آشنایی با مفهوم شاخص در بورس

انواع شاخص در بورس

شاخص بورس چیست؟ انواع شاخص در بورس

آنچه به گوش هر سرمایه‌گذار بورس مهم و شنیدنی می‌آید، اخبار مربوط به “شاخص” است. اما شاخص چیست؟ در این مقاله ما قصد داریم تا به تعریف مفهوم شاخص بپردازیم. در ادامه ضمن تعریف انواع شاخص، شاخص بورس تهران را معرفی میکنیم.

شاخص بورس چیست؟

“شاخص” در فرهنگ لغوی به معنای علامت و نماست. در مفهوم کلی شاخص نمایانگر عددی است که تغییرات در یک یا چند متغیر را نشان می‌دهد. شاخص کل بورس عددی است که میانگین تغییرات بازدهی سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را طی یک روز کاری بازار نشان می‌دهد. با مقایسه دوره‌ای شاخص می‌توان پی برد که روند بازار صعودی بوده یا نزولی.

به طور مثال عبارت “امروز شاخص کل بازار بورس ۹ ‌هزار و ۶۳۴ واحد افت داشت. که در نهایت این شاخص به رقم یک میلیون و ۲۳۳ هزار واحد رسید” نشان می‌دهد که بورس نسبت به روز گذشته به چه میزان افت کرده است.

شاخص بورس در ازای هر روز کاری بازار به‌روزرسانی می‌شود تا میزان تغییرات بازدهی سهام کلیه شرکت‌ها را به اطلاع عموم برساند.

با مقایسه هر شاخص طی ادوار مختلف می‌توان به میزان تغییرات آن پی برد. به طور مثال با مقایسه شاخص کل بورس در تاریخ 7 اردیبهشت 1399 با مقدار 797,000 و تاریخ 7 اردیبهشت 1400 با مقدار 1,193,000 به این نتیجه می‌رسیم که روند بورس نسبت به تاریخ مشابه در سال گذشته 49% رشد کرده است.

شاخص جهانی بورس

نشان دادن روند تغییرات بازده سهام با کمک شاخص، شیوه‌ای رایج در تمامی بازارهای بورس دنیاست. از مطرح‌ترین این شاخص‌ها می‌توان به شاخص داو جونز (DOW&JONES) و نزدک (NASDAQ) به عنوان شاخص بورس آمریکا اشاره کرد.

در بورس ایران شاخص‌های مختلفی وجود دارد که فرمول محاسبه آن‌ها با هم متفاوت است و یا از سهم‌های به خصوصی تشکیل شده‌‎اند. در ادامه به توضیح این شاخص‌ها می‌پردازیم.

انواع شاخص در بورس

شاخص کل یا همان شاخص قیمت و بازده نقدی (TEDPIX)

در هر سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذار از دو قسمت منتفع خواهد شد:

1- افزایش قیمت سهام (بازده سرمایه‌ای): یعنی بازدهی که سرمایه‌گذار از محل تغییر قیمت سهام کسب می‌کند. به طور مثال اگر شما سهامی را 20000 ریال خریداری کرده باشید و آن را 25000 ریال بفروشید، 5000 ریال سود ناشی از تغییر قیمت سهام یعنی معادل 25 درصد قیمت خرید کسب خواهید کرد.

2- کسب سود نقدی (بازده نقدی): سودی که از جریانات نقدی دوره سرمایه‌گذاری به دست می‌آید. اگر در سهام سرمایه‌گذاری کرده باشید، این بازده به شکل سود و اگر در اوراق قرضه سرمایه گذاری کرده باشید، به شکل بهره خواهد بود.

بازده کل جمع بازده نقدی و بازده سرمایه‌ای است. مهم‌ترین شاخص در بورس اوراق بهادار تهران، شاخص کل یا همان TEDPIX است.

TEDPIX مخفف چیست؟

TEDPIX مخفف Tehran Exchange Divedend and Price Index یا همان شاخص قیمت و بازدهی نقدی بورس اوراق بهادار تهران است.

این شاخص میانگین تغییرات بازده کل یعنی بازده نقدی و بازده سرمایه‌ای را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر شاخص کل روزانه نشان می‌دهد که میانگین تغییرات قیمت سهام و تغییرات سود پرداختی در یک روز چقدر بوده است.

البته نکته مهم این جاست که وزن سهم‌ها در محاسبه شاخص کل باهم برابر نیست. شرکت‌هایی که سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص می‌دهند تاثیر بیشتری نسبت به شرکت‌ها با سهام کمتر دارند. به عبارت دیگر تاثیر تغییرات قیمت سهم هر شرکت بر شاخص کل بستگی به وزن آن شرکت دارد. منظور از وزن، مقدار سهام و حجم معاملات شرکت است.

شاید بپرسید اگر سهمی به هر دلیلی بسته یا متوقف باشد، در محاسبه شاخص منظور نمی‌شود؟ باید گفت، در صورتی که نماد شرکتی بسته باشد یا برای مدتی معامله نشود، قیمت آخرین معامله آن به عنوان قیمت آن سهم درنظر گرفته شده و در شاخص لحاظ می‌شود.

شاخص هم‌وزن

شاخص هم‌وزن مثل شاخص کل میانگین قیمت سهام تمامی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را نشان می‌دهد. با این تفاوت که در محاسبه شاخص هم‌وزن، وزن سهام شرکت‌ها باهم برابر در نظر گرفته می‌شود. در واقع حجم معاملات و مقدار سهم تاثیری بر محاسبه شاخص هم‌وزن ندارد. شاخص هم‌وزن میانگین قیمت سهام تمامی شرکت‌ها را با فرض یکسان بودن تاثیر آن‌ها بر میانگین نشان می‌دهد.

نکته مهم در خصوص شاخص هم وزن این است که به علت یکسان بودن تاثیر وزن سهم‌ها بر محاسبه میانگین، تغییرات شاخص نشان‌دهنده تغییرات بیش از نیمی از سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس است. به طور مثال شاخص مثبت نشان می‌دهد که سهام بیش از نیمی از شرکت‌ها رشد داشته‌اند. اما درباره شاخص کل نمی‌توانیم اینطور بگوییم. چون مثبت بودن شاخص می‌تواند تنها بر اثر رشد سهام چند شرکت بزرگ باشد در حالیکه قیمت سهام شرکت‌های کوچک کاهش‌یافته است. به عبارتی وزن بیشتر سهام شرکت‌های بزرگ باعث می‌شود که تغییرات قیمت سهام سایر شرکت ها برمحاسبه شاخص کل تاثیر کمتری بگذارد.

شاخص قیمت (TEPIX)

TEPIX مخفف Tehran Exchange Price Index به معنی شاخص بازدهی قیمت بورس اوراق بهادار تهران است. شاخص قیمت میانگین تغییرات قیمت سهام تمامی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را نشان می‌دهد. این شاخص بخشی از شاخص کل است که تغییرات بازدهی نقدی را نشان نمی‌دهد و تنها مختص به روند تغییرات قیمت سهام است.

شاخص بازده نقدی (TEDIX)

TEDIX مخفف Tehran Exchange Divedend Index به معنی شاخص بازدهی نقدی بورس اوراق بهادار تهران است. این شاخص تنها تغییرات روند سود پرداختی به سرمایه‌گذاران از سوی شرکت‌های بورسی را نشان می‌دهد.

معمولا این شاخص کمتر دچار تغییر می‌شود و روندی با نوسانات کم دارد. اما این قاعده بستگی به تاریخ شاخص دارد. در ماه‌هایی مثل مرداد و دی نوسان شاخص بازده نقدی بیشتر می‌شود. چون آشنایی با مفهوم شاخص در بورس اغلب شرکت‌ها در این ماه‌ها مجمع عمومی برگزار می‌کنند و نرخ سود پرداختی را به سهامداران اعلام می‌کنند.

شاخص قیمت و شاخص بازده نقدی هر دو متاثر از وزن سهام شرکت‌ها هستند. هر شرکت با وزن سهام بیشتر، تاثیر بیشتری بر شاخص می‌گذارد.

شاخص صنعت و شاخص مالی

شاخص صنعت نشان‌دهنده میانگین تغییرات بازدهی کل سهام شرکت‌های مختص به یک صنعت است. به طور مثال وقتی می‌گوییم شاخص صنعت دارویی 212 واحد رشد کرده است؛ یعنی میانگین بازدهی سهام شرکت‌های فعال در حوزه دارویی مثل برکت، دارو، دامین، دالبر، دسینا و… نسبت به روز گذشته 212 واحد افزایش پیدا کرده است. شاخص مالی میانگین تغییرات بازدهی سهام شرکت‌های فعال در حوزه مالی مثل شرکت‌های تامین سرمایه، شرکت‌های بیمه و … ر ا نشان می‌دهد.

شاخص 30 شرکت بزرگ

منظور از 30 شرکت بزرگ، 30 شرکت فعال در بورس با بیشترین وزن است. این 30 شرکت بیشترین سهام موجود در بازار را به خود اختصاص داده‌اند و حجم معاملات سهام آن ها بالاست. تغییرات قیمت این شرکت‌ها تاثیر چشم‌گیری بر شاخص بورس می‌گذارد. شرکت‌هایی مثل فملی (به طور مثال با حجم بالای 107892341 در یک روز)، وبملت، خودرو، اخابر و…

شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)

TEFIX مخفف Tehran Exchange Free Float Index به معنی شاخص سهام آزاد شناور بورس اوراق بهادار تهران است. منظور از سهام آزاد شناور، حجمی از سهام هر شرکت است که در انحصار یک شخص به خصوص یا یک شرکت حقوقی نیست. معمولا بخشی از سهام هر شرکت توسط افراد با سرمایه‌های کلان یا نهادهای مالی (تحت عنوان سرمایه‌گذاران حقوقی) خریداری و با هدف مشارکت در مدیریت شرکت نگهداری می‌شود.

همین امر باعث می‌شود تا این بخش از سهام در انحصار مالکان باشد و به صورت فعال در بازار معامله نشود. آنچه از مابقی سهام شرکت باقی می‌ماند سهام شناور است که در دست سرمایه‌گذاران حقیقی بوده و هر لحظه امکان دارد که معامله شود.

شاخص سهام شناورآزاد مانند شاخص سهام کل است. با این تفاوت که به جای میانگین تغییرات بازدهی کل، میانگین تغییرات سهام شناور آزاد را نشان می‌دهد. هرچه شاخص سهام شناور آزاد به شاخص سهام کل نزدیک تر باشد، یعنی سهام شناور آزاد بیشتر و سهام در انحصار افراد و سرمایه‌گذاران حقوقی کمتر است.

شاخص بازار اول و دوم

سازمان بورس سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را بر اساس برخی معیارها به دو دسته بازار اول و بازار دوم تقسیم می‌کند. معیارهایی مثل میزان سودآوری، درصد سهام شناور آزاد، عدم وجود زیان انباشته، حجم معاملات، تعداد سهام و…

شرکت‌هایی که بر اساس این معیار‌ها وضعیت مساعدی دارند در دسته بازار اول بورس قرار می‌گیرند.

شرکت‌هایی که نسبت به شرکت‌های بازار اول آشنایی با مفهوم شاخص در بورس در رده‌های پایین تری هستند، در دسته بازار دوم بورس جا می‌گیرند. شاخص بازار اول نشان‌دهنده میانگین قیمت سهام شرکت‌هایی است که بر اساس معیارهای سازمان بورس در این بازار جا می‌گیرند. شاخص بازار دوم میانگین قیمت سهام شرکت‌های دسته دوم بازار بورس است.

اما با وجود فیلترهای تعریف شده، معمولا حجم معاملات بازار دوم بیشتر از حجم معاملات بازار اول است. هم‌چنین ممکن است درصد تغییرات شاخص بازار دوم بیشتر از شاخص بازار اول باشد.

کاربرد شاخص‌ها

هدف اصلی شاخص‌ها اطلاع‌رسانی میزان تغییرات و نوسانات بازار سرمایه به عموم مردم در غالب یک عدد کمّی است.

از دیگر کاربردهای شاخص‌ها در بازار سرمایه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- مبنایی برای ارزیابی عملکرد حرفه‌ای مدیران سرمایه‌گذاری

2- کمک به تحلیل گران برای پیش بینی حرکات آتی بازار

3-اندازه‌گیری نرخ‌های بازده بازار در مطالعات اقتصادی

4- مبنایی برای شکل‌گیری و نظارت بر صندوق های شاخصی

اصلی‌ترین مرجع اعلام شاخص سایت Tsetmc یا همان سایت مدیریت فناوری بورس ایران است. از این طریق شما می‌توانید تغییرات انواع شاخص، مقدار و درصد آن‌ها را ببینید که پیوسته به‌روزرسانی می‌شود.

شاخص بورس چیست؟

سرمایه گذاری در بازار بورس امروزه به عوان یکی از رایج ترین انواع روش های سرمایه گذاری شناخته می شود. به عبارت کلی همه افراد جامعه با هر میزان سرمایه و حتی دانش می توانند وارد بازار بورس شده و از امکانات و سوددهی آن استفاده کنند. اما قطعا برای افراد تازه کار در شروع مسیر سوالات و ابهامات زیادی وجود دارد. بنابراین ما در بورس فردا با مقالات آموزشی بورس و اصطلاحات رایج آن در خدمت شما عزیزان هستیم. اما یکی از سوالات بسیار کاربردی این است که منظور از شاخص بورس چیست؟ شاخص کل بورس چیست و چگونه محاسبه می شود؟ در ادامه این مقاله برای آشنایی با مفهوم شاخص بورس و شاخص کل با ما همراه باشید.

شاخص بورس چیست؟

اگر اخبار روز را دنبال کرده باشید احتمال می دانید که شاخص کل بورس ایران از ابتدای سال 99 تا کنون با رشد 200 هزار واحدی رو به رو بوده است. یعنی رشدی برابر با 40 درصد! اما سوال اینجاست که شاخص بورس چیست و منظور از شاخص کل بورس چیست؟

به طور کلی منظور از شاخص بورس، معیار و یا عددی است که با توجه به آن عملکرد بازار بورس در مدت زمان مشخصی، سنجیده می شود. به عبارت دیگر افراد می توانند با مطالعه شاخص بورس به رشد و یا عدم رشد سهام شرکت ها پی ببرند. در شاخص بورس اطلاعات قابل توجهی نظیر تغییرات قیمتی نهاد ها و شرکت ها قابل بررسی و سنجش می باشد. البته ذکر این نکته لازم و ضروری است که معیار و یا شاخص های زیادی برای ارزیابی بازار سرمایه وجود دارد که سرمایه گذاران می توانند با توجه و مطالعه آن ها نسبت به حرید و فروش سهام در نماد های مختلف اقدام کنند. برای مثال:

• شاخص هم‌ وزن
• شاخص قیمت
• شاخص بازده نقدی
• شاخص صنعت
• شاخص مالی
• شاخص سهام آزاد شناور
• شاخص بازار اول
• شاخص بازار دوم
• شاخص ۵۰ شرکت برتر
• شاخص ۳۰ شرکت برتر
• شاخص بازده نقدی
• شاخص کل قیمت .

همانطور که مشاهده کردید، در بورس شاخص های متعددی وجود دارد. بدیهی است هر یک از این شاخص ها به عنوان معیاری برای سنجش موارد خاصی کاربرد دارد. به عبارت دیگر هر شاخص، در بردارنده اطلاعات خاصی می باشد. که مطالعه آن ها برای سهام داران خالی از لطف نیست.

شاخص کل بورس چیست؟

همانطور که گفته شد منظور از شاخص بورس معیار و یا عددی است که با توجه به آن می توان عملکرد یک شرکت را در بازه زمانی مشخصی مورد ارزیابی قرار داد. برای مثال شاخص کل بورس از ابتدای سال 99 تا به حال با رشد 40 درصدی رو به رو بوده است. همچنین کارشناسان پیش بینی می کنند که شاخص کل بورس در روز های آتی با رشد بیشتری نیز رو به رو باشد. اما منظور از شاخص کل بورس چیست؟

در بورس شاخص های متعددی وجود دارد. یکی از مهم ترین این شاخص ها، شاخص کل بورس یا شاخص کل قیمت می باشد. در میان شاخص و معیار های سنجش در بورس، شاخص کل بورس از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به عبارت دیگر مهم ترین شاخصی که در بازار بورس مورد استفاده قرار گرفته و در اخبار پیگیری می شود، شاخص کل قیمت می باشد. شاخص کل شامل اطلاعات مهمی نظیر تغییرات قیمتی تمام شرکت‌ های فعال در بورس و شاخص صنعت شرکت ‌های تولید کننده می باشد. به همین دلیل مطالعه این شاخص برای سرمایه گذاران از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

شاخص کل بورس نشان ‌دهنده تغییرات کل قیمت نماد ها در بازار است و میانگین افزایش یا کاهش قیمت سهام را در بازار مشخص می ‌کند. به عنوان مثال وقتی شاخص کل رشد دو درصد است، یعنی میانگین قیمت پایانی سهام شرکت ‌های بورسی با توجه به ارزش معاملات آن ها دو درصد افزایش یافته است. اما شاید برای شما سوال باشد که چرا مطالعه شاخص کل برای سرمایه گذاران اهمیت دارد؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که شاخص کـل یا شاخص قيمت بيانگر سطح عمومی قيمت و سود سهام شرکت ‌های پذيرفته شده در بورس می باشد. بنابراین تغييرات شاخص کل در واقع بيانگر ميانگين بازدهی در بورس است

شاخص کل بورس چگونه محاسبه می شود؟

در پاسخ سوال شاخص بورس چیست؟ دریافتیم که منظور از شاخص معیاری برای سنجش میزان میانگین بازدهی نماد های بورس می باشد. اما این شاخص چگونه محاسبه می شود؟ برای پاسخ به این سوال لازم است تا به یک مثال توجه کنید: فرض کنید که شما به عنوان سرمایه گذار، سهام یک شرکت را با قیمت 150 تومان خریداری کرده اید. اگر در پایان سال معاملاتی، قیمت سهام شما به 180 تومان افزایش پیدا کند و همچنین شرکت نیز 15 تومان به عنوان سود نقدی برای سهام داران در نظر بگیرد، میزان سود شما مجموعا 45 تومان خواهد بود. بنابراین بازدهی شما بعد از گذشت یک سال معاملاتی برابر 30 درصد خواهد بود. زيرا سرمايه شما از 150 تومان به 195 تومان افزايش يافته است. اما این بازدهی تنها مربوط به شما است.

اما در شاخص کل بورس، می توان بازدهی و تغییرات قیمت کلیه نماد های فعال در بورس را مورد ارزیابی قرار داد. برای درک بهتر نحوه محاسبه شاخص کل بورس به این مثال توجه کنید: فرض کنید شاخص کل بورس در ابتدای سال، برابر با 20 هزار واحد و در پايان سال، با 10 هزار واحد افزايش، به 30 هزار واحد برسد. در این حالت ميانگين بازدهی بورس از محل افزايش قيمت سهام شرکت ‌ها و تقسيم سود نقدی بين سرمايه ‌گذاران در آن سال، 50 درصد می باشد.

آیا شاخص بورس ملاک مناسبی برای بررسی وضعیت بازار می باشد؟

در پاسخ به سوال شاخص بورس چیست؟ با مفهوم شاخص کل بورس و نحوه محاسبه شاخص کل قیمت آشنا شدیم. اما آیا واقعا شاخص بورس ملاک مناسبی برای بررسی وضعیت بازار می باشد؟ در پاسخ به این سوال باید اشاره کنیم که قطعا مطالعه شاخص کل بورس اطلاعات مفیدی در اختیار سهام داران قرار می دهد. اما برخی از کارشناسان مدعی هستند که شاخص کل بورس در عمل کاربرد چندانی ندارد. با توجه به نظر تحلیل گران بورس، تغییرات قیمت و رشد ارزش شرکت های بزرگ بورس مانند فولاد و غیره، تاثیر بیشتری بر میانگین شاخص کل دارد. به عبارت دیگر ممکن است که تغییر قیمت یک درصدی شرکت های بزرگ در بورس برابر با تاثیر 20 شرکت دیگر باشد. بنابراین بسیاری از کارشناسان معتقدند که شاخص کل قیمت، نمایانگر وضعیت کلی بازار بورس نیست و می‌ توان با معاملات دستکاری شده به اصطلاح شاخص‌ سازی کرد.

سخن آخر

همانطور که گفته شد در بعضی از مواقع ممکن است با دستکار در شاخص کل، شاخص سازی اتفاق بیفتد و به عبارت دیگر، شاخص کل تفاوت زیادی با واقعیت داشته باشد. بنابراین نکته حائز اهمیت برای سهامداران این است که افزایش شاخص کل همواره به معنای سود آوری تمامی نماد های بورسی نیست. به همین دلیل نمی توان تنها به رشد ارزش شاخص کل بورس دل بست. بلکه بهتر است برای کسب سود و بازدهی بیشتر همواره در حال کسب مهارت و آموزش باشید. از این که تا پایان مقاله شاخص بورس چیست؟ همراه ما بودید، از شما سپاس گزاریم.

شاخص بورس چیست؟ انواع شاخص بورس

کلمه شاخص به معنای نماگر یا نشانگر و در حالت کلی عددی آشنایی با مفهوم شاخص در بورس است که با استفاده از آن می‌توان تغییرات ایجاد‌ شده در یک یا چند متغیر را طی یک بازه زمانی خاص مشاهده کرد. سهامداران با استفاده از شاخص‌ها (Index) به اطلاعات عمومی قیمت یا بازدهی در میان تمام یا گروهی از شرکت‌های بورسی دست پیدا می‌کنند. در این مقاله، مهمترین شاخص های بورسی را به شما معرفی خواهیم کرد.

شاخص بورس چیست؟

یکی از معیارهای سنجش رکود یا رونق بازار، شاخص های بورس هستند. به ‌بیان ‌دیگر، فعالان بازار سرمایه از این طریق می‌توانند وضعیت کلی بازار را بسنجند و حتی تغییرات احتمالی قیمت‌ها را در آینده دنبال کنند. به ‌صورت کلی شاخص ابزاری برای مقایسه تغییرات گروهی چند پدیده با یکدیگر است. در این میان با استفاده از شاخص قیمت می‌توان صنایع مختلف را با یکدیگر مقایسه کرد.

در بازار بورس و اوراق بهادار تهران انواع شاخص‌هایی نظیر شاخص کل قیمت، شاخص کل قیمت به تفکیک تابلوی اصلی و فرعی، شاخص بازده نقدی، شاخص بازده نقدی و قیمت، شاخص قیمت مالی، شاخص قیمت صنعت، شاخص قیمت به تفکیک هر صنعت و شاخص قیمت ۵۰ شرکت فعال‌تر وجود دارد. هر یک از شاخص‌ها با توجه به پارامتر مورد بررسی به شاخص قیمت و شاخص بازدهی تقسیم می‌شود و معنای و مفهومی را دربر دارند که بر اساس متغییر‌های مورد نظر قابل تفکیک هستند؛ به عنوان نمونه شاخص کل تمامی شرکت‌های بورس را در برمی‌گیرد. شاخص صنعت شرکت‌های تولیدی و شاخص مالی شرکت‌های گروه خدمات مالی و سرمایه‌گذاری را شامل می‌شود.

به همین ترتیب، صنایع مختلف نیز هر یک شاخص‌های خود را دارند؛ شاخص استخراج کانی‌های فلزی، شاخص ساخت منسوجات و شاخص سیمان، آهک و گچ مثال‌هایی از این دست هستند که هر یک سطح عمومی قیمت شرکت‌های فعال در آن صنعت را نشان می‌دهند.

انواع شاخص های بورس

در ادامه انواع شاخص های بورس را با هم بررسی می‌کنیم.

شاخص کل قیمت در بورس اوراق بهادار TEPIX

شاخص کل قیمت در بورس اوراق بهادار که به اختصار آن را شاخص کل می‌گویند، نشان‌دهنده تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها در کل بازار است و میانگین افزایش یا کاهش قیمت سهام در بازار را بیان می‌کند. شاخص کل، میزان سود نقدی پرداختی به سهامداران را نشان نمی‌دهد. به ‌عنوان مثال وقتی گفته می‌شود شاخص کل ۳۰ درصد رشد کرده است، یعنی میانگین قیمت سهام شرکت‌های بورسی به میزان ۳۰ درصد نسبت به سال پایه، افزایش پیدا کرده است. در نظر داشته باشید که شاخص کل به صورت لحظه‌ای در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس به نشانی www.tsetmc.com قابل بررسی و مشاهده است.

فرمول محاسبه شاخص کل قیمت به این شکل است:

• P_itقیمت شرکت iام در زمان t
• Q_itتعداد سهام منتشره شرکت iام در زمان t
• D_tعدد پایه در زمان t که در زمان مبداء برابر است با Q_ioP_io∑
• P_io قیمت شرکت iام در زمان مبدأ
• Q_io تعداد سهام منتشره شرکت iام در زمان مبدأ
• n تعداد شرکت‌های مشمول شاخص

ساده شده فرمول بالا را می‌توانیم این‌گونه بیان کنیم:

ارزش جاری برای هر شرکت برابر با حاصلضرب تعداد سهام آن در قیمت هر سهم شرکت مورد نظر است. از مجموع ارزش جاری شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، ارزش جاری بازار به دست می‌آید.

بنابراین چنانچه پیشتر گفته شد شاخص کل قیمت بازار بورس تهران، سهام تمام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را در برمی‌گیرد و در صورتی‌که نماد شرکتی بسته باشد یا برای مدتی معامله نشود، قیمت آخرین معامله آن در شاخص لحاظ می‌شود. همان‌گونه که از فرمول مشخص است، تعداد سهام منتشره شرکت‌ها، معیار وزن‌دهی در شاخص مزبور است.

هم‌اکنون در بورس اوراق بهادار تهران شاخص کل قیمت در ۳ گروه کل بازار، تالار اصلی و تالار فرعی محاسبه می‌شود. ملاک محاسبه شاخص کل هر گروه، قیمت سهام شرکت‌های معامله شده در آن گروه است.

همچنین شاخص کل در مواردی همچون افزایش سرمایه از طریق آورده یا مطالبات سهامداران، افزایش و کاهش شرکت‌ها و ادغام شرکت‌ها تعدیل می‌شود تا تغییرات حاصل از این رخدادها در مقدار شاخص تاثیر نداشته باشد. گفتنی است افزایش سرمایه آشنایی با مفهوم شاخص در بورس از محل اندوخته و پرداخت نقدی موجب تعدیل این شاخص نمی‌شود.

شاخص هم وزن

شاخص هم وزن از تاریخ ۵ اسفند ۹۳ توسط سایت مدیریت فناوری بورس در دسترس کاربران قرار گرفته است. این شاخص پس از درخواست فعالان بازار سرمایه مبنی بر واقعی نبودن شاخص کل طراحی و محاسبه شد. در این شاخص تمامی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر، در محاسبه شاخص کل سهیم هستند. در واقع ۵ درصد نوسان مثبت شرکتی کوچک، به اندازه ۵ درصد نوسان مثبت بزرگترین شرکت بورس در این شاخص تاثیرگذار است.

شائبه‌ای که همواره از دستوری شدن بازار و بهره‌برداری‌های خاص شاخص کل وجود دارد این است که معاملات هماهنگ شده بلوکی، در سهام‌های بزرگ که بیشترین تاثیر را در شاخص کل دارد، باعث می‌شوند تا کلیت بازار به ‌صورت تصنعی مثبت گزارش شود. در شاخص هم وزن این شائبه وجود ندارد.

شاخص قیمت و بازده نقدی (درآمد کل) TEDPIX

شاخص قیمت و بازده نقدی یا شاخص درامد کل، همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانه‌ها از آن به ‌عنوان شاخص کل بورس تهران صحبت می‌شود. شاخص کل در بین فعالان بازار و سرمایه‌گذاران یکی از پرکاربردترین شاخص های‌ بورس است. این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس است.

• P_itقیمت شرکت iام در زمان t
• Q_itتعداد سهام منتشره شرکت iام در زمان t
• RD_t پایه شاخص قیمت و بازده نقدی در زمان t که مقدار آن در زمان مبداء برابر است.
• n تعداد شرکت‌های مشمول شاخص

شاخص بازده نقدی TEDIX

تغییرات شاخص بازده نقدی، میانگین بازده ناشی از پرداخت سود نقدی شرکت‌های بورسی به سهامداران را نشان می‌دهد. بنابراین وقتی شاخص سود نقدی رو به کاهش است، شرکت‌ها به ‌طور میانگین سود نقدی کمتری را بین سهامداران‌شان تقسیم می‌کنند.

برای محاسبه شاخص TEDIX به عدد پایه شاخص کل قیمت و پایه شاخص قیمت و بازده نقدی نیاز داریم. فرمول ریاضی این شاخص به صورت زیر است:

شاخص صنعت و شاخص مالی

به صورت کلی تمامی شرکت‌های بورسی در دو بخش صنعتی و مالی تقسیم می‌شوند. در بخش صنعتی شرکت‌های تولیدی و صنعتی نظیر مخابرات، خودروسازی، سیمان، پتروشیمی و … و در بخش مالی نیز بانک‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، بیمه و… حضور دارند.

شاخص صنعت چیست؟ شاخص صنعت(Industrial Index) نشان‌دهنده میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش صنعت و شاخص مالی (Financial Index) نیز میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش مالی است. این دو شاخص از فرمول و قواعد تعدیل شاخص کل قیمت پیروی می‌کند.

از طرفی همان‌طور که پیش‌تر مطرح شد، بخش صنعت و بخش مالی نیز می‌توانند به صنایع تشکیل‌دهنده تقسیم شوند و شاخص هر یک از این صنایع جداگانه محاسبه شود؛ به عنوان نمونه شاخص صنعت خودروسازی متوسط تغییرات قیمت شرکت‌های فعال در صنعت خودروسازی را نشان می‌دهد.

طبقه‌بندی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس به روش ISIC صورت گرفته شود.

شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)

در مجموع سهام شرکت‌های بورسی توسط سهامداران حقیقی و حقوقی خریداری می‌شوند. معمولا سهامداران حقوقی مالکان پرنفوذی در شرکت‌های بورسی به شمار می‌آیند و در صورت خریداری سهام شرکت‌های بورسی، درصد بالایی از سهام شرکت را تصاحب می‌کنند. با توجه به این موضوع، به میزان سهامی که معمولا در شرکت‌های بورسی در اختیار سهامداران حقیقی قرار دارد و مرتباً در بازار خرید و فروش می‌شود، سهام شناور آزاد گفته می‌شود.

شاخص بازار اول و بازار دوم

در بورس اوراق بهادار تهران شرکت‌های بورسی بر اساس مؤلفه‌هایی نظیر میزان سرمایه، تعداد سهامداران، وضعیت سودآوری، تعداد سهامی که توسط سهامداران حقیقی در بازار خرید و فروش می‌شوند و… دسته‌بندی‌ شده‌اند. بر اساس این تقسیم‌بندی، شرکتی که شرایط بهتری داشته باشد در بازار اول و دیگر شرکت‌های بورسی در بازار دوم دسته‌بندی می‌شوند. در این میان شرکت‌هایی که در بازار اول حضور دارند نیز به دو دسته تابلو اصلی و فرعی تقسیم می‌شوند. برای هر یک از این دسته‌بندی‌ها یک شاخص بورس وجود دارد که میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌هایی را نشان می‌دهد که در این گروه‌ها حضور دارند.

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ نیز میانگین تغییرات قیمت سهام ۳۰ شرکت بزرگ بورس را نشان می‌دهد. معیار انتخاب این ۳۰ شرکت نیز بر اساس اندازه شرکت است. اندازه شرکت‌ها نیز با توجه به ارزش روز بازار سهم تعیین می‌شود. ارزش روز بازار سهام نیز از حاصل‌ضرب قیمت سهم در تعداد سهام منتشرشده شرکت به دست می‌آید. شاخص ۳۰ شرکت بزرگ، تغییرات قیمت سهام را نشان می‌دهد. اگر چه این شرکت‌های بورسی کمتر از ده درصد تعداد شرکت‌های بورسی را تشکیل می‌دهند، اما بیش از ۷۰ درصد ارزش بورس تهران را به خود اختصاص داده‌اند و تغییرات قیمت آن‌ها می‌تواند اثر بزرگی بر شاخص کل بورس داشته باشد. این شاخص هر سه ماه یک‌ بار به‌ روزرسانی می‌شود. از جمله این سهام می‌توان به فولاد، فارس، فملی، اخابر و کگل اشاره کرد.

شاخص ۵۰ شرکت برتر

معمولا هر سه ماه یک‌ بار، ۵۰ شرکت برتر در بورس اوراق بهادار معرفی می‌شوند. سهام این شرکت‌ها نسبت به سایر شرکت‌های موجود در بورس اوراق بهادار، قابلیت نقدشوندگی بیشتری دارد. شاخص ۵۰ شرکت برتر، میانگین قیمت سهام این ۵۰ شرکت برتر را نشان می‌دهد. این شرکت‌ها در طول روز، به تعداد قابل ‌توجهی خرید و فروش می‌شوند و سهامداران به ‌راحتی می‌توانند سهام این شرکت‌های بورسی را خرید و فروش کنند

تفسیر شاخص های بورس

با توجه به اینکه شاخص، سطح عمومی قیمت‌ها یا بازدهی را نشان می‌دهد، کاهش یا افزایش آن لزوما بیانگر صعود یا نزول قیمت تمامی شرکت‌ها نیست؛ چون ممکن است بخشی از شرکت‌ها با افزایش قیمت همراه باشند اما نزول قیمت تعداد بیشتری از شرکت‌ها یــا شرکت‌هایی با حجم بیشتر، سطــح عمومی قیمت‌ها و در نتیجه میزان شاخص را کاهش دهد.

از طرفی شاخص‌ها سطح قیمت را در مقایسه با تاریخ مشخصی که تاریخ مبدأ نام دارد نشان می‌دهند؛ به عبارت دیگر سطح شاخص‌ها نسبت به تاریخ مبدأ یا همان زمان آغاز محاسبه شاخص سنجیده می‌شود.

به طور معمول، میزان شاخص‌ها در تاریخ مبدأ ۱۰۰ در نظر گرفته می‌شود؛ به عنوان نمونه اگر عدد شاخص هشت سال پس از آغاز محاسبه یا همان تاریخ مبدأ برابر ۱۰۰۰ شود، این امر نشان می‌دهد که سطح عمومی قیمت سهام نسبت به تاریخ مبدأ ۱۰ برابر شده است.

به عنوان نمونه‌ای دیگر، اگر میزان مطلق شاخص کل قیمت ۱۲۰۰۰ اعلام شود، این عدد به‌تنهایی قابل تفسیر نخواهد بود اما اگر مشخص شود که مقدار شاخص در ماه گذشته ۱۰۰۰۰ و در تاریخ مبدأ ۱۰۰ بوده، فعالان بازار سرمایه درمی‌یابند که سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌ها از ماه گذشته ۲۰ درصد و از تاریخ مبدأ ۱۱۹۰۰ درصد افزایش‌یافته است.

کاربرد شاخص های بورس

معمولا یکی از معیارهای رکود و یا رونق آشنایی با مفهوم شاخص در بورس اقتصادی در بازار سرمایه از طریق شاخص‌ها مشخص می‌شود؛ به بیان دیگر فعالان بازار سرمایه از این طریق می‌توانند وضعیت کلی بازار را بسنجند و حتی تغییرات احتمالی قیمت‌ها را در آینده دنبال کنند.

این موضوع نیز بسیار حائز اهمیت است که سهامداران می‌توانند از طریق شاخص‌ها، به مقایسه تغییرات یک پدیده در دو زمان متفاوت احاطه پیدا کنند؛ به صورت کلی شاخص ابزاری برای مقایسه تغییرات گروهی چند پدیده با یکدیگر است. در این میان با استفاده از شاخص قیمت می‌توان صنایع مختلف را با یکدیگر مقایسه کرد.

شاخص های بورس دیگر کشورها

در بورس‌های سایر کشورها نیز شاخص‌هایی مورد توجه و بررسی فعالان بازار سرمایه قرار می‌گیرد که مهمترین آن‌ها در جدول زیر آمده است:

نام بازار	کشور	شاخص مهم
بورس نیویورک	امریکا	میانگین صنعتی داو جونز (Dow Jones Industrial Average) S&P500 (Standard and Poor’s index)
بورس نزدک	امریکا	نزدک مرکب (NASDAQ Composite) نزدک-۱۰۰ (NASDAQ-100)
بورس لندن	انگلستان	FTSE 100 FTSE 250
بورس Euronext (این بازار با همکاری بازار بورس آمستردام، بازار بورس بروکسل و بورس پاریس)	هلند	AEX BEL 20 CAC 40
بورس توکیو	ژاپن	شاخص نیکی
بورس هنگ‌کنگ	هنگ‌کنگ	Hang Seng Index
بورس شانگهای	چین	SSE Composite SSE 50

سخن آخر

برای سرمایه گذاری در بورس و یا هر بازاری، باید ابتدا وضعیت آن بازار را مورد ارزیابی قرار دهید. شاخص های بورس یکی از ابزارهایی هستند که وضعیت بازار سرمایه را طی دوره‌های قبل و جاری نشان می‌دهند و تحلیل و تفسر آن‌ها، می‌تواند کمک کند بازار را با دقت بیشتری رصد کنید. این نکته را در نظر داشته باشید که افزایش شاخص کل، به معنی سودآوری تمام شرکت‌های بورسی نیست و همین‌طور بالعکس. علاوه بر عملکرد شاخص بورس و تفسیر صحیح آن، برای سرمایه‌گذاری یا خرید و فروش سهام، باید به مؤلفه‌های گوناگون دیگری نیز توجه کنید.

شاخص بازار اول بورس چیست و چه نقشی در بازار دارد؟

شاخص بازار اول که نامی آشنا برای بسیاری از سرمایه گذاران است امروزه رشد کمتری در بازار بورس داشته است. سرمایه گذاران برای آشنایی با بورس برای پیشرفت و رسیدن به سود یا کم کردن ضرر نیاز به تحقیق و مطالعه بیشتری دارند تا با اصطلاحات و کلمات مربوطه آشنا بشوند. در این مقاله قصد داریم مفهوم شاخص بازار اول و به شاخص بورس و کاربرد آن در بورس بپردازیم.

شاخص بازار اول بورس

در فرهنگ فارسی شاخص به معنی عددی است که میانگین ارزش چند چیز مرتبط با یکدیگر را برحسب درصدی از همان میانگین، در فاصله زمانی معین بیان می کند. یعنی شاخص نماینده مجموعه‌ای از متغیرهای یک نوع است و به صورت کلی شاخص را می‌توان نشان‌ دهنده سطح عمومی یک چیز از پیش تعیین شده به طور معمول قیمت در میان گروهی از متغیرهای مورد بررسی تعریف کرد.

در معاملات بورس اوراق بهادار 8 شاخص مهم وجود دارد که برای سرمایه ‌گذاران اهمیت بسیاری دارند این شاخص ها در بورس اوراق بهادار تهران برای بررسی و بازیابی بازار مالی به کار برده می‌شوند مثل شاخص کل قیمت، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص بازده نقدی TEDIX، شاخص صنعت و شاخص مالی، شاخص سهام آزاد شناور، شاخص بازار اول و بازار دوم، شاخص 50 شرکت برتر، شاخص 30 شرکت بزرگ که در واقع برای نمایش بازدهی بازار سرمایه این شاخص ها محاسبه می شوند.

اگر بخواهیم شرح دهیم که شاخص بازار اول در بورس چیست باید بگوییم در بورس اوراق بهادار تهران شرکت‌های بورسی بر اساس میزان سرمایه، تعداد سهام داران، وضعیت سودآوری، عدم وجود زیان انباشته، حداقل درصد حقوق سهام داران و.. دسته بندی می شوند. این تقسیم بندی در بازار بورس نشان دهنده بازار شرکت‌های بزرگ و شرکت‌های کوچک است و در این میان شرکت هایی که در شرایط بهتری نسبت به دیگرشرکت های سرمایه گذاری قرار گرفته باشند در بازار اول هستند و دیگر شرکت‌های در بازار دوم قرار می‌گیرند.

شاخص بازار اول و دوم چیست

در بالا گفتیم در بورس اوراق بهادار تهران شاخص‌های گونا گونی برای بررسی و بازیابی بازار مالی به کار برده می‌ شوند که شاخص بازار اول بورس و شاخص بازار دوم در این بین قرار دارند. به این صورت که سازمان بورس سهام پذیرفته شده در بازار بورس را بر اساس مقدار سودآوری، درصد شناوری، تعداد سهام و … در این دو شاخص تقسیم بندی می ‌کند.

قیمت کل

شاخص قیمت کل برای سهام پذیرفته ‌شده در هر کدام از این بازارها به تفکیک محاسبه می ‌گردد و از آن به عنوان شاخص بازار اول و بازار دوم یاد می ‌گردد. در واقع این موضوع مربوط به شاخص بازار اول است و اگر در بازار دوم محاسبه شود شاخص کل شرکت‌های عضو در بازار دوم به دست می ‌آید. در صورتی که شاخص کل بازار دوم با سرعت بیشتری افزایش یابد نشان دهنده آن است که رشد در بازار دوم نسبت به بازار اول بهتر است و بازده سرمایه‌گذاری در شرکت‌های کوچک یعنی شرکت های مربوط به بازار دوم طرفدار و محبوبیت بیشتری دارد.

شاخص بازار اول چیست

پیش از این با تعریف شاخص بازار اول آشنا شدیم گفتیم که تمامی شرکت هایی که در شرایط بهتری نسبت به دیگر شرکت های سرمایه گذاری قرار گرفته باشند در بازار اول هستند. در واقع به صورت روزانه می توانیم میانگین سود و ضرر شرکت های بزرگ بورس را از این طریق به دست آوریم.شرکت‌هایی که در بازار اول حضور دارند به دو دسته تابلو اصلی و فرعی تقسیم می ‌شوند.

در تابلوی شاخص های منتخب بورس اوراق بهادر تهران می توانیم اطلاعات بسیاری در مورد شاخص بازار اول دریابیم. این اطلاعات شامل زمان و مقدار انتشار، تغییرات روزانه ی این شاخص و درصد تغییراست. علاوه بر این می توانیم بیش ترین و کم ترین معامله مربوط به این شاخص را مشاهده کنیم.

برای مثال تابلوی شاخص ها نشان می دهد که در ساعت 16:05 به میزان 232.721.56 انتشار یافته است.

شاخص بازار اول فرابورس

در شاخص بازار اول فرابورس 30 نماد وجود دارد. هر کدام از این نماد ها به تفکیک اطلاعات مخصوص خود را دارند. از جمله تاریخ معامله، آخرین قیمت، تغییر، درصد تغییر، بیشترین و کمترین معامله که می توانیم در جدول مربوط به این شاخص مطالعه کنیم. در واقع تفاوت بورس و فرابورس در این است که فرابورس بسیار ساده تر از بورس فعالیت می کند. به طوری که فرابورس بخشی از بازار سرمایه که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را ندارند را هدایت می کند. اما بورس مکانی است که در آن بین تولید کنندگان و مصرف کنندگان معامله انجام می شود. در ادامه پیشنهاد می شود مقاله نحوه انجام معاملات در بورس و فرابورس را مطالعه کنید.

فرابورس

بازار اول فرابورس ایران در آبان سال 1387 با ساختاری شبیه به بورس فعالیت خود را زیر نظر سازمان بورس اوراق بهادار شروع کرد اما شرایط پذیرش و معامله در آن بسیار ساده‌ تر است. انواع مختلفی از اوراق بهادار در بازار فرابورس وجود دارند که ورود به آن به نسبت بورس شرایط کمتری را نیاز دارد به این ترتیب سرمایه گذاران می توانند با حداقل شرایط و با کمترین زمان به بازار مالی وارد شده و از تمام مزایای شرکت‌های پذیرفته شده در بازار فرابورس بهره‌ مند شوند. همچتیت پیشنهاد می کنیم مقاله وضعیت بورس امروز ایران را مطالعه کنید.

پنج بازار در فرابورس وجود دارد با نام‌های بازار اول، بازار دوم، بازار سوم، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه که شرکت‌های واجد شرایط می توانند سهام خود را در بازار اول و دو مبادله کنند و شرکت‌هایی که این شرایط را نداشته باشند در بازار پایه معامله می کنند.

شاخص بازار اول و دوم

گفتیم که شرکت‌هایی که از نظر میزان سرمایه و میزان سهام در اختیار مردم در وضعیت بهتری باشند در بازار اول بورس تهران قرار می گیرند. شرکت‌هایی که در شرایط پایین ‌تری قرار دارند در بازار دوم بورس تهران پذیرش می‌شوند. شاخص بازار اول هم آشنایی با مفهوم شاخص در بورس به دو دسته فرعی و اصلی تقسیم می شود.

ولی با این حال در حال حاضر شاخص بازار دوم از نظر رشد در شرایط بهتری است و معاملات بیشتری را در بر می گیرد که این نشان دهنده آن است که محبوبیت بیشتری بین سرمایه گذاران دارد. با منفی شدن این دو شاخص به صورت اختصاصی شاخص کل به طور قطعی منفی نمی شود ولی این تغییرات می تواند در وضعیت شاخص کل تاثیر داشته باشد.

از جمله نماد هایی که در شاخص بازار دوم قرار دارن می توان به آبادا، افق، اميد، بركت، بشهاب، پاسا، پارس، پاكشو و ثامان را نام برد در این جا هم نماد های وغدیر، وپارس، خساپا، کروی، دکیمی، وسپه، سرود، تپکو، وامید، ونوین، کچاد و ساروم را نام برد. در نهایت پیشنهاد ایران بورس به شما بازدید از مقاله بهترین نماد بورس ایران برای سرمایه گذاری در سال 1399 می باشد.

سوالات متداول شاخص بازار اول

تمامی شرکت هایی که در شرایط بهتری نسبت به دیگر شرکت ها قرار گرفته باشند در بازار اول هستند در واقع به صورت روزانه می توانیم میانگین سود و ضرر شرکت های بزرگ بورس را از طریق شاخص بازار اول به دست آوریم.

تفاوت بورس و فرابورس در این است که فرابورس بسیار ساده تر از بورس فعالیت می کند. به طوری که فرابورس بخشی از بازار سرمایه که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را ندارند را هدایت می کند.

در بورس اوراق بهادار تهران شرکت‌های بورسی بر اساس میزان سرمایه، تعداد سهام داران، وضعیت سودآوری، عدم وجود زیان انباشته، حداقل درصد حقوق سهام داران و.. دسته بندی می شوند.

شاخص بورس چیست؟

سرمایه گذاری در بازار بورس امروزه به عوان یکی از رایج ترین انواع روش های سرمایه گذاری شناخته می شود. به عبارت کلی همه افراد جامعه با هر میزان سرمایه و حتی دانش می توانند وارد بازار بورس شده و از امکانات و سوددهی آن استفاده کنند. اما قطعا برای افراد تازه کار در شروع مسیر سوالات و ابهامات زیادی وجود دارد. بنابراین ما در بورس فردا با مقالات آموزشی بورس و اصطلاحات رایج آن در خدمت شما عزیزان هستیم. اما یکی از سوالات بسیار کاربردی این است که منظور از شاخص بورس چیست؟ شاخص کل بورس چیست و چگونه محاسبه می شود؟ در ادامه این مقاله برای آشنایی با مفهوم شاخص بورس و شاخص کل با ما همراه باشید.

شاخص بورس چیست؟

اگر اخبار روز را دنبال کرده باشید احتمال می دانید که شاخص کل بورس ایران از ابتدای سال 99 تا کنون با رشد 200 هزار واحدی رو به رو بوده است. یعنی رشدی برابر با 40 درصد! اما سوال اینجاست که شاخص بورس چیست و منظور از شاخص کل بورس چیست؟

به طور کلی منظور از شاخص بورس، معیار و یا عددی است که با توجه به آن عملکرد بازار بورس در مدت زمان مشخصی، سنجیده می شود. به عبارت دیگر افراد می توانند با مطالعه شاخص بورس به رشد و یا عدم رشد سهام شرکت ها پی ببرند. در شاخص بورس اطلاعات قابل توجهی نظیر تغییرات قیمتی نهاد ها و شرکت ها قابل بررسی و سنجش می باشد. البته ذکر این نکته لازم و ضروری است که معیار و یا شاخص های زیادی برای ارزیابی بازار سرمایه وجود دارد که سرمایه گذاران می توانند با توجه و مطالعه آن ها نسبت به حرید و فروش سهام در نماد های مختلف اقدام کنند. برای مثال:

• شاخص هم‌ وزن
• شاخص قیمت
• شاخص بازده نقدی
• شاخص صنعت
• شاخص مالی
• شاخص سهام آزاد شناور
• شاخص بازار اول
• شاخص بازار دوم
• شاخص ۵۰ شرکت برتر
• شاخص ۳۰ شرکت برتر
• شاخص بازده نقدی
• شاخص کل قیمت .

همانطور که مشاهده کردید، در بورس شاخص های متعددی وجود دارد. بدیهی است هر یک از این شاخص ها به عنوان معیاری برای سنجش موارد خاصی کاربرد دارد. به عبارت دیگر هر شاخص، در بردارنده اطلاعات خاصی می باشد. که مطالعه آن ها برای سهام داران خالی از لطف نیست.

شاخص کل بورس چیست؟

همانطور که گفته شد منظور از شاخص بورس معیار و یا عددی است که با توجه به آن می توان عملکرد یک شرکت را در بازه زمانی مشخصی مورد ارزیابی قرار داد. برای مثال شاخص کل بورس از ابتدای سال 99 تا به حال با رشد 40 درصدی رو به رو بوده است. همچنین کارشناسان پیش بینی می کنند که شاخص کل بورس در روز های آتی با رشد بیشتری نیز رو به رو باشد. اما منظور از شاخص کل بورس چیست؟

در بورس شاخص های متعددی وجود دارد. یکی از مهم ترین این شاخص ها، شاخص کل بورس یا شاخص کل قیمت می باشد. در میان شاخص و معیار های سنجش در بورس، شاخص کل بورس از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به عبارت دیگر مهم ترین شاخصی که در بازار بورس مورد استفاده قرار گرفته و در اخبار پیگیری می شود، آشنایی با مفهوم شاخص در بورس شاخص کل قیمت می باشد. شاخص کل شامل اطلاعات مهمی نظیر تغییرات قیمتی تمام شرکت‌ های فعال در بورس و شاخص صنعت شرکت ‌های تولید کننده می باشد. به همین دلیل مطالعه این شاخص برای سرمایه گذاران از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

شاخص کل بورس نشان ‌دهنده تغییرات کل قیمت نماد ها در بازار است و میانگین افزایش یا کاهش قیمت سهام را در بازار مشخص می ‌کند. به عنوان مثال وقتی شاخص کل رشد دو درصد است، یعنی میانگین قیمت پایانی سهام شرکت ‌های بورسی با توجه به ارزش معاملات آن ها دو درصد افزایش یافته است. اما شاید برای شما سوال باشد که چرا مطالعه شاخص کل برای سرمایه گذاران اهمیت دارد؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که شاخص کـل یا شاخص قيمت بيانگر سطح عمومی قيمت و سود سهام شرکت ‌های پذيرفته شده در بورس می آشنایی با مفهوم شاخص در بورس آشنایی با مفهوم شاخص در بورس باشد. بنابراین تغييرات شاخص کل در واقع بيانگر ميانگين بازدهی در بورس است

شاخص کل بورس چگونه محاسبه می شود؟

در پاسخ سوال شاخص بورس چیست؟ دریافتیم که منظور از شاخص معیاری برای سنجش میزان میانگین بازدهی نماد های بورس می باشد. اما این شاخص چگونه محاسبه می شود؟ برای پاسخ به این سوال لازم است تا به یک مثال توجه کنید: فرض کنید که شما به عنوان سرمایه گذار، سهام یک شرکت آشنایی با مفهوم شاخص در بورس را با قیمت 150 تومان خریداری کرده اید. اگر در پایان سال معاملاتی، قیمت سهام شما به 180 تومان افزایش پیدا کند و همچنین شرکت نیز 15 تومان به عنوان سود نقدی برای سهام داران در نظر بگیرد، میزان سود شما مجموعا 45 تومان خواهد بود. بنابراین بازدهی شما بعد از گذشت یک سال معاملاتی برابر 30 درصد خواهد بود. زيرا سرمايه شما از 150 تومان به 195 تومان افزايش يافته است. اما این بازدهی تنها مربوط به شما است.

اما در شاخص کل بورس، می توان بازدهی و تغییرات قیمت کلیه نماد های فعال در بورس را مورد ارزیابی قرار داد. برای درک بهتر نحوه محاسبه شاخص کل بورس به این مثال توجه کنید: فرض کنید شاخص کل بورس در ابتدای سال، برابر با 20 هزار واحد و در پايان سال، با 10 هزار واحد افزايش، به 30 هزار واحد برسد. در این حالت ميانگين بازدهی بورس از محل افزايش قيمت سهام شرکت ‌ها و تقسيم سود نقدی بين سرمايه ‌گذاران در آن سال، 50 درصد می باشد.

آیا شاخص بورس ملاک مناسبی برای بررسی وضعیت بازار می باشد؟

در پاسخ به سوال شاخص بورس چیست؟ با مفهوم شاخص کل بورس و نحوه محاسبه شاخص کل قیمت آشنا شدیم. اما آیا واقعا شاخص بورس ملاک مناسبی برای بررسی وضعیت بازار می باشد؟ در پاسخ به این سوال باید اشاره کنیم که قطعا مطالعه شاخص کل بورس اطلاعات مفیدی در اختیار سهام داران قرار می دهد. اما برخی از کارشناسان مدعی هستند که شاخص کل بورس در عمل کاربرد چندانی ندارد. با توجه به نظر تحلیل گران بورس، تغییرات قیمت و رشد ارزش شرکت های بزرگ بورس مانند فولاد و غیره، تاثیر بیشتری بر میانگین شاخص کل دارد. به عبارت دیگر ممکن است که تغییر قیمت یک درصدی شرکت های بزرگ در بورس برابر با تاثیر 20 شرکت دیگر باشد. بنابراین بسیاری از کارشناسان معتقدند که شاخص کل قیمت، نمایانگر وضعیت کلی بازار بورس نیست و می‌ توان با معاملات دستکاری شده به اصطلاح شاخص‌ سازی کرد.

سخن آخر

همانطور که گفته شد در بعضی از مواقع ممکن است با دستکار در شاخص کل، شاخص سازی اتفاق بیفتد و به عبارت دیگر، شاخص کل تفاوت زیادی با واقعیت داشته باشد. بنابراین نکته حائز اهمیت برای سهامداران این است که افزایش شاخص کل همواره به معنای سود آوری تمامی نماد های بورسی نیست. به همین دلیل نمی توان تنها به رشد ارزش شاخص کل بورس دل بست. بلکه بهتر است برای کسب سود و بازدهی بیشتر همواره در حال کسب مهارت و آموزش باشید. از این که تا پایان مقاله شاخص بورس چیست؟ همراه ما بودید، از شما سپاس گزاریم.