود حاصل از حرکات کوتاه مدت قیمت تأثیر می گذارد . احساسات بازار برای سرمای گذارانی که دوست دارند در جهت مخالف اجماع غالب معامله کنند نیز هم است . به عنوان مثال ، اگر همه در حال خرید باشند ، سرمایه گذار می فروشد .
برخی از سرمایه گذاران با یافتن دارایی که بیش از حد ارزیابی می شوند یا بر اساس احساسات بازار کم ارزش هستند ، سود می برند . آنها از شاخص های مختلفی برای اندازه گیری احساسات بازار استفاده می کنند که به تعیین بهترین دارایی برای ترید کمک می کند .
شاخص هایی برای اندازه گیری احساسات بازار
VIX
VIX ، که به عنوان شاخص ترس نیز شناخته می شود ، توسط قیمت های اختیاری هدایت می شود . افزایش VIX به معنای افزایش نیاز به بیمه در بازار است . اگر معامله گران نیاز به محافظت در برابر خطر را احساس کنند ، این نشانه افزایش نوسانات است . معامله گران میانگین های متحرکی را به VIX اضافه می کنند که به کم یا زیاد بودن آن کمک می کند .
شاخص بالا و پایین
شاخص پایین و تعداد دارایی بالاترین 52 هفته را با تعداد دارایی پایین آورنده 52 هفته مقایسه می کند . زمانیکه شاخص زیر 30 باشد قیمت دارایی نزدیک به پایین ترین سطح معاملات خود ادامه می دهند و سرمایه گذاران تمایل به روند نزولی در بازار دارند . وقتی شاخص بالاتر از 70 باشد. قیمت دارایی در بالاترین سطح معاملات قرار می گیرند و سرمایه گذاران تمایل به روند صعودی در بازار دارند .
شاخص صعودی
شاخص درصد صعودی (BPI) تعداد دارایی با الگوهای صعودی رابر اساس نمودار نقطه و شکل اندازه گیری می کند . بازارهای خنثی در حدود 50 ٪ درصد صعودی دارند . وقتی BPI میزان 80 ٪ یا بالاتر را نشان می دهد ، احساسات بازار بسیار خوش بینانه است و دارایی احتمالاً بیش از حد خریداری شده است . به همین ترتیب ، وقتی 20 ٪ یا کمتر از آن اندازه گیری می شود ، احساس بازار منفی است و نشان دهنده فروش بیش از حد بازار است .
میانگین متحرک
سرمایه گذاران معمولاً هنگام تعیین احساس بازار از میانگین متحرک ساده 50 روزه (SMA) و SMA 200 روزه استفاده می کنند . وقتی SMA 50 روزه از SMA 200 روزه عبور می کند که به آن “ تقاطع طلایی ” گفته می شود . این نشان می دهد که حرکت به سمت بالا حرکت کرده و احساسات صعودی ایجاد کرده است . برعکس ، وقتی SMA 50 روزه از SMA 200 روزه عبور می کند – که به عنوان “ تقاطع مرگ ” شناخته می شود ، پیشنهاد می کند قیمت های پایین تر ، احساسات نزولی ایجاد کند .
شاخص ترس و طمع در بازار رمز ارزها و بیت کوین چیست؟
شاخص بروز احساس طمع در روند صعودی بازار ترس و طمع (Fear and Greed Index) یکی از شاخص های کاربردی تحلیل احساسات است؛ به عبارتی، شاخص ترس و طمع ابزاری است که در تحلیل سنتیمنتال بازار بورس و ارزهای دیجیتال کاربرد دارد.
تحلیل سنتیمنتال به معنای تحلیل احساس معامله گران بازار است. این شاخص، عددی بین صفر تا صد را شامل می شود.
وقتی شاخص مذکور به عدد صفر نزدیک می شود، نشان دهنده ترس بسیار زیاد است؛ یعنی سرمایه گذاران همه تلاش خود را برای فروش رمز ارزهایی که از قبل خریده اند، می کنند.
شاخص ترس و طمع در نزدیکی عدد 100 حاکی از خوش بینی و طمع معامله گران و اشتیاق آن ها برای سرمایه گذاری و خرید بیشتر ارز دیجیتال ( بیت کوین ) است.
نمودار شمعی ژاپنی و امواج الیوت ، از جمله بهترین نمودارهایی هستند که برای ارزیابی تاثیر شاخص ترس و طمع در روند قیمت ها کاربرد دارند.
البته جا دارد که تاکید کنیم شاخص ترس و طمع برای بیت کوین معنا داشته و از آنجا که بیت کوین به خودی خود، یک رمز ارز شاخص در بازار ارزهای دیجیتال محسوب می شود و نوسانات آن سایر ارزهای دیجیتال را نیز تحت تاثیر قرار می دهد می توان از شاخص ترس و بروز احساس طمع در روند صعودی بازار طمع برای کل ارزهای دیجیتال، در راستای تحلیل سنتیمنتال، بهره برد.
لازم به ذکر است که خود شاخص ترس و طمع، تحت تاثیر فاکتورهایی است که در چند گروه کلی دسته بندی می شوند. مطالعات تجربی در این زمینه نشان داده که هر یک از این فاکتورها سهم مشخصی در تغییرات شاخص ترس و طمع دارند؛ این فاکتورها، شامل اثرات شبکه های اجتماعی، نظرسنجی از معامله گران و سرمایه گذاران، ترند شدن، قدرت بازار یا حجم خرید و فروش و نوسانات قیمت می باشد.
شاخص ترس و طمع، ابزاری برای تحلیل تکنیکال بازار ارز دیجیتال
قابل توجه است که علاوه بر تحلیل های تکنیکال، تحلیل های دیگری نیز برای بازارهای مالی و سرمایه گذاری مانند بازار رمز ارزها وجود دارد و آن تحلیل احساسات و رفتار معامله گران بازار است.
در بازارهای مالی از جمله در بازار ارزهای دیجیتال، دو نوع تحلیل دارایم که شامل تحلیل تکنیکال و تحلیل فاندامنتال است؛ اما به جز این دو، یک تحلیل تکمیلی دیگر نیز وجود دارد که احساسات معامله گران را ارزیابی می کند و نام آن، تحلیل احساسات یا سنتیمنتال است.
بسیاری از محققین اقتصادی و سرمایه گذاری در طی سال ها تجربه و مطالعه، متوجه شدند که رفتار معامله گران برخواسته از احساسات درونی آنهاست. این می تواند یکی از عوامل قوی و موثر در روند بازار و افت و خیزهای خرید و فروش باشد که با تحلیل این الگوهای احساسی و رفتاری، امکان ارزیابی و پیش بینی وضعیت بازار و تصمیم گیری برای قدم های بعدی، فراهم می گردد.
تحلیل هایی که بر مبنای الگوهای مدل کندل شمعی ژاپنی و یا الگوهای امواج الیوت و دیگر الگوها از این قبیل انجام می شوند، همین تحلیل احساسی و رفتاری معامله گران و ارتباط آن با وضعیت بازار را می سنجند.
در استفاده از این الگوها برای تحلیل کاربردی و درست، یک سری ابزار و تکنیک وجود دارد که یکی از آنها شاخص ترس و طمع است؛ در واقع این شاخص، نشان می دهد که مجموعه احساسات معامله گران موجب می شود که یا آن ها بسیار نگران شده و سعی کنند هرچه سریع تر موجودی خود را بفروش برسانند که در واقع نشانه ترس است. و یا اینکه بسیار مشتاق خرید بیشتر و سرمایه گذاری بالاتر باشند، که نشانه طمع است.
حرکت بین این دو نقطه در یک طیف پیوسته، به شما کمک می کند تا بتوانید الگوهای تکنیکال سنتیمنتال را با دقت بالاتری ارزیابی و تحلیل کنید.
معنای ارقام شاخص ترس و طمع
کاربرد شاخص ترس و طمع در تحلیل تکنیکال و نمودارهای قیمت بازار
شما زمانی که دارید با یک الگو کار می کنید، در واقع در حال مشاهده ارقام، نمودار و تغییرات نموداری هستید. این تغییرات به صورت خام و تحلیل نشده کاربردی ندارد. زیرا این ابزار، صرفا وضعیت را نشان می دهد اما برای پیش بینی کافی نیست؛ برای آنکه بدانید در قدم بعدی چه احتمال هایی پیش پای شما قرار دارد باید به درستی بدانید که وضعیت نمایش داده شده در یک نمودار بر چه اساسی است و حاکی از چیست.
شاخص ترس و طمع، یکی از همین ابزار های تحلیلی است؛ برای مثال فرض کنید شما در نمودار کندل استیک ژاپنی ، شاهد یک موج اصلاحی هستید. حال برای آنکه بدانید این موج اصلاحی حاصل چه چیزی است، می توانید شاخص ترس و طمع را در نظر بگیرید. زیرا ممکن است طمع معامله گران و خرید زیاد آن ها موجب افت ناگهانی قیمت و بازار شده باشد.
پس وقتی شما بدانید که شاخص ترس و طمع، مثلا در نقطه نزدیک 100 قرار دارد، این را به عنوان هشداری در نظر می گیرید که احتمال ریزش بازار را نشان می دهد و همین به شما کمک می کند تا هر چه سریع تر از بازار خارج شده و داشته های خود را پیش از افت قیمت ها بفروشید.
طبیعی است که در زمان حرکت صعودی قیمت ها معامله گران دچار طمع شوند و نیز در زمان افت قیمت ها به طور هیجانی و از سر ترس، اقدام به فروش ناگهانی رمز ارزها و یا دارایی های دیگر خود کنند.
داده های شاخص ترس و طمع و نمودارهای تحلیلی بازار رمز ارزها
داده های شاخص ترس و طمع، اعداد ساده و طبیعی هستند که از صفر تا صد، تغییر می کنند. عدد صفر را مساوی با ترس شدید و عدد صد را برابر با طمع مطلق و حرص شدید، در نظر می گیرند.
ترس مطلق یا ترس شدید، نشان دهنده نگرانی معامله گران است که فرصتی برای خرید می باشد. همچنین طمع شدید یا حرص مطلق نشان دهنده این است که به زودی اصلاح قیمتی در بازار رخ می دهد و این یعنی وقت آن رسیده که رمز ارزهای خود را بفروشید.
در نمودارهای قیمت مربوط به بازار ارزهای دیجیتال، زمانی که شاهد افت قیمت هستیم، ترس از افت بیشتر، باعث می شود معامله گران در شیب نزولی، اقدام به خروج از سرمایه گذاری کنند. این همان موقعیت ترس حاصل از نگرانی بابت افت بیشتر قیمت است و بهترین زمان برای خرید بیشتر و سرمایه گذاری است؛ زیرا با کمترین قیمت امکان خرید فراهم شده است؛ در این نقطه کم کم با خروج معامله گران، نوسانات کاهش یافته و ریزش قیمت ها باز هم ادامه می یابد.
در شیب های صعودی نمودار قیمت ارز دیجیتال، وقتی چند صعود متوالی رخ می دهد، کم کم حرص و طمع و انگیزه سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری بیشتر، افزایش یافته و خرید رمز ارز از جانب آن ها، بیشتر می شود و این بهترین زمان است که با بالا رفتن قیمت و به موازات آن تقاضای بیشتر معامله گران که ناشی از همان حس طمع است، اقدام به فروش ارز دیجیتال خود نمایید؛ این روند، تا زمانی که طمع به اوج خود برسد، ادامه یافته و پس از اشباع قیمت، دچار افت و اصلاح در نمودار قیمت می شود.
فاکتورهای موثر در محاسبه شاخص ترس و طمع
همان طور که گفته شد، فاکتورهایی که تعیین کننده عدد شاخص ترس و طمع هستند، شامل پنج مورد است. اما در حیطه ارز دیجیتال و بیت کوین، این شاخص دارای شش فاکتور است که در ادامه به شرح و میزان اثر آن ها در نوسانات این شاخص می پردازیم.
- نوسانات قیمت، اولین فاکتور موثر در شاخص ترس و طمع است که حدود 25 درصد در تعیین عدد شاخص ترس و طمع، نقش دارد. این فاکتور شامل نوسانات حداکثری در هر لحظه است.
- فاکتور دوم، قدرت بازار است که حدود 25 درصد در شاخص ترس و طمع اثر می گذارد، و نشان دهنده حجم و قدرت بازار در هر لحظه است.
- یکی دیگر از فاکتورهای موثر در شاخص ترس و طمع که تاثیر 15 درصدی دارد، رسانه اجتماعی هستند که بنا به میزان اشتراک گذاری و نشر اطلاعات در خصوص بیت کوین، می توانند شاخص ترس و طمع را تغییر دهند.
- یکی دیگر از این فاکتورها، نظرسنجی های هفتگی است که شامل نظر معامله گران می باشد و در حدود 15 درصد بر شاخص ترس و طمع موثر است.
- ترند شدن و میزان هشتک گذاری بیت کوین در گوگل و موتورهای جستجو، فاکتور دیگری است که تا ده درصد بر شاخص ترس و طمع اثرگذار است.
- فاکتور تسلط که نشان دهنده سهم یک رمز ارز در بازار است و حدود ده درصد بر این شاخص موثر است.
نتیجه گیری
خب، به نظر می رسد، مفهوم شاخص ترس و طمع، تا حد قابل فهمی، توضیح داده شده است. اکنون باید به این پرسش پاسخ داد که چگونه می توان از شاخص ترس و طمع به عنوان یک ابزار تکنیکی در تحلیل تکنیکال بازار ارز دیجیتال، بهره برد؟
اگر فرض کنیم، شاخص ترس و طمع نوعی اندیکاتور است، می توان نقاط اشباع خرید و اشباع فروش را درست مانند آنچه در اندیکاتور RSI مشهود است، مشاهده کنیم تا بتوانیم زمان ورود به بازار یا خروج از معامله را پیدا کنیم.
به یاد داشته باشید که شاخص ترس و طمع به تنهایی قابلبت استفاده ندارد و بایستی همراه با دیگر ابزارهای تحلیلی بکار گرفته شود. همچنین اعتبار آن در ارزیابی بازار، مربوط به لحظه بوده و در کوتاه مدت قابل استناد است؛
بنابراین برای معامله گرانی که می خواهند با دید بلندمدت به سرمایه گذاری در بازار ارز دیجیتال و بیت کوین بپردازند، عملا شاخص ترس و طمع، کاربرد چندانی ندارد. با این حال، بررسی سوابق و تاثیر آن در روند بازار، می تواند در لحظه تصمیم گیری سرمایه گذاران، موثر و کمک کننده باشد.
شاخص ترس و طمع بیت کوین در این لحظه
در زیر، شاخص ترس و طمع بیت کوین را می توانید مشاهده کنید. اندیکاتور زیر بصورت خودکار بروز می شود.
اگر این مطلب براتون مفید بود امتیاز بدین!
برای امتیاز روی ستاره ها کلیک کنید
امتیاز 5 / 5. تعداد آرا 1
شما اولین نفری هستید که به این پست امتیاز میدین!
بانک فدرال رزرو (FED) و تاثیر آن بر بازارهای مالی
شاخص های بورس تهران و انواع آن
ساسان پرهون
کارشناسی حسابداری- دارای گواهینامه های حرفه ای سازمان بورس- پنج سال سابقه فعالیت در کارگزاری بورس با سمت معامله گر کالا و اوراق بهادار
دیدگاه شما