حجم معامله چگونه محاسبه می شود؟

محاسبه حجم مبنا

حجم مبنا در بورس چیست و چه کاربردی دارد؟

حجم مبنا چیست و چه کاربردی در بورس دارد؟ در این مطلب از سایت کارگزاری سرمایه و دانش، حجم مبنا در بورس و نحوه محاسبه و قوانین جدید حجم مبنا را معرفی می کنیم.

بورس، روزانه محل دادوستد مقدار زیادی پول و سرمایه است و بعید نیست همیشه تعدادی افراد سودجو بخواهند در روند قیمت‌ها به نفع خود تاثیرگذار باشند. در این راستا همیشه نیاز بوده تا با وضع قوانینی جلوی این سوء‌استفاده‌ها گرفته شود و دادوستدها به شکل واقعی و قابل اطمینان ادامه یابند. وضع قانون حجم مبنا در تعداد سهام یکی از همین قوانین بازدارنده است. این قانون در تعیین قیمت پایانی نمادهای بورسی دخالت دارد و این حجم مبناست که مشخص می‌کند آیا شرکتی مجوز اعمال تمام تغییرات مجاز در قیمت را برای تعیین قیمت روز بعد دارد و یا خیر.

حجم مبنا چیست و چه کاربردی در بورس دارد؟ در این مطلب از سایت کارگذاری سرمایه و دانش، حجم مبنا در بورس و نحوه محاسبه و قوانین جدید آن را معرفی می‌کنیم.

حجم مبنا چیست؟

در یک تعریف ساده می‌توان حجم مبنا را اینگونه تعریف کرد، حداقل تعداد سهامی که در یک روز باید توسط یک نماد مورد خرید و فروش قرار بگیرد تا آن شرکت بتواند نوسان قیمتی مجاز را در تعیین قیمت سهام، برای فردای آن روز اعمال کند. وجود حجم مبنا در بورس موجب می‌شود تا سرمایه‌گذارن بدانند نوسانات قیمت سهام با توجه به یک حجم معاملاتی مناسب بوده است و نه بر اساس چند خرید و فروش جزئی. در نتیجه وجود این قانون از بروز قیمت‌های غیر واقعی جلوگیری می‌کند.

نگاهی به تاریخچه شکل‌گیری حجم مبنا

حجم مبنا برای اولین بار و به منظور جلوگیری از افزایش و یا کاهش بیش از حد قیمت سهام در سال 1382 و در زمان تصدی دکتر حسین عبده تبریزی، تعیین و پایه‌گذاری شد. این رقم برای اولین بار به میزان 15% از کل سهام یک شرکت و در طول یک سال تعیین شد. با در نظر گرفتن تعداد 250 روز به عنوان روزهای کاری یک سال این میزان برابر است با 0.0006 تعداد کل سهام برای هر روز می‌شد. یعنی حداقل سهام‌هایی که باید در یک روز مورد دادوستد قرار می‌گرفت تا مجوز اعمال نوسان قانونی قیمت توسط شرکت دریافت شود میزان شش ده هزارم کل تعداد سهام شرکت می‌بود.

این رقم طی سال‌های متمادی مورد تغییرات زیادی قرار گرفت؛ اما از سال 1393 تا به امروز رقمی ثابت و برابر با 10% کل سرمایه برای یک سال و 0.0004 کل سرمایه برای یک روز است. همچنین حداکثر حجم مبنا برای شرکت‌هایی با سرمایه 20 هزار میلارد و بالاتر، به میزان 120 میلیارد ریال و برای شرکت‎هایی با سرمایه‌ی کم‌تر از 20 هزار میلیارد ریال، حداکثر حجم مبنا 100 میلیارد ریال در نظر گرفته شده است که در ادامه در این باره بیش‌تر توضیح داده خواهد شد.

مزایای حجم مبنا چیست؟

مهم‌ترین حسن و مزیت حجم مبنا در بورس، جلوگیری از کاهش و افزایش یک‌باره و پرشیب در روند قیمت‌هاست. به این صورت که اگر به عنوان مثال تقاضای یک سهام کاهش یابد و عرضه به همان صورت قبل باقی مانده باشد، فزونی عرضه بر تقاضا رخ خواهد داد این فزونی معمولا به ‌قدری خواهد بود که آن نماد اصطلاحا قفل می‌شود و یا به اصطلاح فعالان بازار صف فروش تشکیل می‌شود.

در صورت نبود حجم مبنا، سهام به شدت روند نزولی خواهد گرفت. اما وجود آن موجب می‌شود با کاهش تعداد سهامی که مورد خرید و فروش قرار گرفته است، نوسان قیمتی نیز کاهش یابد و از کاهش یک‎‌باره قیمت سهام جلوگیری شود. در روند صعودی نیز همین طور خواهد بود.

نحوه محاسبه حجم مبنا

همان‌طور که گفته شد برای محاسبه این عدد کافیست عدد 0.0004 را در تعداد سهام‌های یک شرکت ضرب کنید. برای مثال اگر شرکتی 20 میلیون سهام داشته باشد، حجم مبنای این شرکت برای هر روز برابر است با 8 هزار سهم. اما در این خصوص استثنائاتی نیز وجود دارد که طی قوانین جدید مصوب و اعلام شده است که به آن نیز در ادامه خواهیم پرداخت.

حجم مبنا و تعیین قیمت پایانی

برای این منظور پیش از هرچیز لازم است تا با مفهوم قیمت پایانی آشنا شویم. قیمت پایانی به معنی قیمت آخرین معاملات نیست و دو عامل میانگین وزنی تمام معاملات هر روز و نیز حجم مبنا در آن تاثیرگذار هستند. در واقع قیمت پایانی همان قیمتی است که شروع خرید و فروش در روز بعد با توجه به آن قیمت انجام خواهد شد و مبنای روز معاملاتی جدید قرار خواهد گرفت. قیمت پایانی توسط فرمول میانگین وزنی محاسبه می‌شود و برای تاثیرگذاری حجم مبنا در این قیمت و محاسبه قیمت آغازین از فرمول زیر استفاده می‌شود.

قیمت پایانی روز قبل+(میانگین وزنی قیمت‌ها-قیمت پایانی روز قبل)*(حجم مبنا/حجم معاملات) = قیمت آغازین

به عنوان مثال فرض کنید حجم مبنا برای شرکتی 4 میلیون سهم بوده است و حجم معاملات آن حجم معامله چگونه محاسبه می شود؟ برابر با 2 میلیون سهم یعنی نیمی از 4 میلیون حجم تعیین شده، است. در این مثال قیمت روز پایانی توسط میانگین وزنی برای امروز 1400 و برای روز قبل 1300 ریال بوده است. در این صورت قیمت آغازین برابر خواهد بود با

بنابراین عدد 1400 با توجه به کم‌تر بودن معاملات نسبت به حجم مبنای مشخص شده تعدیل شد و به رقم 1350 ریال رسید. بنابراین سقف مجاز نوسان قیمت در روز بعد از مثبت 5 درصد تا منفی 5 درصد خواهد بود. یعنی میزان معاملات تقسیم بر حجم مبنا.

حال اگر حجم معاملات در شرکتی بیش‌ از حجم مبنا باشد، قیمت پایانی و نیز آغازین روز بعد همان میانگین وزنی تمام معاملات طی یک روز خواهد بود. شما می‌توانید برای محاسبه میانگین وزنی و افزودن به سایر معلومات خود با مشاوران کارگزاری دانش و سرمایه تماس بگیرید.

چگونه می‌توان حجم مبنا را مشاهده کرد؟

این عدد توسط سامانه معاملات و به صورت خودکار اندازه‌گیری می‌شود و هیچ یک از معامله‌گران و سرمایه‌گذاران تاثیر و دخالتی در آن ندارد. این عدد همیشه و برای همه‌ی نمادها در سایت مدیریت فناوری بورس تهران (tsetmc) قابل مشاهده است و فقط کافی است سری به این سایت زده شود و نیازی به آموزش حجم مبنا در بورس برای تمام کاربران نیست.

منظور از حجم مبنای یک چیست؟

حجم مبنای یک مختص شرکت‌های عضو فرابورس و تا قبل از سال 1398 بوده است. برای این شرکت‌ها تا پیش از سال 1398 قانونی در این زمینه در نظر گرفته نشده بود و قیمت ها بر اساس عرضه و تقاضا و فقط میانگین وزنی تعیین می‌شد. اما در سال 1398 قانون جدیدی در رابطه با حجم مبنای شرکت‌های فرابورس نیز تصویب شد تا از تاثیرگذاری بیش‌ازحد معاملات کوچک بر روی قیمت‌ها جلوگیری شود.

قوانین جدید حجم مبنا در بورس

برای ذکر این قوانین جدید که همان استثنائات محاسبه حجم مبنا در سهام است، باید ابتدا ارزش مبنا مشخص شود که عبارت است از ضرب حجم مبنا در قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی در پایان هفته که معمولا روز چهارشنبه است. حال این عدد برای شرکت‌هایی با سرمایه کم‌تر از 20 هزار میلیارد ریال به شکل زیر است:

اگر ارزش مبنا بین 50 تا 100 میلیارد ریال بود، حجم مبنا همان عدد محاسبه شده خواهد بود، یعنی همان 0.0004 کل سرمایه

اگر ارزش مبنا کمتر از 50 میلیار ریال بود، این عدد برابر است با 50 میلیار ریال تقسیم بر قیمت پایانی در آخرین روز معاملاتی

و اگر ارزش مبنا بیش از 100 میلیار ریال بود، حجم مبنا برابر است با 100 میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی در آخرین روز معاملاتی

برای شرکت‌هایی با سرمایه بیش‌ از 20 هزار میلیارد ریال، حجم مبنای معین یعنی همان 0.0004 برای ارزش مبنای بین 50 تا 120 میلیار ریال است و کم‌تر و بیش‌تر از این مقدار مانند بالا محاسبه می‌شود، یعنی برای کم‌تر از 50 میلیارد ریال همین عدد تقسیم بر قیمت پایانی خواه شد و برای ارزش مبنای بیش‌از 120 میلیار ریال نیز همین عدد بر قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی تقسیم خواهد شد. در حجم معامله چگونه محاسبه می شود؟ این قانون حجم مبنای شرکت‌های فرابورس نیز به شکل زیر معین شده است:

این فرمول در بازار اول و دوم فرابورس و برای شرکت‌هایی با سرمایه کمتر از 20 هزار میلیارد ریال در بازه ارزش مبنای 50 تا 100 میلیارد ریال و با سرمایه بیش از 20 هزار میلیارد ریال در بازه ارزش مبنای 50 تا 120 میلیار ریال، همان 0.0004 کل معاملات و در غیر این صورت مانند بالا محاسبه خواهد شد. یعنی حداقل و حداکثر معین شده تقسیم بر قیمت پایانی.

در بازار پایه زرد تفاوت در حداقل ارزش مبناست که 20 میلیار ریال است و سایر قوانین و محاسبات مانند بازار پایه خواهد بود.

در بازار پایه نارنجی فرابورس نیز همه چیز به جز حداقل ارزش مبنا که 10 میلیار ریال است مانند سایر بازارها خواهد بود.

در بازار پایه قرمز فراوبورس این حداقل میزان 5 میلیار ریال است.

به عبارت دیگر در این بازار ها اگر میزان سرمایه بیش از 20 هزار میلیار ریال باشد و ارزش مبنای به دست آمده در رنج تعیین شده در هر بازار که به عنوان نمونه در بازار قرمز 5 تا 120 میلیار ریال است، باشد حجم مبنا همان عدد معین شده و چهار ده هزارم است. اما در خارج از این مقدار و به عنوان مثال در حالت کم‌تر از 5 میلیار ریال، حجم مبنا با فرمول 5 میلیار ریال تقسیم بر قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی، مشخص خواهد شد.

تاثیر حجم مبنا در معاملات بورس

گفتیم که از جمله تاثیرات وجود این قانون جلوگیری از کاهش و افزایش ناگهانی قیمت سهام از طریق ساز و کار تعیین کف تعداد سهام مورد معامله است. اما ایراد اصلی حجم مبنا در سهام نیز همین جاست، یعنی تشکیل صف‌های خرید و فروش و بلوکه شدن مقدار زیادی سرمایه که شاید با دادوستد در نمادهای دیگر موجب رونق بیش‌تر بازار سرمایه می‌شد.

در این صورت اگر سرمایه‌گذاری که در صف فروش سهم خود قرار دارد به شدت نیاز به پول داشته باشد مجبور خواهد شد سهام خود را به صورت وکالتی و با قیمتی کم‌تر به سرمایه‌گذاری دیگر واگذار کند و این یعنی برهم خوردن روال و روانی بازار سرمایه و ضرر سرمایه‌گذاران. همین‌طور اگر تشکیل صف فروش و اصطلاحا قفل شدن نماد هم‌زمان شود با تشکیل جلسات مجمع و توقف نماد، قیمت سهم به قدری کاهش خواهد یافت که به تعادل برسد و این یعنی برهم خوردن هدف تعیین حجم مبنا و ناکارآمد شدن آن.

با این حال اگر این قانون همان‌طور که باید و در یک شرایط معمولی و ایده‌آل عمل کند، در شرایط قیمت‌گذاری‌ها تاثیر مثبتی خواهد داشت و موجب می‌شود یک نفر و با خرید و فروشی جزئی نتواند در روند قیمت‌ها تاثیر بگذارد و به این طریق از ضرر و زیان افراد زیادی جلوگیری می‌کند.

این مقاله سعی شد تا حجم مبنا و قوانین و محاسبات آن به زبان ساده معرفی شود. به طور کلی دانستیم حجم مبنا، حداقل میزان معاملات یک شرکت در یک روز است، برای دریافت مجوز اعمال تغییرات مجاز در قیمت سهام‌ها و در پایین‌تر از حجم معامله چگونه محاسبه می شود؟ این حجم، این عدد نیز در قیمت‌گذاری تاثیرگذار خواهد بود. همچنین با میزان آن برای شرکت‌های مختلف و با میزان سرمایه‌ی متفاوت آشنا شدیم. با این حال شما می‌توانید برای آشنا شدن و آگاهی از میزان حجم مبنا با شرکت کارگزاری سرمایه و دانش تماس گرفته و از خدمات این شرکت بهره ببرید.

میانگین حجم ماه در بورس چیست؟

در مقالات قبل در رابطه با تابلوی معاملاتی صحبت کردیم. یکی از موارد حائز اهمیت برای خرید یک سهم به‌خصوص از دید تکنیکال بررسی حجم معاملات است. با استفاده از تابلوی معاملاتی هر سهم می‌توان از حجم معاملات روزانه و میانگین حجم ماه مطلع شد. با بررسی این موارد می‌توان از نقدشوندگی سهم و نقاط ورود و خروج مناسب آگاه شد. در ادامه بیشتر در رابطه با این موارد صحبت خواهیم کرد پس همراه تالاربورس باشید.

حجم معاملات سهام چه می‌گوید؟

به تابلو معاملاتی سهم زیر دقت کنید، اعداد با ما صحبت می‌کنند، اگر زبان آن‌ها را بلد باشیم.

حجم معاملات، نشان‌دهنده تعداد سهمی است که امروز (تا این لحظه) معامله شده. تعداد معاملات هم به ما می‌گوید چند معامله تا الان انجام شده است. دقت کنید که نگفتیم چند نفر معامله کرده‌اند زیرا ممکن است در یک روز ، یک فرد دو بار سفارش خرید بگذارد. بنابراین می‌گوییم چند معامله انجام شده است

حجم معاملات - میانگین حجم ماه

در تابلو بالا که ساعتی قبل از اتمام زمان بازار گرفته شده، می‌بینیم که طی 748معامله، یک میلیون نهصد و پنج هزار سهم بین سهامداران با ارزشی معادل 6،806،300،000 تومان جابجا شده است.

افزایش حجم معاملات در روند صعودی نشانه خوبی برای آینده سهم است اما در روندهای نزولی افزایش حجم معاملات معمولا نشان‌دهنده خروج پول از سهم است. حجم معاملات به تنهایی اطلاعات خاصی در اختیار ما قرار نمی‌دهد، اما زمانی که با میانگین حجم ماه مقایسه شود، می‌تواند نقاط ورود و خروج به یک سهم را به ما نشان دهد. اما چگونه؟ در ادامه به بررسی این موضوع می‌پردازیم.

میانگین حجم ماه معاملات سهام چیست؟

میانگین حجم ماهِ یک سهم به ما می‌گوید که طی یک ماه گذشته (21 روز معاملاتی قبل از امروز)، روزانه به‌طور متوسط چقدر از این سهم معامله شده است.

فرمول محاسبه میانگین حجم ماه

دلایل اهمیت میانگین حجم ماه

میانگین حجم ماه برای سرمایه‌گذاران از چند جهت قابل اهمیت است:

نقدشوندگی سهام در بورس

میانگین حجم ماه به‌نوعی ما را از وضعیت نقدشوندگی سهم مطلع می‌کند. در تابلو بالا میانگین حجم ماه برابر با عدد 5,021,000 واحد است. حالا ممکن است در یک روز 6 میلیون سهم معامله شود و در روز دیگر 4 میلیون.

هرچه این مقدار بیشتر باشد نشان می‌دهد که قابلیت نقدشوندگی سهم بیشتر است. قابلیت حجم معامله چگونه محاسبه می شود؟ نقدشوندگی به ما می‌گوید که اگر حجم بالایی از سهم را خریدیم، ممکن است هنگام فروش آن دچار مشکل شویم؟

این موضوع اهمیت بسیار زیادی برای سرمایه‌گذاران، به‌خصوص سبدگردان‌ها دارد. سهم‌هایی که نقدشوندگی پایینی دارند، معمولا جذابیت کمی برای سرمایه‌گذاران دارند‌.

تعیین نقاط ورود و خروج سهم

چه زمانی وارد یک سهم می‌شوید؟ بسیاری از افراد تنها به اندیکاتورهای موجود در تحلیل تکنیکال متکی هستند و زمانی که یک اندیکاتور سیگنال خرید می‌دهد به سرعت وارد سهم می‌شوند. این کار نه کاملا اشتباه است و نه صد در صد صحیح. در بعضی مواقع می‌بینیم که سیگنال یک اندیکاتور کمی بعد از صدور ، نقض (Fail) می‌شود. بررسی حجم معاملات در این شرایط می‌تواند ما را از خرید مطمئن کند. زمانی که صدور سیگنال خرید با افزایش حجم معاملات همراه باشد، می‌توان امید بیشتری به تغییر روند داشت. این موضوع زمانی که اندیکاتورها سیگنال خروج می‌دهند هم صادق است. اگر سیگنال خروج همراه با افزایش حجم معاملات باشد می‌توان با خیال راحت‌تری از سهم خارج شد.

در اصطلاح فنی می‌گویند «حجم، تحلیل را تایید می‌کند.»

در رابطه با حجم مشکوک معاملات در مقالات پیشین صحبت کردیم و گفتیم که روش‌های متفاوتی برای آگاهی از آن وجود دارد. در واقع حجم مشکوک به ما می‌گوید در این روز، چندین برابر سایر روزها (میانگین حجم ماه) در سهم معامله شده. بررسی کن ببین چه‌خبر است؟

ممکن است حجم زیادی از سهم تنها توسط چند مشتری حقیقی خریداری شده باشد، وقتی چند نفر حجم زیادی سهم خریداری می‌کنند، معمولا نشانه خوبی برای خرید سهم است. اما تنها بررسی حجم معاملات نمی‌تواند به ما بگوید که فلان سهم را بخر یا بفروش. تحلیل تکنیکال و بررسی تابلو سهم نیز می‌توانند در تعیین نقاط ورود و خروج مطمئن به ما کمک زیادی کنند.

کمک به آنالیز سطوح حمایتی و مقاومتی (پیش‌بینی روند آینده سهام)

از مباحث ابتدایی تحلیل تکنیکال سطوح حمایت و مقاومت هستند. سطوح حمایت معمولا از ریزش قیمتی سهم جلوگیری می‌کنند و سطوح مقاومت هم از بالا رفتن بیش از حد قیمت جلوگیری می‌کنند. معمولا حجم معاملات در این نواحی افزایش پیدا می‌کند.

اما این سطوح همیشه موفق نیستند. برای مثال اگر حجم معاملات در سطح حمایتی کم باشد، ممکن است این سطح از دست برود و سهم ریزش قیمتی بیشتری پیدا کند.

حجم معاملات و سطوح مقاومت و حمایت

به تصویر بالا دقت کنید، به خط قرمز، که قیمت می‌تواند کمی بالاتر یا پایین‌تر از آن نوسان کند، سطح حمایتی می‌گوییم. به سطح قرمز هم ناحیه مقاومتی گفته می‌شود.

نمودار میله‌ای که زیر کندل‌های قیمتی کشیده شده، حجم معاملات در آن روز را نشان می‌دهد. اگر به شماره 1 دقت کنید، می‌بینید که سهم در ناحیه حمایتی(خط آبی)، بسیار بیشتر از میانگین حجم ماه معامله شده است و با یک کندل صعودی تغییر فاز داده و وارد روند صعودی شده.

در ادامه بعد از عبور کندل‌ها از ناحیه مقاومتی (از دست رفتن ناحیه مقاومتی-خط قرمز)، سهم با یک حجم نسبتا بیشتر از میانگین حجم ماه، بالای خط مقاومت تثبیت شده و مسیرش را ادامه داده است. بعد از شکست این مقاومت قیمت سهم به روند صعودی خود ادامه داده.

البته توجه داشته باشید که حجم معاملات به تنهایی نمی‌تواند فاکتور خوبی برای خرید یا فروش نیست و باید به سایر موارد نیز توجه کرد.

آموزش دیدن حجم معاملات در ره‌آورد

آوردن حجم معاملات در ره‌آورد کار بسیار ساده‌ای است.

1. نماد مورد نظر را در ره‌آورد باز کنید.
2. نمودار پیشرفته را باز کنید.
3. گزینه indicators+ را انتخاب کنید.
4. volume را انتخاب کنید.

تا اینجا با اهمیت مقایسه حجم معاملات روزانه با میانگین حجم ماه آشنا شدیم. اگر سوالی برایتان پیش آمد می‌توانید آن را با ما درمیان بگذارید.

حجم مبنا چیست و چگونه محاسبه می شود؟

در میان اصطلاحاتی که در بازار بورس بسیار مورد استفاده قرار می گیرد، باید به حجم مبنا اشاره کنیم. تمام بازار بورس دنیا از قوانین و شرایط خاصی برخوردار هستند. قوانین بازارهای بورس در دنیا، منجر شده است تا سرمایه گذاران با اطمینان بیشتری تمایل داشته باشند در این بازارهای سرمایه گذاری کنند. پس برای آن که این بازارهای مالی از سوء استفاده برخی از اشخاص جلوگیری نمایند، اصطلاحات خاصی را تعریف کرده اند که باید در مورد آنها اطلاعات بدست آورید.

در این میان ما قصد داریم در خصوص این که حجم مبنا چیست و منظور از قیمت پایانی سهام در بازار بورس چیست، اطلاعاتی به دست آوریم. با کسب این اطلاعات مسلما بهتر می توانیم در این بازار سرمایه گذاری نماییم، و سود خوبی نیز به دست آوریم. برای ان که بدانیم این اصطلاح در حجم معامله چگونه محاسبه می شود؟ حجم معامله چگونه محاسبه می شود؟ بورس چه کاربردی دارد، باید ارتباط میان حجم معاملات و مبنا را مورد بررسی قرار دهیم.

محاسبه حجم مبنا

منظور از حجم مبنا تالار بورس چیست؟

برای این که به سادگی با این اصطلاح آشنا شوید، آن را در قالب یک مثال برای شما توضیح خواهیم داد. تصور کنید امروز به عنوان یک معامله گر قصد دارید 1 دلار را با قیمت 1 میلیون تومان از دوستتان خریداری کنید. آیا به نظر شما قیمت یک دلار در بازار با این مبلغ مورد نظر شما معامله می شود؟ مسلما خیر. زیرا حجم معامله ای که قصد دارید انجام دهید کوچک است.

اما زمانی که درصد میلیون دلار محاسبه شود، می توانید به قیمت واقعی اقدام به انجام معامله نمایید. در اصل منظور از حجم مبنا بورس سنجیدن حجم معاملات و دخالت آن در تعیین میزان قیمت سهم در این بازار است. می دانیم که بازارهایی مالی بسیاری، از عمق زیادی برخوردار هستند. از این رو تغییرات قیمت در چنین بازارهایی برای بیشتر مردم قابل پذیرش خواهد بود.

اما زمانی که تصمیم به انجام معامله در بازار بورس می نمایید، این بازار از عمق کمی برخوردار بوده و از این رو لازم است حجم معاملات به میزان خاصی برسد، تا قیمت سهام دچار تغییر شود. پس در اصل توجه به حجم مبنا به معامله گران بورس کمک می کند تا از هیجانات کاذب دور شده و از بروز افت و رشد بی رویه قیمت سهام در این بازار جلوگیری نمایند.

هیچ شخص خاصی در تعیین حجم مبنا و قیمت پایانی دخالت ندارد، و این مسئله توسط سامانه معاملات بورس اندازه گیری می شود. برای آنکه بتوانید پیش از معامله در خصوص قیمت پایانی اطلاعات به دست آورید، کافیست به سایت مدیریت فناوری بورس تهران مراجعه نمایید.

حجم مبنا در تابلوخوانی

حجم مبنا در تابلوخوانی به چه صورت است؟

بیشتر افرادی که در بازار بورس از تجربه و مهارت بالایی برخوردار هستند، معمولا با قیمت پایانی بسیار مواجه می شوند. در چنین حالتی زمانی که اقدام به تابلوخوانی می نمایند، باید به حداقل تعداد سهامی که در یک نماد مورد معامله قرار می گیرد و دامنه نوسان رشد یا کاهش آن را مورد بررسی قرار دهند. قانون بازار بورس تعیین نموده است که حداقل 20 درصد از یک سهام یک شرکت در طی یک سال باید مورد معامله قرار گیرد.

پس برای این که بدانیم حجم مبنا چطور محاسبه می شود، باید به تعداد روزهای کاری در طی یک سال توجه کنیم. مثلا می توانیم این تعداد روزها را 250 روز در نظر بگیریم. پس با این اوصاف حجم مبنای روزانه برای سهام مورد معامله، هشت ده هزارم کل سهم شرکت خواهد بود. یعنی شرکتی که دارای 20 میلیون سهم است، حجم مبنای آن باید معادل 16 هزار سهم محاسبه شود.

در چنین شرایطی لازم است حداقل 16 هزار سهم از شرکت در بازار بورس مورد معامله قرار گیرد، تا در طی آن روز تغییرات قیمت بر روی این سهام اعمال شود. البته لازم به ذکر است که حجم مبنا در تابلو خوانی برای شرکت های فرابورس، معمولا حجم مبنای معادل 1 در نظر گرفته می شود. که البته باید بگوییم این قانون صرفا مختص شرکت های فرابورس خواهد بود.

بررسی قیمت پایانی در فرابورس

منظور از حجم مبنا در بازار فرابورس چیست؟

سهام هایی که در بازار فرابورس مورد معامله قرار می گیرند، دارای حجم مبنای ثابتی هستند. همانطور که اشاره کردیم، این حجم در فرابورس 1 است. یعنی کافیست یک سهم در نماد فرابورسی مورد معامله قرار گیرد، تا قیمت پایانی آن دستخوش تغییر شده و افزایش یا کاهش یابد. در این بازار به هیچ عنوان افزایش یا کاهش قیمت پایانی سهم، به حجم معاملات ربطی ندارد.

البته لازم است برای محاسبه حجم مبنا در فرابورس میانگین وزنی را در نظر بگیرید. از سوی دیگر نیز باید به این مسئله اشاره کنیم که، در بازار بورس نیز زمانی که نماد ها بازگشایی می شوند، بسته به دلایل مختلفی که می توانیم از جمله این دلایل به تقسیم سود نقدی، عرضه اولیه، افزایش سرمایه و … اشاره کنیم، میزان حجم مبنای سهام شرکت ها، معادل 1 است.

زیرا در روز بازگشایی نمادهای بورسی، هیچ گونه نوسانی وجود ندارد و از این رو قیمت پایانی سهام بسته به میزان عرضه و تقاضای سهامداران و خریداران مشخص می شود.

بررسی وضعیت سهام در بازار بورس

نحوه محاسبه حجم مبنا به چه صورت است؟

بسیاری از سهامداران که در مورد کلیات حجم مبنای سهام در بازارهای مالی اطلاعات دارند، می دانند چگونه اقدام به محاسبه این حجم نمایند. به هیچ عنوان نیازی نیست که کاربران حجم معامله چگونه محاسبه می شود؟ خود در بازار بورس اقدام به محاسبه حجم مبنای سهم نمایند. زیرا سایت TSETMC میزان حجم تعیین شده هر سهم را نشان می دهد. اما با این وجود، بهتر است برای تعریف حجم مبنا بیان کنیم که، این اصطلاح در اصل مساوی است با 4 سهم از 10 هزار سهم یک شرکت در بورس و فرابورس.

یعنی شرکتی که دارای 10 میلیارد سهم است، حجم ان باید تقریبا معادل 4 میلیون سهم باشد. البته از سوی دیگر باید به این مسئله اشاره کنیم که میزان حجم مبنا ، بسته به حداقل و حداکثر بازارهای مالی می تواند متفاوت باشد. این تغییر نیز بیشتر شامل بازار بورس بوده و در بازار فرابورس، معمولا این حجم ثابت است و معادل 1 می باشد.

قیمت پایانی سهام در آخرین روز معاملاتی هر هفته نیز، منجر می شود تا سهم در ابتدای روز بعد یا همان هفته بعد، بسته به آن آغاز شود. اما باید بگوییم این مسئله لزوما بدان معنا نیست که قیمت پایانی سهام با آخرین قیمت سهم یکسان باشد. زیرا ممکن است قیمت سهم بسته به شرایط خاصی کاهش یا افزایش یابد. که در چنین حالتی بررسی حجم مبنا می تواند برای سرمایه گذاران مناسب باشد.

روش محاسبه حجم مبنا در بورس و فرابورس

روش محاسبه حجم مبنا در بورس و فرابورس به چه شکل انجام پذیر است؟ اصلا حجم مبنا در بورس چه معنایی دارد؟ همچنین قانون وضع شده جدید برای حجم مبنا چه کارکردی میتواند برای بورس بازان داشته باشد. همراهان عزیز بورس فردا برای پاسخ به سوالات فوق ما را در این مقاله همراهی کنید. همچنین پیشنهاد میشود برای اطلاع از کلیات بورس و فرابورس و تفاوت این دو با هم و اینکه چرا باید بورس را برای سرمایه گذاری انتخاب کنیم؟ در مطالب فوق هم ما را همراهی کنید.

حجم مبنا در بورس چیست؟

حجم مبنـا، حداقل تعداد سهام یک شرکت است که باید در طول روز، معامله شود تا قیمت آن سهم، بتوانـد براساس سقف دامنه نوسان، افزایش یا کاهش یابد. به بیان ساده تر: آن تعداد از یک نوع اوراق بهادار که باید در هر روز مورد دادوستد قرار گیرد تا تمام درصد تغییرات مجاز در آن روز در تعیین قیمت روز بعد لحاظ شود.

محاسبه حجم مبنا در بورس چگونه محاسبه می‌شود؟

حجم مبنای کلیه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، در ١٠هزار سهام شرکت است؛ به شرطی که حداقل ارزش مبنا برای تمامی شرکت‌ها برابر با ۵۰ میلیارد ریال و حداکثر ارزش مبنا برای شرکت‌های با سرمایه ۲۰ هزار میلیارد ریال و بالاتر، ۱۲۰ میلیارد ریال و برای شرکت‌های با سرمایه کمتر از ۲۰ هزار میلیارد ریال، ۱۰۰ میلیارد ریال باشد. براساس نرخ پایانی سهم در آخرین روز معاملاتی هر هفته تعداد حجم مبنای هر سهم محاسبه میشود و اعمال ان از نخستین روز معاملاتی هفته بعد میباشد . همچنین در صورت اقدامات شرکتی تغییرات حجم مبنا براساس مقررات و با رعایت نصاب‌های این مصوبه محاسبه و اعمال می‌شوند.

محاسبه حجم مبنا در فرابورس

حجم مبنا از امروز برای همه شرکت‌های بازارهای اول و دوم فرابورس ایران معادل چهار در ١٠ هزار تعداد سهام هر شرکت اعمال می‌شود. کارشناسان معتقدند که این تغییر نحوه محاسبه حجم مبنا با توجه شرایط حاضرقدم مثبتی است به خصوص برای سهم‌های کوچکی که پیش از این با ارزش معاملات روزانه کم، حداکثر رشد قیمتی مجاز روزانه را داشتند. هرچند که این مسئله بیشتر روی سهام فرابورسی که قبل از این حجم مبنا نداشت تاثیر میگذارد .

قانون جدید حجم مبنا در بورس چیست؟

کارکرد تغییر قانون حجم مبنا، به نوعی هم اسکیل کردن روند رشد با وضعیت ورود نقدینگی در بازار است. در بازار فرابورس، انتظار می رود این قانون از سرعت رشد بازار کم کند، اما این موضوع تاثیر خود را بیشتر در سهام شرکت های کوچک تری نشان خواهد داد که پیش از این و در عدم وجود حجم مبنا با دستکاری قیمت ها، پروژه شدن و با حجم کوچکی از پول رشد می کردند. گرچه حجم معاملات اکثر این شرکت ها بیش از دو برابر فرمول اتخاذ شده در روز می باشد و با توجه به در نظر گرفتن قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی هفته برای محاسبه حجم مبنا هرچه قیمت بالاتر برود نیاز به حجم مبنای حجم معامله چگونه محاسبه می شود؟ کمتری خواهد بود و این موضوع قیمت ها را به سمت بالاتر سوق می دهد.

این قانون چه کمکی به بورس می کند؟

بنظر می رسد این قانون کمک کند، نزولی شدن متداوم و قفل شدن در صف فروش نداشته و در صف فروش نیز حجم متناسبی دست به دست شود که با ورود سهامدار جدید از شدت نزول کاسته خواهد شد و در صورت عدم معامله قیمت پایانی ترمز نزول قیمت را خواهد کشید و این مسئله در روزهای منفی به کمک بازار خواهد آمد. در مجموع با توجه به ورود حجم بالایی از نقدینگی، انتظار می رود چهارچوب های قانونی نیز به مراتب حرفه ای تر و تکمیل شوند، این قانون کمک می کند قیمتها مبتنی بر حجم های واقعی تر مشخص شده و اثر قیمت سازی در بازار کمرنگ تر شود.

حجم مبنا در بورس چیست؟ و کاربرد آن

حجم مبنا حداقل تعداد سهام یک شرکت می باشد که در طول روز باید معامله شود تا قیمت پایانی بتواند بطور کامل با قیمت آخرین معامله در محدوده دامنه نوسان تطبیق پیدا کند. ( قیمت پایانی میانگین وزنی قیمت های معامله شده در طی روز می باشد که با حجم مبنا در ارتباط است.) هر چقدر تعداد سهام معامله شده کمتر از حجم مبنا باشد قیمت پایانی نیز به همان نسبت کمتر نوسان می کند.

حجم مبنا چیست؟

برای اینکه مفهوم حجم مبنا را درک کنیم اول باید بدانیم واژه حجم یعنی چه؟ در واقع حجم در بازار سرمایه تعداد به سهام یک شرکت گفته می شود و حجمه مبنا نیز کمترین تعداد سهمی است که باید معامله گردد تا قیمت اصلی سهم توانایی نوسنات چه مثبت و چه منفی را در طول روز داشته باشد. حجمه مبنا در سال ۸۲ به منظور کنترل رشد بی‌رویه قیمت سهام تصویب گردید. و یکی دیگر از عوامل موثر بر قیمت سهام در بورس می باشد.

حجمه مبنا در سال ۸۲ به منظور کنترل رشد بی‌رویه قیمت سهام تصویب گردید. و یکی دیگر از عوامل موثر بر قیمت سهام در بورس می باشد. حجمه مبنا برای هر سهم متفاوت می باشد و بر اساس تعداد کل سهام شرکت حساب میشود ولی حجمه مبنا در بیشتر موارد برای شرکت های بورسی ۰.۰۰۰۸ تعداد سهام شرکت در نظر گرفته می شود و حجمه مبنا برای شرکت های فرابورس ۱ می باشد.

برای مثال فرض کنید حجم مبنای سهامی ۶۰۰ هزار واحد سهم می باشد اگر تمام معاملات طی روز این سهام در ۳% مثبت انجام گیرد (اگر معاملات در قیمت های متفاوت باشد قیمت پایانی متفاوت خواهد بود و ما برای آموزش مثالی فرضی می زنیم.) و مثلا ۲۰۰ هزار واحد معامله شود. حجم معاملات به حجم مبنا نرسیده و به همان نسبت قیمت پایانی کمتر بسته می شود یعنی قیمت پایانی در این شرایط ۱% مثبت می شود.

حجمه مبنای چه شرکت هایی ۱ است؟

در معاملات شرکت هایی که در فرابورس پذیرفته شده اند حجم مبنا اعمال نمیگردد و به همین دلیل حجم مبنای این شرکت ها ۱است به این معنی که سهم با هر میزان قیمتی مورد معامله قرار بگیرد تا آن قیمت نوسان خواهد کرد و ربطی هم به حجم معاملات ندارد البته توجه داشته باشید که برای محاسبه قیمت پایانی همان میانگین وزنی را در نظر میگیرند.

علاوه بر شرکت های فرابورسی حجمه مبنای سهام شرکت ها هم در روز بازگشایی نماد که میتواند علت های مختلفی مانند افزایش سرمایه، عرضه اولیه، پس از مجمع،تقسیم سود نقدی و … داشته باشد هم ۱ است تا به دلیل اینکه دامنه نوسان در یک چنین روزی وجود ندارد، قیمت سهام طبق عرضه و تقاضا مشخص گردد.

حجم مبنا چگونه محاسبه میشود؟

در فرمول محاسبه حجم مبنا ، قیمت پایانی آخرین روز هفته همراه با ضریب ۴ ده هزارم (۰/۰۰۰۴) از تعداد کل سهام شرکت دخیل است. ارزش حجم مبنای تعیین شده برای یک هفته باید بین ۵ میلیارد تا ۱۲ میلیارد تومان باشد و نمی تواند خارج از این محدوده باشد. برای تعیین حجم مبنای یک سهم ابتدا تعداد کل سهام شرکت را در ۴ ضرب و عدد بدست آمده را بر ۱۰۰۰۰ تقسیم می کنیم.

عدد بدست آمده حجم مبنا می باشد اما برای رعایت محدوده ارزش ، آن را در قیمت پایانی چهارشنبه ضرب می کنیم اگر عدد بدست آمده ارزش بین ۵ میلیارد تا ۱۲ میلیارد تومان داشت همان عدد حجم مبنا می باشد اما اگر:

1. عدد بدست آمده بیش از ۱۲ میلیارد تومان ارزش داشته باشد حجم مبنا از آن عدد کاهش یافته بطوریکه ضرب آن در قیمت پایانی آخرین روز کاری هفته حداکثر ۱۲ میلیارد تومان شود. (حجم مبنا حاصل تقسیم ۱۲ میلیارد تومان به قیمت پایانی بر حسب تومان می باشد.)
2. عدد بدست آمده کمتر از ۵ میلیارد تومان ارزش داشته باشد حجم مبنا از آن عدد افزایش یافته بطوریکه ضرب آن در قیمت پایانی آخرین روز کاری هفته حداقل ۵ میلیارد تومان شود.(حجم مبنا حاصل تقسیم ۵ میلیارد تومان به قیمت پایانی بر حسب تومان می باشد.)

حجم مبنا شرکت ها پس از افزایش سرمایه چگونه است

شرکت های سازمان بورس ممکن است قصد افزایش سرمایه داشته باشند و برای این کار اقدام نمایند. در صورت افزایش سرمایه همه سهام شرکت دستخوش تغییراتی خواهند شد و با توجه به شرایط افزایش سرمایه تعداد سهام شرکت ها کم یا زیاد می شود. بر همین اساس هم بعد از افزایش سرمایه حجمه مبنای شرکت های بورسی تغییر میکند و به محاسبه حجمه مبنای جدید برای آن‌ها میپردازند.

تاثیر حجم مبنا بر نوسانات قیمت سهام

زمانی که تعداد سهام شرکتی بالا باشد، قطعا حجمه مبنای بیشتری هم دارد بر همین اساس، در معاملات سهام شرکت‌های بزرگ که حجمه مبنایشان زیاد است، بعضی وقتها نوسانات کمتری نسبت به سهام شرکت‌های کوچک دارند.

حجمه مبنا باعث میشود که هیجانات کاذب قیمت سهام شرکت ها کاهش یابد و همچنین از ریزش یا رشد بی رویه قیمت سهام شرکت ها جلوگیری شود ما در این مطلب قصد داریم به بررسی حجمه مبنا در بورس چیست؟ مهم ترین هدف برای تعیین حجم مبنا چیست؟فرمول و محاسبه حجمه مبنا، بپردازیم.

مهم ترین هدف برای تعیین حجم مبنا چیست؟

هدف اصلی از مشخص کردن حجمه مبنا کنترل بر روی نوسانات قیمت می باشد که ممکن است تحت تاثیر حجم معاملات قرار گیرد. در حالت کلی به منظور مطمئن شدن از اینکه تغییر قیمت سهام قابل اطمینان باشد منطقی میباشد که تعداد زیادی سهم در قیمت جدید معامله خواهد شد مگر اینکه فقط با معامله یک سهم در قیمت های غیرمنطقی امکان داردقیمت و نوسان کاذب برای آن سهم بوجود آورد.

پس میزان حجم معاملات طبق اندازه هر شرکت باید زیاد باشد تا بشود به نوسانات قیمت آن متکی شد مگر اینکه در تعداد پایینی از حجم معاملات ریسک بالای قیمت های کاذب از طرف بازیگران و نوسان گیران وجود دارد.

حجم مبنا شیب روند های صعودی و نزولی را متعادل میکند و همانطور که گفته شد هدف اصلی آن حجم معامله چگونه محاسبه می شود؟ منطقی کردن روند قیمتی شرکت هاست و باعث شد تا رشد یا ریزش قیمت سهام شرکت، در صورت معامله شدن تعداد سهام بالایی باشد.

حجمه مبنا باعث شد تا هیجانات کاذب قیمت سهام شرکت ها کاهش یابد و از ریزش یا رشد بی رویه قیمت سهام شرکت ها جلوگیری کرد و باعث شد که سرمایه گذاران زیادی جذب بورس شوند.

حجم حجم معامله چگونه محاسبه می شود؟ مبنای شرکت ها پس از افزایش سرمایه چگونه است

شرکت های سازمان بورس ممکن است قصد افزایش سرمایه داشته باشند و برای این کار اقدام نمایند. در صورت افزایش سرمایه همه سهام شرکت دستخوش تغییراتی خواهند شد و با توجه به شرایط افزایش سرمایه تعداد سهام شرکت ها کم یا زیاد می شود. بر همین اساس هم بعد از افزایش سرمایه حجمه مبنای حجم معامله چگونه محاسبه می شود؟ شرکت های بورسی تغییر میکند و به محاسبه حجم مبنای جدید برای آن‌ها میپردازند.

بر نوسانات قیمت سهام چه تاثیری دارد؟

زمانی که تعداد سهام شرکتی بالا باشد، قطعا حجم مببنای بیشتری هم دارد بر همین اساس، در معاملات سهام شرکت‌های بزرگ که حجمه مبنایشان زیاد است، بعضی وقتها نوسانات کمتری نسبت به سهام شرکت‌های کوچک دارند. افرادی که قصد نوسان‌گیری دارند، قطعا به نوسانات کم راضی نیستند، به این دلیل که سودشان به میزان نوسانات در کوتاه‌مدت استوار می باشد، بر همین اساس بیشتر وقت ها در سهام شرکت‌های کوچک و علی الخصوص سهام شرکت های پذیرفته شده در فرابورس معامله می‌نمایند که حجمه مبنایشان ۱ است.

معایب و مزایای حجم مبنا

همانطور که گفتیم حجمه مببنا از ایجاد قیمت های کاذب جلوگیری می کند اما در مواقعی مثل تشکیل صف های خرید و فروش نیز باعث بلوکه شدن حجم زیادی از پول می شود و نوسان قیمت را در هر دو روند نزولی و صعودی کند می کند.

در این مواقع که حجم معاملات بسیار پایین می آید ( به اصطلاح می گویند سهم خشک شده است) و نوسانی نمی کند معمولا در این شرایط سازمان بورس در محدوده زمانی مشخصی مانند یک روز نماد سهام را بدون دامنه نوسان و حجمه مبنا باز می کند تا معاملات انجام شود و قیمت مورد نظر خریداران و فروشندگان در عرضه و تقاضا تعیین شود.

حجم مبنای یک سهم را از کجا پیدا کنیم؟

رای دسترسی به حجمه مبنای یک سهام باید به سایت مدیریت و فناوری بورس تهران مراجعه کرده و در قسمت جست و جو نماد مورد نظرتان را پیدا و به صفحه آن نماد بروید. بطور مثال حجم مبنای نماد چکارن را در تصویر زیر مشاهده می کنید.

فرمول و محاسبه حجم مبنا

با توجه به اینکه در تمامی روزهای سال معاملات انجام نمی شود پس در فرمول حجم مبنا کل سال را در نظر نمیگیریم بلکه تعداد روزهای کاری یک سال را که ۲۵۰ روز است در نظر میگیریم، معمولا هم حجم مبنای روزانه ۰٫۰۰۰۸ کل سهم می باشد.

مثلاً در صورتی که شرکتی به میزان ۱۰۰ میلیون سهم داشته باشد، حجم مبنای آن ۸۰۰۰۰ سهم خواهد بود. بر این اساس، باید کمه کم ۸۰ هزار سهم معامله شود تا میزان تغییرات قیمت آن روز در سهم اعمال گردد. فرمول حجم مبنا به صورت زیر می باشد:

و بر اساس آنچه که در مطالب فوق گفته شد حجم مبنا برای شرکت‌هایی که در فرابورس فعالیت دارند ۱ می باشد؛ فقط باید یک سهم در نماد مورد نظر خرید و فروش شود تا افزایش یا کاهش قیمت در سهم اعمال گردد.

سخن آخر

بازار بورس، بازاری همراه با ریسک است، لذا سازمان بورس و اوراق بهادار تهران همواره در تلاش برای به حداقل رساندن ریسک و اتخاذ قوانینی در جهت ایجاد فضایی امن برای انجام معاملات است. ازاین‌رو حجم مبنا را به‌عنوان ابزاری برای کمک به حفظ آرامش تعیین کرده است. در کنار تمام مزایای حجم مبنا که در این مقاله به آن اشاره گردید، به معایب آن نیز پرداختیم و در نهایت اشاره کردیم که سازمان بورس برای رفع مشکلات و معایب ناشی از آن نیز راهکارهایی اندیشیده و حجم مبنا را به ابزاری کارآمد و ضروری در معاملات بورس تهران تبدیل نموده است.

در تمام شرکت‌های بورسی در حال حاضر باید ۱۰ درصد از تعداد سهام کل شرکت در یک سال مورد معامله قرار بگیرد تا قیمت اصلی/پایانی آن بتواند به بالاترین یا پایین‌ترین حد خود برسد.