قراردادهای اختیار معامله ETF چیست ؟
اختیار معامله یاOption ، قراردادی میان خریدار و فروشنده است و به صورتی نوشته میشود که دو طرف توافق میکنند در آینده معامله مشخصی را انجام دهند.
به گزارش بیداربورس خریدار در ازای پرداخت مبلغ مشخصی، حق خرید یا فروش دارایی ثبت شده در قرارداد را با قیمت مشخص شده در قرارداد و در زمان تعیین شده به دست میآورد. فروشنده هم حق خرید یا فروش دارایی مذکور را به خریدار میدهد. حال ممکن است در زمان مشخص شده خریدار دارایی مورد نظر را خرید و فروش نکند، در این حالت دارایی مذکور در اختیار فروشنده قرار خواهد گرفت و خریدار مبلغ پرداخت شده را از دست خواهد داد.
شاید برایتان جالب باشد
ما در زندگی روزمره از این مفهوم بسیار استفاده میکنیم؛ در واقع مفهوم اصلی اختیار معامله این است که در زمان حال، ابهامات آینده را پیشبینیکرده و آنها را ارزشگذاری کنیم.
از قضیه تالس تا اختیار معامله
شاید بتوان گفت تالس ( فیلسوف اهل میلیتوس) اولین کسی است که از اختیار معامله استفاده کرده است. شهر میلیتوس در غرب ترکیه امروز درختان زیتون فراوانی داشت و کشت زیتون و روغن کشی از آن از شغلهای رایج آن روزگار بوده است. به دلیل تغییرات محیطی و آب و هوا تولید محصول زیتون هر ساله متغیر بود تولیدکنندگان زیتون در یک سال سود بسیار خوبی کسب میکردند و سال بعد ضرر میدیدند.
تالس با صاحبان دستگاههای روغنکشی قرارداد جالبی بست. محصولات زیتون در فصل بهار برداشت میشدند، تالس در فصل زمستان در ازای پرداخت مبلغی، دستگاههای روغنکشی را برای فصل بهار اجاره کرد با این شرط که اگر دستگاهها را نخواستم مبلغ اجاره برای خود صاحبان دستگاهها باشد و تالس ادعایی بابت آن نداشته باشد.
سال بعد که زیتونها بسیار زیاد بودند، تالس دستگاهها را با همان مبلغ توافق شده اجاره کرد و دوباره آنها را در اختیار صاحبان دستگاهها و سایر افراد قرار داد و از این راه سود زیادی به دست آورد. در واقع در این معامله، یک اختیار مورد توافق قرار گرفت. تالس چون بهای اجاره را از پیش پرداخت کرده بود این اختیار را داشت که از دستگاهها استفاده کند یا نکند، دقت کنید که الزام و تعهدی نداشت، صاحبان دستگاهها هم تعهد داده بودند که اگر تالس بخواهد از دستگاهها استفاده کند باید با همان قیمت از قبل تعیین شده موافق باشند.
انواع اختیار معامله
· اختیار خرید : این نوع اختیار به خریدار این حق را میدهد که در زمان مشخص در ازای مبلغ تعیین شده مقدار مشخصی از یک دارایی را از فروشنده خریداری کند.
· اختیار فروش : این نوع اختیار به خریدار این حق را میدهد که در زمان مشخص در ازای مبلغ تعیین شده مقدار مشخصی از یک دارایی را به فروشنده بفروشد.
انواع سبک اعمال اختیار معامله
· اختیار معامله اروپایی: در اختیار معامله اروپایی، خریدار قبل از سررسید نمیتواند از اختیار خود استفاده کند.
· اختیار معامله آمریکایی : خریدار در طول زمان مشخص شده، اگر احساس کند که با استفاده از حق اختیار خود میتواند سود بیشتری به دست آورد، از اختیار خود استفاده میکند و نیاز نیست حتما زمان تعیین شده به پایان برسد.
مزایای قرارداد اختیار معامله
· زمان بخرید : با توجه به بازه زمانی در نظر گرفته شده، سرمایهگذار یا همان خریدار فرصت دارد که برای تصمیمگیری مناسب زمان بخرد.
· ریسک معامله را کاهش دهید: با پیشبینی اتفاقات آینده، ابهام را به حداقل رسانده و به میزان ریسک پذیرفتهشده ارزشگذاری کنیم.
· درآمد کسب کنید: سرمایهگذار میتواند با فروش قرارداد اختیار معامله سهام، درآمد خود از سهام را تنها به بازدهی سهام و سود تقسیمی محدود نکند. فروش اختیار معامله سهام متعلق به سرمایهگذار یا سهامی که قصد خرید آن را دارد، یکی از سادهترین راهبردهای معاملاتی است.
· با نقدینگی کمتر سود بیشتر کسب کنید: آورده اولیه خریدار همان مبلغ اختیار معامله است، اما در صورتی که خریدار سود کند، ارزش سود وی چندین برابر آورده اولیه خواهد بود و اگر ضرر کند فقط به میزان آورده اولیه زیان خواهد دید.
منظور از گروه اختیار معامله و کلاس اختیار معامله چیست؟
· گروه اختیار معامله: همۀ قراردادهای اختیار معامله خرید و فروش مبتنی بر یک سهم پایه است.
· کلاس اختیار معامله: مجموعۀ قراردادهای اختیار معاملۀ یک گروه اختیار معامله که از یک نوع (خرید یا فروش) هستند.
قرارداد اختیار معامله چه تفاوت و تشابهی با قرارداد آتی دارد؟
قراردادهای آتی و اختیار معامله، با توجه به اینکه هر دو نوعی اهرم برای سفته بازان ایجاد میکنند، ابزارهای مشــابهی به شمار میروند.
· در قراردادهای آتی زیان بالقوه ســفتهباز در مقایسه با سود احتمالی آن بیشتر اســت اما در اختیار معامله بدون توجه به اینکه میزان کاهش قیمت دارایی پایه چقدر اســت، ضرر خریدار به طور ثابت و برابر با مبلغ پرداختی برای خرید اختیار است.
· در قرارداد آتی طرفین متعهد به اجرای قرارداد هستند اما در قرارداد اختیار معامله، یک طرف متعهد و طرف دیگر دارای اختیار جهت اجرای قرارداد است.
نماد قرارداد اختیار معامله سهام در بورس
حرف ض+ حداکثر ۴ حرف اول نماد سهم پایه در بازار نقد + عددی سه رقمی به عنوان شمارنده
به عنوان مثال نماد قرارداد اختیار معامله شرکت ایران خودرو به صورت: ” ض+خود+۰۰۱ ” تعریف میشود.
شرح
حداکثر مبلغ کارمزد بر اساس ارزش معامله هر قرارداد
خرید
فروش
جمع
کارمزد کارگزاران
۰۰۰۸/۰
۰۰۰۸/۰
۰۰۱۶/۰
کارمزد بورس و فرابورس
۰
۰
۰
کارمزد سپرده گذاری
۰
۰
۰
کارمزد مدیریت فناوری
۰
۰
۰
حق نظارت سازمان
۰
۰
۰
سقف کارمزد شرکت سپرده گذاری مرکزی از محل تسویه نقدی یا فیزیکی در پایان دوره قرارداد ۰۰۵/۰ ارزش قرارداد بر حسب تسویه آخرین روز معاملاتی خواهد بود
مثال :
فرض کنید سرمایهگذار با پرداخت ۵۰۰۰ ریال اختیار خرید ۱۰ هزار سهم شرکت ایران خودرو با قیمت توافقی ۳۳۰۰ ریال با سررسید شش ماهه خریداری میکند. با رشد گروه خودرویی قیمت هرسهم خودرو در سررسید به ۴۰۰۰ ریال میرسد. در این صورت خریدار اختیار بااعمال اختیار خود مبلغ ۷۰۰۰۰۰۰=(۱۰۰۰۰*(۳۳۰۰-۴۰۰۰)) ریال سود در مقابل پرداخت ۵۰۰۰ ریال دریافت و فروشنده اختیار با دریافت مبلغ ۵۰۰۰ ریال متحمل زیان ۷۰۰۰۰۰۰ ریالی میشود.
آغاز معاملات اولین قراردادهای اختیار معامله ETF در بازار سرمایه
بازار مشتقه فرابورس از شنبه ۲۰ آذر، میزبان معاملات قراردادهای یکساله اختیار خرید و فروش روی واحدهای صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله (ETF) بود؛ تا پیش از این تنها قراردادهای اختیار معامله تک سهم و با سررسیدهای ششماهه در این بازار معامله میشد.
ETF سهمی با توجه به این موضوع که سبدی از دارایی تحت مدیریت افراد حرفهای است و نیز واحدهای ETF در بازار از نقدشوندگی بالا و معاملات بیوقفهای برخوردارند با داشتن مزیتهایی افزون بر تک سهم دارایی پایه، رویکرد جذابی برای معاملات قراردادهای اختیار به شمار میرود.
نکته : خرید اوراق اختیار معامله واحدهای ETF مشروط به تملک واحدهای ETF نخواهد بود و هر شخصی که کد معاملات مشتقات را داشته باشد قادر به خرید این اوراق خواهد بود، بنابراین اشخاص پس از آشنایی و کسب آموزشهای لازم در زمینه ریسکهای معاملات اوراق مشتقه، میتوانند به معامله این اوراق اقدام کنند.
تفاوت قراردادهای اختیار معامله ETF و اختیار معاملات تک سهم
تفاوت اساسی قراردادهای اختیار معامله ETF و اختیار معاملات تک سهم در تفاوتهای میان این دو دارایی پایه است و زمانی که دارایی پایه موضوع قرارداد اختیار معامله، واحدهای ETF تعیین شده باشد، نوسانات قیمتی واحدهای صندوق سرمایهگذاری با توجه به شرایط کلی بازار و نیز ارزش سبد دارایی تحت مدیریت صندوق مورد توجه است.
مزایای قراردادهای اختیار معامله ETF چیست؟
· نقدشوندگی بالا و معاملات بیوقفه
· همگرایی بیشتر بازدهی صندوقها با شاخص(ابزاری برای پوشش ریسک)
· دوطرفه بودن بازار
نحوه اعمال قراردادهای اختیار معامله ETF
مطابق با رویهای که در اعمال اختیار فروش و اختیار خرید چیست قراردادهای اختیار خرید و فروش سهام وجود داشت این قراردادها نیز به دو صورت نقدی و فیزیکی قابل اعمال هستند.
اعمال نقدی که به شرط توافق طرفین یعنی خریدار و فروشنده قرارداد و صرفا با توجه به در سود بودن قرارداد قابل انجام است، به شکل پرداخت مابه التفاوت قیمت اعمال و قیمت واحدهای ETF در روز اعمال خواهد بود و تسویه فیزیکی نیز به صورت انتقال واحدهای ETF انجام میشود.
نکته : این نوع قراردادها با توجه به تعهدی که برای دارنده موقعیت فروش ایجاد میکند، مشروط به توثیق وجه تضمین در سامانه معاملات است.
قرارداد اختیار معامله چیست؟ | انواع اختیار معامله
اختیار معامله یکی از قراردادهای مهم در بازارهای مالی است که در آن دو نفر متعهد میشوند طبق شرایطی خاص در آینده معامله مشخصی انجام دهند. در این مقاله از گروه نرم افزار حسابداری محک به بررسی قرارداد اختیار معامله و انواع آن میپردازیم.
فهرست مطالب
قرارداد اختیار معامله چیست؟
قرارداد اختیار معامله (option contract) قراردادی دوطرفه بین خریدار و فروشنده است که به آنها حق خرید و فروش سهام یا دارایی را با قیمت از پیش تعیین شده میدهد. بر اساس این قرارداد، خریدار و فروشنده توافق میکنند که در آینده معاملهای انجام دهند. در این معامله خریدار در ازای پرداخت مبلغ مشخصی، حق خرید یا فروش دارایی ثبت شده در قرارداد را در زمان تعیین شده به دست میآورد. فروشنده هم حق خرید یا فروش این دارایی را به خریدار میدهد.
از طرف دیگر، فروشنده، در مقابل اعطای این حق به خریدار با دریافت مبلغ مشخصی هنگام عقد قرارداد آماده فروش دارایی مذکور است. همانطور که از تعریف قرارداد اختیار معامله مشخص است، دارنده قرارداد (خریدار) هیچ تعهد و الزامی برای اجرای قرارداد ندارد و در اعمال حق خود کاملاً مختار است .نکته اینکه در صورت صرفنظر از اجرای این قرارداد، مبلغی را که در ازای این حق، پرداخته است از دست میدهد. اما فروشنده در صورت تمایل خریدار، مجبور به اجرای قرارداد است.اختیار فروش و اختیار خرید چیست
تاریخچه شکل گیری قراردادهای اختیار معامله
معاملات مربوط به قرارداد اختیار معامله اولین بار در یونان باستان توسط تالس، فیلسوف اهل میلیتوس انجام شد. شهر میلیتوس درختان زیتون فراوانی داشت و کشت زیتون و روغنکشی در آن رایج بود. به دلیل تغییرات آب و هوایی، میزان تولید زیتون در آن شهر به صورت سالانه متغیر بود و تولیدکنندگان زیتون در یک سال سود خوبی کسب میکردند و سال بعد ضرر میدیدند.
تالس با توجه به این مورد با صاحبان دستگاههای روغنکشی قراردادی جالبی مبنی بر اجاره این دستگاهها بست. او میدانست که زیتونها در فصل بهار برداشت میشدند، از این رو در فصل زمستان در ازای پرداخت مبلغی مشخص، دستگاههای روغنکشی موجود در شهر را برای فصل بهار اجاره کرد با این شرط که اگر دستگاهها را نخواست مبلغ اجاره پرداخت شده برای صاحبان دستگاهها باشد و تالس هیچ ادعایی در این خصوص نداشته باشد.
سال بعد که تولید زیتونها بسیار زیاد شد، تالس دستگاههای روغنکشی را با همان مبلغ توافق شده اجاره کرد و دوباره آنها را در اختیار صاحبان دستگاهها و سایر افراد قرار داد و از این طریق سود بسیار زیادی به دست آورد. در واقع در این معامله، تالس چون هزینه اجاره دستگاهها را از پیش پرداخت کرده بود، این اختیار را در معامله داشت که از دستگاهها استفاده کند یا نکند و هیچ الزام و تعهدی در این خصوص نداشت.
دلیل اصلی موافقت صاحبان دستگاهها با این معامله وجود ابهام در آینده کاری آنها بود. آنها نمیدانستند که در سال بعد زیتون تولید خوبی خواهد داشت یا نه ویا حتی میتوانند قراردادهای خوبی ببندند یا نه. به همین دلیل آنها بر روی ابهام آینده ارزشگذاری کردند. به این نوع معامله اختیار خرید میگوییم.
بخشهای قرارداد اختیار معامله
یک قرارداد اختیار معامله از 4 بخش اصلی تشکیل شده است:
تاریخ انقضا قرارداد (Expiration Date): تاریخی است که در آن قرارداد منقضی میشود و پس از آن معاملهگر نمیتواند قرارداد را اجرا کند.
اندازه (Size): این مؤلفه به اندازهگیری میزان دارایی فروشنده اشاره دارد.
قیمت معامله (Strike Price): این قیمت همان قیمت توافقی است که در ابتدای قرارداد توسط طرفین تعیین میشود و طبق آن خرید و فروش انجام میگردد.
قیمت قرارداد (Contract Price): این قیمت در واقع همان مبلغی است که خریدار برای به دست آوردن دارایی باید آن را به فروشنده پرداخت کند.
انواع قرارداد اختیار معامله کدامند؟
قراردادهای اختیار معامله به دو دسته اختیار معامله خرید و فروش تقسیم میشوند در ادامه با هر یک آشنا میشویم:
1- اختیار معامله خرید
در قرارداد اختیار معامله خرید، خریدار این حق را دارد که در زمان معین در ازای مبلغ مشخص، مقداری از یک دارایی را از فروشنده خریداری کند. فروشنده نیز متعهد میشود که آن دارایی را به خریدار بفروشد.
2- اختیار معامله فروش
در قرارداد اختیار معامله فروش، حقی برای فروشنده دارایی در نظر گرفته میشود. از این رو فروشنده حق دارد مقدار مشخصی از دارایی مندرج در قرارداد را در زمان معین با قیمت توافقی بفروشد. در این حالت، خریدار به امید افزایش قیمت دارایی آن را از فروشنده خریداری میکند.
معاملهگران معمولاً زمانی از قرارداد اختیار معامله خرید استفاده میکنند که انتظار افزایش قیمت دارایی را دارند. همچنین زمانی از قراردادهای اختیار معامله فروش استفاده میکنند که انتظار کاهش قیمت دارایی را دارند.
در قراردادهای اختیار معامله فروشندگان در معرض خطر و ریسک بیشتری هستند چرا که خریداران قادر به اجرا و یا عدم اجرا قرارداد هستند اما فروشندگان میبایست بر اساس تصمیم خریداران عمل کنند. به صورتی که اگر خریدار تصمیم بگیرد که قرارداد را اجرا کند فروشنده موظف است دارایی مورد را بفروشد.
انواع قراردادهای اختیار معامله از نظر سبک اعمال
به طور کلی قراردادهای اختیار معامله از نظر سبک اعمال به سه دسته تقسیم میشوند:
قرارداد اختیار معامله اروپایی
قراردادهای اختیار معامله اروپایی نوعی از قرارداد هستند که فقط در زمان سررسید مشخص شده، اعمال میشوند. خریدار در این نوع قرارداد قبل از زمان سررسید، نمیتواند از آنها استفاده کند. در بورس کالا ایران معمولاً از این نوع قراردادهای اختیار معامله استفاده میشود.
قرارداد اختیار معامله آمریکایی
قراردادهای اختیار معامله آمریکایی، قراردادهایی هستند که قبل از زمان سررسید نیز قابل اعمال هستند. در قرارداد اختیار معامله امریکایی اگر خریدار در طول زمان مشخص شده، احساس کند که با استفاده از حق اختیار خود سود بیشتری کسب میکند، میتواند از اختیار خود استفاده کند و نیاز نیست حتماً زمان تعیین شده در قرارداد به پایان برسد.
قرارداد اختیار معامله برمودایی
قرارداد اختیار معامله برمودایی، ترکیبی از قراردادهای اختیار معامله آمریکایی و اروپایی است که در آن تاریخهایی را از قبل یا برای قبل از سررسید، مشخص کردهاند.
قیمت قرارداد اختیار معامله به چه عواملی بستگی دارد؟
- افزایش قیمت دارایی در بازار
- قیمت توافقی و هدف بالاتر
- مدت زمان باقیمانده تا تاریخ انقضا قرارداد
- نوسانات بازار
افزایش یا کاهش هزینه قرارداد با توجه به نوع قرارداد اختیار معامله مطابق با جدول زیر است:
گریک قرارداد اختیار معامله چیست؟
گریک قراردادهای اختیار معامله (options greek) ابزاریهایی هستند که با هدف اندازهگیری چندین عامل و نحوه تأثیرگذاری آنها بر قیمت یک قرارداد طراحی شدهاند. در ادامه برخی از مهمترین این گریکها در قراردادهای اختیار معامله آشنا میشویم:
دلتا: به اندازهگیری میزان تغییرات قیمت در ارتباط با دارایی پایه میپردازد. برای مثال دلتای 0.8 نشاندهنده این است که اگر قیمت دارایی پایه به اندازه 1 دلار حرکت کند، قیمت پرداختی 0.8 دلار حرکت خواهد کرد.
گاما: این گریک به اندازهگیری نرخ تغییرات دلتا در طی زمان میپردازد. برای مثال اگر دلتا از 0.8 به 0.65 برسد، گاما در قرارداد اختیار معامله برابر با 0.15 خواهد بود.
تتا: به اندازهگیری میزان تغییرات قیمت دارایی در ارتباط با کاهش یکروزه آن در زمان قرارداد میپردازد.
وِگا: ابزاری است که تأثیر تغییرات قیمت یک دارایی را اندازهگیری میکند. به طور کلی افزایش مقدار آن نشاندهنده افزایش قیمت در معامله اختیار خرید یا فروش است.
رو: این ابزار تغییرات قیمتی مورد انتظار در رابطه با نوسانهای نرخ بهره را اندازهگیری میکند. ارزش «رو» برای قراردادهای اختیار معامله خرید مثبت و برای اختیار معامله فروش منفی است.
از استراتژیهای معاملات اختیار چه می دانید؟
معاملهگران در قراردادهای اختیار معامله میتوانند از استراتژیهای کاربردی و متنوعی استفاده کنند. استراتژیهای پایه در این قراردادها بر اساس ترکیبی از معاملات خرید و فروش است. در ادامه به بررسی برخی از مهمترین استراتژیهای قرارداد اختیار معامله میپردازیم:
فروش حمایتی
استراتژی فروش حمایتی (Protective puts) زمانی استفاده میشود که معاملهگر، خریدار یک قرارداد اختیار فروش باشد. این استراتژی به دلیل اینکه از سرمایه خریدار در برابر یک روند نزولی حمایت میکند به عنوان پوشش ریسک پویا شناخته میشود.
اختیار خرید تحت پوشش
استراتژی اختیار خرید تحت پوشش (Covered call) زمانی استفاده میشود که معاملهگر قصد دارد اختیار خرید دارایی که در حال حاضر صاحب آن است را به فروش برساند.
استرادل
در برخی از موارد، بازارهای مالی با نوسانات شدیدی مواجه میشوند. در این حالت معاملهگر نمیتواند تشخیص دهد که دارایی موردنظر در کدام جهت بازار حرکت خواهد کرد. در چنین شرایطی معاملهگر میتواند یک قرارداد اختیار خرید و فروش را با تاریخ انقضا و قیمت یکسان خریداری کند و هر زمان که بازار به سمت مثبت یا منفی حرکت کرد، یکی از قراردادهای اختیار معامله را اجرا کرده و به سود موردنظر برسد. به این استراتژی استرادل (Straddle) میگویند.
استرانگل
استراتژی استرانگل (Strangle) ساز و کاری مشابه استراتژی استرادل دارد. با این تفاوت که معاملهگر در استراتژی استرانگل قراردادهای اختیار خرید و فروش را با تاریخ انقضا یکسان و قیمت متفاوت خریداری میکند. در این استراتژی هر چه قیمت برای قرارداد اختیار خرید و فروش بیشتر باشد معامله از ریسک کمتری برخوردار خواهد بود.
سخن آخر
معاملات اختیار مانند سایرقرارداد ها و معاملات بازارهای مالی همواره با ریسک زیادی همراه هستند از این رو فرد معامله گر میبایست تمام جوانب قرارداد را در نظر بگیرد و تحقیقات لازم در اختیار فروش و اختیار خرید چیست این خصوص را انجام دهد تا به سود خوبی برسد.
اختیار معامله یا آپشن (Option)
اختیار معامله در بورس ایران یک بازار جذاب و جدید در ایران است که به خریدار آن، اختیارِ خرید یا فروش یک دارایی مشخص را در قیمت تعیین شده در یک زمان مشخص اعطا میکند.
از طرف دیگر فروشنده اختیار معامله اجبار دارد که تا پیش از انقضای مهلت آن، هر زمان که خریدار تمایل به اجرای قرارداد داشت، قرارداد را اجرا کرده و دارایی معین را در قیمت مشخص معامله کند.
این بازار جذابیت های زیادی دارد، حتی می توانید سود های خود در سهامِ بورس را ذخیره کنید و مطمئن باشید که سرمایه شما به هیچ وجه از این مبلغ کمتر نخواهد شد. در ادامه با سایر مزایای این بازار آشنا خواهید شد.
اختیار خرید و اختیار فروش دو مدلِ قراردادهای اختیار معامله هستند که هر کدام را میتوان هم خرید و هم فروخت. یعنی چهار موقعیتِ متفاوت (چهار قرارداد متفاوت) روی یک سهم. با استفاده از این قراردادها می توانید بورس ایران را دو طرفه کنید، یعنی حتی سهمی که ندارید را بفروشید و از ریزش بازارِ بورس، سود بگیرید یا با این بازار می توانید سهام را بیمه کنید!
حتی با ترفندهای معاملاتی در این بازار می توانید سرمایه خود را بیمه کنید و بدون ریسک در بورس بمانید تا اگر بورس رشد خوبی داشته باشد از رشد جا نمانید و اگر ریزش داشته باشد بتوانید اصل سرمایه را حفظ کنید و متحمل زیان نشوید.
کارمزد پایین معاملاتِ آپشن
از طرفی کارمزد پایین معاملاتِ آپشن باعث می شود علاوه بر سرمایه گذاران عادی، نوسان گیران نیز به این بازار علاقه ی زیادی نشان دهند چرا که با چندین بار خرید و فروش در طول یک روز باز هم کارمزد کل معاملاتشان کمتر از یک دهم درصد خواهد بود! یعنی در اصل کارمزد هر معامله چیزی کمتر از 0.04 درصد!
نکته بسیار جذاب دیگر در بازار اختیار معامله، محدود نبودن دامنه نوسان و در نتیجه نداشتن چیزی به نام صف خرید و صف فروش است که از معضلات بزرگ بورس ایران است که حالا با اختیار معاملات به طور کل برطرف شده.
از دیگر مزایای اختیار معاملات (Option) استفاده از اهرم معاملاتی است به صورتی که مانند بازار فارکس یا فیوچرزِ رمز ارزها می توانید برای معاملاتتان اهرم تقریبا دلخواه انتخاب کنید تا وقتی از رشد یا ریزش سهمی مطمئن هستید بتوانید با قدرتی بیشتر از قدرت پولتان معامله کنید و اصطلاحا اهرم بگیرید.
همچنین با استفاده از برخی ترفند های معاملاتی بر پایه اهرم، میتوانید سهام بورس ایران را به صورت قسطی و نسیه خریداری کنید
و در آخر یکی از مزیت ها و جذابیت های بازار آپشن این است که حتی اگر تحللیگر خوبی نیستید و ریسک پذیری پایینی دارید، شما می توانید با استفاده از برخی ترفندها و استراتژی هایی که در آکادمی اقتصادی نوید آموزش می بینید، چیزی شبیه به صندوقهای درآمد ثابت با سودِ دلخواه بسازید که سودی به مراتب چند برابر بیشتر از صندوقهای درآمد ثابت معمولی به شما هدیه میکند.
بازار آپشن، قطعا فرصت انفجاریِ بورس ایران در آینده است که هر فعال بورسی دیر یا زود مجبور به فراگیری این بازار جذاب خواهد بود …
آکادمی اقتصادی نوید مفتخر است به عنوان یکی از اولین مجموعه های آموزشی آپشن (اختیار معامله) در ایران از سال 1398 با استفاده از متدهای ابداعی شخص نوید خدایی، این بازار جذاب را با زبانی ساده و روان به دانشپذیران آموزش داده و نقش پر رنگی در موفقیت جامعه آپشن ایران ارائه کرده است.
برای توضیحات بیشتر در رابطه با دوره آموزشی صفر تا صد اختیار معامله آکادمی اقتصادی نوید به صفحه مربوطه مراجعه کنید.
صفر تا صد درباره اختیار فروش
اختیار فروش یک قرارداد اختیار معامله است که به مالک این حق را می دهد اما نه به صورت اجباری برای فروش مقدار معینی از دارایی اصلی با قیمت تعیین شده در یک زمان خاص. خریدار یک کال آپشن یا قرارداد اختیار خرید معتقد است که سهام پایه قبل از تاریخ انقضا به زیر قیمت توافقی کاهش می یابد . قیمت توافقی قیمتی است که دارایی اساسی باید برای حفظ ارزش قرارداد اختیار فروش به آن برسد.
قرارداد اختیار فروش می تواند با یک قرارداد اختیار خرید مقایسه شود که به دارنده این امکان را می دهد تا در پایان یا قبل از تاریخ انقضا ، قیمت اصلی را با قیمت مشخص شده خریداری کند.
در این مقاله با بررسی اصول اولیه اختیار فروش یا (put option) و تفاوت آن با کال آپشن می پردازیم. همچنین با نحوه خرید قرارداد اختیار فروش آشنا می شویم؛ پس خواندن این مطلب را از دست ندهید.
فهرست عناوین مقاله
اصول اولیه قرارداد اختیار فروش
اوراق بهادار با دارایی های مختلفی معامله می شود که می تواند شامل سهام ، ارز ، کالا ها و شاخص ساز ها باشد. خریدار قرارداد اختیار فروش می تواند دارایی اصلی را با توافقی بفروشد یا اعمال اختیارات کند .
اختیار معامله در دارایی های مختلف شامل سهام ، ارز ، اوراق بهادار ، کالا ها ، قرارداد های آتی و شاخص ها معامله می شود. .
ارزش یک قرارداد اختیار فروش با افزایش ارزش سهام پایه نسبت به قیمت توافقی افزایش می یابد. از طرف دیگر ، ارزش یک کال آپشن با افزایش سهام پایه کاهش می یابد. ارزش قرارداد اختیار فروش گینه نیز با نزدیک شدن به تاریخ انقضا کاهش می یابد. برعکس، یک اختیار خرید با افزایش سهام پایه ارزش خود را از دست می دهد.
از آنجایی که اختیار معامله هنگامی که اعمال می شود پوزیشن کوتاهی را در دارایی اصلی ارائه می دهد، برای اهداف ریسک یا سفته بازی در مورد قیمت نزولی مورد استفاده قرار می گیرد. سرمایه گذاران اغلب از اختیار فروش در یک استراتژی مدیریت ریسک که به عنوان حفاظت استفاده می شود، استفاده می کنند . این استراتژی به عنوان نوعی بیمه سرمایه گذاری مورد استفاده قرار می گیرد تا اطمینان حاصل شود که ضرر و زیان در دارایی پایه از مقدار معینی یعنی قیمت اعمال تجاوز نمی کند.
به طور کلی، ارزش یک قرارداد اختیار خرید با نزدیک شدن زمان انقضا کاهش می یابد؛ زیرا احتمال سقوط سهام به زیر قیمت اعمال و تعیین شده کاهش می یابد. هنگامی که یک آپشن ارزش زمانی خود را از دست می دهد، ارزش ذاتی باقی آن می ماند که معادل تفاوت بین قیمت اعمال منهای قیمت پایه سهام است. اگر یک آپشن دارای ارزش ذاتی باشد می گوییم”در پول” (ITM) قرار دارد .
قرارداد های اختیار فروش “خارج از پول (OTM)” و “در پول (ATM)” هیچ ارزش ذاتی ندارند؛ زیرا استفاده از این گزینه هیچ سودی نخواهد داشت. سرمایه گذاران می توانند سهام را به قیمت بیشتر در بازار کنونی بفروشند، بجای اینکه از گزینه “قرار دادن پول” در قیمت اعتصاب نامطلوب استفاده کنند.
مقایسه قرارداد اختیار فروش با اختیار خرید
مشتقات یا ابزار مشتقه از حرکت قیمت در دارایی های زیربنایی خود ، که می توانند کالایی مانند طلا یا سهام باشند، ارزش می گیرند. مشتقات تا حد زیادی به عنوان محصولات بیمه ای برای جلوگیری از خطر وقوع یک رویداد خاص استفاده می شود. دو نوع اصلی ابزار مشتق مورد استفاده برای سهام عبارتند از: قرارداد اختیار خرید و اختیار فروش.
یک قرارداد اختیار خرید به دارنده حق می دهد (اما تعهد نه) که در آینده سهام خریداری کند. هنگامی که یک سرمایه گذار یک کال آپشن خریداری می کند ، انتظار دارد ارزش دارایی اصلی افزایش یابد.
یک قرارداد اختیار فروش به دارنده حق می دهد (اما اجبار نه) که در آینده سهام را با قیمتی مشخص بفروشد. هنگامی که سرمایه گذار اقدام به خرید اوراق بهادار می کند ، انتظار می رود که قیمت دارایی اصلی کاهش یابد. او ممکن است آپشن را بفروشد و سود کسب کند. یک اختیار فروش و اختیار خرید چیست سرمایه گذار همچنین می تواند اختیار فروش را به یک سرمایه گذار دیگر بفروشد، در این صورت، او انتظار ندارد که قیمت سهام به زیر قیمت توافقی کاهش یابد.
اختیار فروش و اختیار خرید را به عنوان دو روی یک سکه در نظر بگیرید که ویژگی های مربوطه آنها اساساً معکوس است. اگر سرمایه گذار احساس کند سهام افزایش می یابد، می تواند یک کال آپشن خریداری کند. اگر احساس کند قیمت کاهش می یابد ، ممکن است اختیار فروش را انتخاب کند.
اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟
برای رشد معاملات سهام و افزایش گردش نقدینگی، شرکت عرضهکننده سهام به نوعی سهام قابل عرضه خود را بیمه کرده و تضمین میکند در صورت پایین آمدن قیمت سهام نیز، آنها را به قیمتی که تعهد کرده خریداری کند.
اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟
برخی شرکتها برای افزایش معاملات سهام خود، اقدام به بیمه کردن سهام منتشر شده میکنند که به موجب آن، شرکتهای منتشرکننده سهام متعهد میشوند تعداد معینی از سهام شرکت را در تاریخی مشخص و به قیمتی مشخص، خریداری کنند. اوراقی که شرکتها به عنوان بیمه سهام خود منشتر میکنند، اوراق اختیار فروش تبعی نامیده میشود.
اوراق اختیار فروش تبعی به نوعی تضمین میکند در صورتی که قیمت سهام کاهش یابد این کاهش قیمت تا حدودی جبران میشود.
خریدار اوراق اختیار فروش تبعی چه اختیاراتی دارد؟
خریدار اوراق اختیار فروش تبعی نیز میتواند در تاریخ سررسید نسبت به فروش اوراق خریداری شده خود اقدام کند.
در این معامله اگر خریدار اختیار فروش به دنبال ادامه دادن معامله خود باشد فروشنده باید تعهد خود را اجرا کند، در غیر اینصورت اگر خریدار به دنبال حق خریداری خود نباشد فروشنده ملزم به اجرای تعهدات خود نیست. براساس قانون، فروشنده اوراق اختیار فروش تبعی، شرکت عرضهکننده اوراق است.
چرا اوراق اختیار فروش تبعی را بیمه سهام میدانند؟
سرمایهگذاران بازار سرمایه به دنبال سود و افزایش سرمایه خود هستند. برخی اوقات سرمایهگذاران نسبت به شرایط بازار سهام در آینده، دچار بیم و نگرانی بوده و نمیدانند آیا این سهام ارزش خرید دارد یا خیر؟
برای رشد معاملات سهام و افزایش گردش نقدینگی، شرکت عرضهکننده سهام به نوعی سهام قابل عرضه خود را بیمه کرده و تضمین میکند در صورت پایین آمدن قیمت سهام نیز، آنها را به قیمتی که تعهد کرده خریداری کند. تعهدی که به نوعی بیمه شدن سهام از طرف شرکت عرضهکننده سهام خوانده میشود. در چنین شرایطی اگر قیمت سهام تا زمان موعد کاهش داشته باشد، خریدار سهام میتواند بدون نگرانی و با قیمت مشخص شده، سهام را به خود شرکت بفروشد.
اطلاعیه عرضه اوراق اختیار فروش تبعی شامل چه مواردی میشود؟
خریدار این مدل از اوراق اختیار قبل از خرید لازم است اطلاعیه عرضه اوراق را مطالعه کند. این اطلاعیه به صورت کلی شامل موارد زیر میشود:
- سهم پایه: فروش اوراق اختیار فروش تبعی بر مبنای تعداد سهام خاصی صورت میگیرد؛ تعداد سهامی که به آن سهام پایه گفته میشود.
- قیمت اعمال: فروشنده یا شرکت عرضه کننده سهام متعهد میشود در تاریخ اعمال، سهام پایه اوراق اختیار فروش تبعی را بر مبنای قیمت اعلام شده در اطلاعیه عرضه تسویه کند.
- تاریخ اعمال: تاریخی که بر مبنای آن فروشنده یا شرکت عرضهکننده سهام موظف به اجرای تعهدات خود در خصوص خرید سهام خریداران است.
- دوره معاملاتی: از روز اول عرضه سهام تا روزی که فروشنده یا همان شرکت منتشرکننده سهام اقدام به خرید سهام میکند، دوره معاملاتی برای اوراق اختیار فروش تبعی آن سهم است.
- سقف خرید: خریداران حقیقی یا حقوقی تا تعداد مشخصی اجازه خرید سهام شرکت مذکور را خواهند داشت که در اطلاعیه عرضه به آن اشاره میشود.
- کل حجم عرضه: عرضهکننده طی دوره معاملاتی عرضه تا سقف مشخصی امکان عرضه اوراق اختیار فروش تبعی را دارد.
- حداقل حجم عرضه روزانه: حداقل عرضه اوراق اختیار فروش تبعی که توسط عرضهکننده در یک روز میتواند معامله شود.
- قیمت عرضه اوراق تبعی: بر مبنای فرمول مشخصی، قیمت اوراق تبعی منتشر شده در بازار مشخص میشود.
در شکل زیر میتوانید اطلاعیه عرضه اوراق اختیار فروش تبعی سهام شرکت فجر انرژی خلیج فارس با نماد هفجر را مشاهده کنید.
خرید اوراق اختیار فروش تبعی سودآور است؟
نکتهای که در خصوص اوراق اختیار فروش تبعی باید مورد توجه قرار گیرد آن است که اگر در تاریخ اعمال، قیمت سهام پایه مساوی یا بیشتر از قیمت اعمال باشد، این اوراق قابل اعمال نیست و خریدار با همان قیمت روز میتواند نسبت به خرید یا فروش اوراق اقدام کند.
در واقع خریدار سهام اگر سهمی را ۱۹۰۰ تومان خریده باشد و شرکت متعهد شده باشد در زمان سررسید آن را به قیمت ۲۰۰۰ تومان بخرد اما در زمان مذکور قیمت هر سهم بالاتر از ۲۰۰۰ تومان باشد، خریدار میتواند سهام خود را با قیمت روز بفروشد و خواهان خرید از سوی شرکت نباشد. در چنین شرایطی سرمایهگذار تنها مبلغ پرداخت شده بابت خرید اوراق را از دست خواهد داد که در برابر ارزش سهام ناچیز است.
در غیر این صورت و در صورتی که قیمت اعمال از قیمت روز سهام کمتر باشد، برای نمونه قیمت سهام در مثال بالا به ۱۶۰۰ تومان برسد، فروشنده یا عرضهکننده سهام نسبت به ایفای تعهدات خود و پرداخت نقدی یا سهامی مابهالتفاوت قیمتی سهام مذکور اقدام میکند.
بر همین مبنا در تاریخ اعمال، اوراق اختیار فروش تبعی از دارنده به عرضه کننده آن منتقل میشود و مابهالتفاوت قیمت اعمال و قیمت پایانی سهم پایه به دارنده اوراق اختیار فروش تبعی پرداخت میشود. پرداخت مابهالتفاوت میتواند به صورت نقدی یا از طریق واگذاری سهام پایه صورت گیرد. در واقع باید گفت اوراق فروش تبعی به انتظارات سرمایهگذاران پاسخ مناسب خواهد داد.
نکته که در خصوص اوراق اختیار فروش تبعی باید دانست ،مانند سایر اوراق موجود در بازار بورس، اوراق اختیار فروش تبعی نیز قوانین مخصوص به خود را دارد از جمله:
- اوراق تبعی تنها یک بار در زمان عرض معامله شده و قابلیت معامله مجدد را ندارد.
- امکان خریداری بیش از تعداد سهام پایه وجود ندارد.
- اوراق اختیار فروش تبعی مازاد (تعداد سهام بیشتر از تعداد سهم پایه) باطل میشود.
- سقف خرید، حداکثر مجاز خرید برای هر کد سهامداری است.
- مبلغ پرداختی بابت خرید اوراق تبعی قابل برگشت نیست.
- تنها در تاریخ اعمال، امکان اعمال کردن اختیار فروش اوراق تبعی امکانپذیر است.
- اگر قیمت پایانی سهم در روز سررسید، بیشتر یا مساوی قیمت اعمال باشد، نیاز به ثبت درخواست نیست و به صورت خودکار اوراق اعتبار خود را از دست خواهند داد.
از کجا اوراق فروش تبعی بخریم؟
در سایت بورس اوراق بهادار تهران، نام و شرایط شرکتهایی که اوراق فروش تبعی عرضه میکنند بروزرسانی میشود. با مراجعه به این سایت میتوان شرایط فروش اوراق از سوی شرکتهای مختلف را بررسی و نسبت به سرمایهگذاری در شرکتهای مذکور اقدام کرد. اگر برای سرمایهگذاری دچار تردید هستید و نمیدانید بهتر است پول خود را برای چه سهامی کنار بگذارید، پیشنهاد میکنیم این کار را به افراد با تجربه و خبره بسپارید.
برای مشاهده فهرست اوراق اختیار فروش تبعی که تاکنون در بازار بورس منتشر شده است میتوانید به بخش بازار تبعی در سایت سازمان بورس که در شکل زیر مشخص است، مراجعه کنید.
دیدگاه شما