بازار ساز خودکار (AMM) چیست؟
آیا تاکنون به این موضوع فکر کردهاید که معاملات در صرافیهای غیرمتمرکز (DEX) چگونه پردازش و قیمتها در این پلتفرمها چگونه محاسبه میشود؟ صرافیهای غیرمتمرکز برخلاف صرافیهای سنتی، از بازارساز خودکار (AMM) برای فعالکردن سیستم معاملاتی سیال بهمنظور ارائهی استقلال و نقدینگی و اتوماسیون بهره میبرد. برای درک بهتر مفهوم بازارساز خودکار و چگونگی عملکرد این سیستمها در مبادلات غیرمتمرکز با تیاندا همراه باشید.
بازارسازی چیست؟
پیش از اینکه به نکات فنی مرتبط با بازارسازهای خودکار بپردازیم، درک روش ایجاد بازار در چشمانداز مالی اهمیت زیادی دارد. همانطورکه در کوین مارکتکپ توضیح داده شد، بازارسازی همانطورکه از نامش پیدا است، به فرایندی اشاره میکند که در تعیین قیمت داراییها و بهطور همزمان تأمین نقدینگی بازار ساز خودکار (AMM) چیست؟ در بازار نقش دارد. بهبیاندیگر، بازارساز نقدینگی موردنیاز دارایی مالی را ایجاد میکند.
این سیستمها همچنین باید روشی برای پاسخگویی به درخواستهایی خریدوفروش معاملهگرها پیدا کنند که این مورد بهنوبهی خود در تعیین قیمتگذاری دارایی موردنظر نقش دارد. بهعنوان مثال، یک صرافی بیت کوین از یک دفتر سفارش و یک سیستم تطبیق سفارش برای آسانترکردن فرایند معاملات این ارز دیجیتال بهره میبرد. در این نوع صرافیهای سنتی، قیمتهایی که معاملهگرها مایل به خریدوفروش بیت کوین هستند، در دفتر سفارش ثبت و نمایش داده میشود.
از سوی دیگر، سیستم تطبیق سفارش سفارشهای خریدوفروش را مطابقت و تسویهحساب آنها را انجام میدهد. در هر زمان معین، جدیدترین قیمتی که بیت کوین با آن خریده شده است، بهطور خودکار بهعنوان قیمت بازار این دارایی دیجیتال نشان داده میشود. در برخی از مواقع که در طرف مقابل نقدینگی کافی برای انجام معامله وجود ندارد، گفته میشود که بازار مستعد لغزش است. لغزش زمانی رخ میدهد که پردازش حجم بالای سفارش قیمت یک دارایی را افزایش یا کاهش میدهد.
برخی از صرافیهای ارزهای دیجیتال برای کمکردن رخدادن این شرایط، از خدمات معاملهگران حرفهای در قالب کارگزاران و بانکها و سایر سرمایهگذاران نهادی برای تأمین نقدینگی مستمر بهره میبرند. این ارائهدهندگان نقدینگی با ارائهی سفارشهای پیشنهادی که مطابق با سفارشهای معاملهگران باشد، این اطمینان را ایجاد میکنند که همیشه طرف مقابلی برای معامله با آنها وجود خواهد داشت. فرایندی که در تأمین نقدینگی وجود دارد، همان چیزی است که ما آن را «بازارسازی» مینامیم. همچنین، نهادهایی که در این زمینه نقدینگی لازم را ارائه میدهند، «بازارسازان» نامیده میشوند.
اکنون که دریافتید بازارسازی چیست، درک عملکرد بازارساز خودکار آسانتر است.
بازارساز خودکار چیست؟
باتوجهبه توضیحات بالا، واضح است که بازارسازان بازار ارزهای دیجیتال با ارائهی سطح مناسبی از نقدینگی بهمنظور کاهش نوسانات قیمت بهطور شبانهروزی تلاش میکنند؛ اما درصورتیکه روشی برای دموکراتیزهکردن این فرایند وجود داشت، بهگونهای که فردی عادی بتواند بهعنوان بازارساز عمل کند، چه؟ اینجا است که بازارسازان خودکار وارد میدان میشوند.
برخلاف صرافیهای متمرکز در پروتکلهای معاملاتی غیرمتمرکز، دفترچههای سفارش و سیستمهای تطبیق سفارش و نهادهای مالی که بهعنوان بازارساز فعالیت میکنند، حذف شدهاند. ازجملهی این نوع صرافیهای غیرمتمرکز میتوان به Curve، سوشی، یونی سواپ و بالانسر اشاره کرد. هدف بازار ساز خودکار (AMM) چیست؟ از نوع صرافیها حذف ورودی اشخاص ثالث است تا کاربران بتوانند معاملات را بهطور مستقیم ازطریق کیف پول شخصی خود انجام دهند؛ ازاینرو، اکثر فرایندها در این پلتفرمها براساس قراردادهای هوشمند اجرا و کنترل میشود.
برخلاف صرافیهای متمرکز در پروتکلهای معاملاتی غیرمتمرکز، دفترچههای سفارش و سیستمهای تطبیق سفارش و نهادهای مالی که بهعنوان بازارساز فعالیت میکنند، حذف شدهاند
بهعبارتدیگر، بازارساز خودکار به معاملهگران اجازه میدهد از قراردادهای هوشمند برنامهریزیشده برای فعالکردن نقدینگی و کشف قیمتها تعامل داشته باشند. درحالیکه این مورد مفهوم AMM را بیان میکند، توضیحی درمورد فرایندها و سیستمهای زیربنایی آن ارائه نمیدهد.
روش کارکرد بازارسازهای خودکار
پیش از هرچیز باید در نظر داشته باشید که بازارسازهای خودکار از فرمولهای ریاضی ازپیشتعیینشده برای کشف و حفظ قیمت ارزهای دیجیتال جفتشده بهره میبرند. همچنین، توجه کنید که بازارساز خودکار به هرکسی اجازه میدهد نقدینگی موردنیاز برای داراییهای جفتشده را فراهم کند؛ ولی این پروتکل به هرکسی اجازه میدهد تا ارائهدهندهی نقدینگی (LP) باشد.
برای توضیح بیشتر این موضوع، اجازه دهید یونی سواپ را بهعنوان مطالعهی موردی در نظر بگیریم. این پروتکل از معادلهی محبوب X*Y=K استفاده میکند. در این معادله، X نشاندهندهی مقدار دارایی A و Y نشاندهندهی مقدار دارایی B و K نیز یک مقدار ثابت است. ازاینرو، صرفنظر از تغییرات در ارز داراییهای A و B، نتیجهی آنها همیشه برابر با یک مقدارِ ثابت باشد.
توجه داشته باشید معادلهای که به آن اشاره شد، فقط یکی از فرمولهای موجود برای برقراری تعادل در AMM است. پلتفرم بالانسر از فرمول پیچیدهتری استفاده میکند که به این پروتکل اجازه میدهد حداکثر تا هشت توکن را در یک استخر جمع کند.
همانطورکه درمورد یونی سواپ و بالانسر دیدیم، اگرچه روشهای مختلفی برای بازارساز خودکار وجود دارد، این واقعیت باقی میماند که پلتفرمهای مورداشاره برای عملکرد صحیح و ازبینبردن احتمال لغزشها، به نقدینگی نیاز دارند. بدینترتیب، این پروتکلها برای ایجاد انگیزه در ارائهدهندگان نقدینگی بخشی از کمیسیون تولیدشدهی استخرهای نقدینگی و توکنهای حاکمیتی را به آنها ارائه میدهند. بهبیاندیگر، زمانی که سرمایهای را برای اجرای استخرهای نقدینگی فراهم کنید، بخشی از کارمرد تراکنشها به شما تعلق خواهد گرفت.
هنگامی که سرمایهی خود را بهاشتراک گذاشتید، توکنهای ارائهدهندهی نقدینگی را دریافت خواهید کرد که نشاندهندهی سهم شما از نقدینگی سپردهگذاریشده در یک استخر است. این توکنها همچنین باعث خواهد شد که شرایط لازم برای دریافت کارمزد تراکنشها را بهعنوان درآمد غیرفعال بهدست بیاورید. میتوان این توکنها را در پروتکلهای دیگری که از آنها پشتیبانی میکنند، سپردهگذاری کرد تا بدینترتیب، سطح درآمد افزایش یابد. برای برداشت نقدینگی خود از استخر، باید توکنهای سپردهگذاری خود را تحویل دهید.
نکتهی دیگری که باید درمورد بازارساز خودکار بدانید، آن است که این سیستمها برای آربیتراژورها نیز ایدئال بهنظر میرسند. اگر با این اصطلاح آشنایی ندارید، باید اشاره کنیم آربیتراژورها از ناکارآمدی در بازارهای مالی سود بهدست میآورند. بهبیاندیگر، آربیتراژورها دارایی دیجیتال را با قیمت پایینتر از صرافی میخرند و فورا آن را در پلتفرم دیگری با نرخ بالاتر میفروشند. درواقع آربیتراژورها از تفاوت قیمتی ارزهای دیجیتال در صرافیهای مختلف سود میبرند. هر زمان که بین قیمت توکنهای ادغامشده و نرخ مبادلهی بازارهای خارجی اختلاف وجود داشته باشد، آربیتراژورها میتوانند تا زمانی که ناکارآمدی بازار برطرف نشده است، این نوع توکنها را بخرند یا بفروشند.
ازدستدادن دائمی
اگرچه بازارسازهای خودکار بازده درخورتوجهی برای ارائهدهندگان نقدینگی ایجاد میکنند، خطرهایی هم در این راه وجود دارد. شایعترین خطر در این فرایند، خطر ازدستدادن دائمی است. این پدیده زمانی بهوجود میآید که نسبت قیمت داراییها در استخر نقدینگی تغییر کند. ارائهدهندگان نقدینگی که وجوهی را در استخرهای آسیبدیده سپردهگذاری کردهاند، بهطور خودکار محتمل زیان دائمی خواهند شد. هرچه تغییر در نسبت قیمت بیشتر باشد، میزان زیاد واردشده به ارائهدهندهی نقدینگی بیشتر خواهد بود.
فصل بیت کوین» واقعی است یا یک نظریه حداکثری؟
سافت فورک در مقابل هارد فورک؛ وقتی بلاک چین به دو نیم تقسیم میشود
بااینحال، این ضرر بهدلیلی ناپایدار نامیده میشود. زمانی که استخر در حال تغییر نسبت قیمت است، تا وقتی توکنهای سپردهگذاریشده را برداشت نکنید، همچنان میتوان ضرر ناشی از آن را کاهش داد. زیان زمانی از بین خواهد رفت که قیمت توکنها به سطحی برسد که در ابتدای زمان سپردهگذاری در آن سطح بوده است. افرادی که وجوه خود را قبل از بازگشت قیمت برداشت کنند، متحمل ضرر دائمی خواهند شد؛ البته این امکان وجود دارد که درآمدهای دریافتی ازطریق کارمزد تراکنشها این خسارات را پوشش دهد.
نتیجه
در چند سال اخیر، ثابت شده است که بازارسازهای خودکار سیستمهای بازار ساز خودکار (AMM) چیست؟ نوآورانهای را برای فعالکردن مبادلات غیرمتمرکز ارائه میکنند. در این زمان، شاهد ظهور تعداد زیادی از صرافیهای غیرمتمرکز بودهایم که هیجان بالا و مدوام امور مالی غیرمتمرکز را هدایت کردهاند؛ البته این بدانمعنا نیست که رویکرد صرافیهای غیرمتمرکز کاملا بینقص است. حال باید دید با وجود پیشرفتهای اخیر در این حوزه، آیندهی پلتفرمهای غیرمتمرکز چگونه رقم خواهد خورد.
نظر شما درمورد بازارسازهای خودکار در ارزهای دیجیتال چیست؟ اگر تجربهی استفاده از این نوع پلتفرمها را دارید، لطفا آن را با تیاندا و سایر کاربران بهاشتراک بگذارید.
فارمینگ ارز دیجیتال چیست؟
یکی دیگر از روش های سرمایه گذاری در بازار رمزارزها که به شما کمک می کند سود خوبی کسب کنید فارمینگ ارز دیجیتال نام دارد.
یکی از مباحث مهم و داغ در حوزه دیفای که تحولی شگفت در دنیای ارزهای دیجیتال به وجود آورده است فارمینگ یا Yield farming است. در این بازار میزان دارایی در حال گردش در مدت 1 سال از 500 میلیون دلار به مقدار بیشتر از 10 میلیارد دلار رسید. در ادامه این مطلب می خواهیم به بحث پیرامون فارمینگ ارز دیجیتال بپردازیم.
فارمینگ چیست؟
فرآیندی که کسب درآمد از هولد ارزهای خود را به هولدرها می دهد پروسه استخراج ارزهای دیجیتال نام دارد. در روش فارمینگ سرمایه گذار بخشی از دارایی های خود را درون پروتکل های وام دهی قرار داده و از کارمزدهای به دست آمده از آن درآمد کسب می کند. در برخی از دیگر انواع فارمینگ ها، کاربران با نگهداری توکن های حاکمیتی در کنار درآمد فارمینگ پاداش کسب می کنند.
فارمینگ مشابه وام های بانکی عمل می کند. زمانی که شما وامی از بانک دریافت می کنید لازم است آن وام را به همراه سود و کارمزدش بازپرداخت نمایید. در واقع فارمینگ هم به همین شکل عمل می کند. تفاوت آن این است که هولدرها در فارمینگ نقش بانک را ایفا می کنند. فارمینگ در واقع با یک تامین کننده نقدینگی و یک استخر نقدینگی کار کرده و منجر به قدرت بخشیدن به بازار دیفای می شود. تامین کننده نقدینگی در واقع همان سرمایه گذاری است که اقدام به واریز دارایی خود به یک قرارداد هوشمند می کند. استخر نقدینگی در واقع یک قرارداد هوشمند است که با بازار ساز خودکار (AMM) چیست؟ پول نقد پر شده است.
فارمینگ مشابه بازار ساز خودکار یا AMM عمل می کند. در واقع AMM به عنوان جایگزینی برای سفارش های سنتی به شمار رفته و تمامی سفارش های خرید و فروش در یک صرافی را به صورت کاملا هوشمند ذخیره می کند. AMM به جای استفاده از قراردادهای هوشمند برای انجام تراکنش ها اقدام به ساخت یک استخر نقدینگی مبتنی بر الگوریتم های از پیش تعیین شده می شود که شدیدا وابسته به تامین کننده های نقدینگی است.
از معروف ترین پروتکل های وام دهی که فعالیت آن بر بستر شبکه اتریوم است می توان کامپاند را نام برد. از اصلی ترین عوامل در پروژه های فارمینگ حجم کل دارایی های قفل شده است. این بازار ساز خودکار (AMM) چیست؟ شاخص در واقع نشان دهنده حجم سرمایه ایست که در استخر نقدینگی پروتکل مورد نظر قفل شده و در حال فعالیت است.
نحوه محاسبه بازپرداخت
نحوه محاسبه بازده عملکرد به صورت سالانه و بر اساس یک سال نگهداری رمزارز مربوطه درآمد شما را محاسبه می کند. از جمله معیارهای مهم برای محاسبه می توان نرخ درصد سالانه(APR)، درصد عملکرد سالانه (APY) و. را نام برد. اصلی ترین تفاوت این دو معیار این است که APR به دلیل در نظر نگرفتن سود مرکب، منجر به افزایش سود شما خواهد شد.
فرمول محاسبه به کار رفته بسیار ساده و آسان است، اما فارمینگ قادر است سودهای بسیار زیادی را به کاربران خود پرداخت نماید.
به طور مثال پروتکل بازار ساز خودکار (AMM) چیست؟ Yearn Finance روی شبکه اتریوم فعالیت کرده و جزو اولین فارمینگ ها به شمار می رود اما با این حال همچنان نوپا است.
زمانی که کاربر دارایی های خود را به این پروتکل وارد می کند، این دارایی ها به صورت پیش فرض تبدیل به yToken می شوند. yToken ها در واقع عبارتند از : yusdt، ydai و
Yusdc. در نهایت قرارداد هوشمند این پروتکل اقدام به سرمایه گذاری پول شما در یک استخر نقدینگی با بالاترین نرخ درصد سالانه می کند.
مفهوم APY در ییلد فارمینگ
APY در واقع نرخ درصد بازده سالانه یا Annual Percentage Yield است. در واقع در پلتفرم ها میزان APY نشان دهنده میزان بازده تخمینی از محل سرمایه گذاری آنهاست. به بیان دیگر APY میزان نرخ بازدهی است که در طی مدت زمان یک سال به یک سرمایه گذاری خاص اختصاص داده می شود.
نکته ای که باید در نظر بگیرید این است که محاسبه سود مرکب در قالب APY صورت می گیرد. در نظر بگیرید یک سپرده بانکی باز کرده اید با مبلغ صد میلیون و سود 20 درصد. میزان سود شما در هر ماه در یک تایم معینی به حساب شما واریز می گردد. ملاک محاسبه میزان سود در ماه بعدی تنها صد میلیون نیست. بلکه سود ماهانه دریافتی شما نیز جزو اصل سرمایه محسوب می گردد. این اتفاق منجر به افزایش سود شما در هر ماه خواهد شد که به آن سود مرکب می گویند.
ریسک های فارمینگ چیست؟
فارمینگ یکی از روش های سرمایه گذاری به شمار می رود و مانند هر روش سرمایه گذاری دیگری در کنار کسب درآمدهای خوب، ریسک هایی به همراه دارد. در ادامه با این ریسک ها آشنا خواهید شد:
- نقدینگی
مشابه سیستم های مالی سنتی، در اکوسیستم دیفای نیز به منظور تامین نقدینگی بازارهای خود از سپرده مشتریان استفاده می گردد. با این وجود در صورتی که ارزش وثیقه گذاشته شده از قیمت وام دریافتی کمتر شود احتمال دارد مشکل به وجود آید. به طور مثال شما بیت کوین را به عنوان وثیقه در این سیستم قرار داده اید و وام خود را به صورت اتریوم دریافت کرده اید. حال در صورت کاهش قیمت بیت کوین و افزایش قیمت رمزارز اتریوم وام شما منحل خواهد شد. زیرا ارزش وثیقه ای که گذاشته اید از وام دریافتی کمتر است. - ضرر دائم
فارم ها و فعالیت آنها وابسته به تامین نقدینگی لازم توسط سرمایه گذاران در صرافی های غیرمتمرکز است. بنابراین حرکات ناگهانی و تیز بازار ممکن است خطراتی به همراه داشته باشد. زیرا قیمت توکن های در حال فارم به سرعت بازار تغییر نکرده و متفاوت خواهد بود. بنابراین یک معامله گر قادر خواهد بود با استفاده از این اختلاف قیمت پیش آمده توکن های خود را با قیمتی متفاوت از بازار در این استخرهای نقدینگی به فروش برساند. - قراردادهای هوشمند
یک سری کدهای دیجیتالی فاقد کاغذ که حاوی توافق میان طرفین در مورد یک سری قوانین از پیش تعیین شده بازار ساز خودکار (AMM) چیست؟ هستند و به صورت خودکار اجرا می شوند قرارداد هوشمند نام دارند. این قراردادها منجر به حذف واسطه ها شده و به منظور انجام یک سری معاملات با امنیت بالاتر و کم هزینه تر مورد استفاده قرار می گیرند. اما احتمال حمله به اکوسیستم و ایجاد اشکالات موجود در کد در آنها وجود دارد. به طور مثال همه کاربران پروتکل های دیفای معروف یونی سواپ و Akropolis در برابر کلاهبرداری های صورت گرفته قرارداد هوشمند دچار ضرر شده اند.
محبوب ترین پروتکل های فارمینگ
برای شروع کار با ییلد فارمینگ نیاز به آشنایی با شیوه کار پروتکل های نقدینگی غیرمتمرکز داریم. به عبارت دیگر شما اقدام به سرمایه گذاری در یک قرارداد هوشمند می کنید و در ازای بازار ساز خودکار (AMM) چیست؟ آن پاداش دریافت می کنید. اما برای انجام این کار نیاز است به موارد زیادی دقت کنید. به منظور مدیریت ریسک لازم است سرمایه گذار سرمایه خود را به طور کامل کنترل نماید.
به منظور مدیریت سرمایه تان لازم است با تمام پروتکل های فارمینگ آشنا شوید. از جمله این پروتکل ها عبارتند از:
Uniswap
یکی از بزرگ ترین و پرطرفدارترین اکوسیستم های حوزه فارمینگ به شمار می رود که به هر دو صورت AMM و DEX کار می کند. بنابراین سرمایه گذاران لازم است دارایی های خود را به صورت 50-50 میان این دو بازار تقسیم نمایند.
این پلتفرم از تمامی توکن های شبکه ERC20 پشتیبانی کرده و کارمزدهای آن به صورت توکن حاکمیتی UNI دریافت می گردد.
هم اکنون شبکه یونی سواپ فعال روی دو نسخه است. آخرین نسخه ای که به تازگی راه اندازی شده است و دائما در حال پیشرفت است نسخه V3 نام دارد. در نسخه قدیمی ارزش کل دارایی هایی که قفل شده اند 5 میلیارد دلار بوده و در نسخه جدید این مقدار به 2 میلیارد دلار رسیده است.
Pankcake Swap
شبکه پنکیک سواپ روی شبکه بایننس فعالیت کرده و توکن های مورد پشتیبانی آن دارای استاندارد BEP20 هستند. میزان دارایی های قفل شده در این شبکه 4.9 میلیارد دلار است. بازده شبکه قابل افزایش تا 400% APY است. تمرکز اصلی این پلتفرم بیشتر در بازار NFT و حوزه بازی سازی است.
Compound
این پلتفرم شباهت زیادی به Aave دارد اما تفاوت اصلی آن این است که از توکن بومی حاکمیتی و الگوریتم هوشمند تر استفاده می کند. در این شبکه کاربران قادر به رای دهی برای برنامه های آتی این پلتفرم به کمک توکن حاکمیتی COMP هستند. در این شبکه کل دارایی های قفل شده 16 میلیارد دلار و میزان نرخ بازپرداختی چیزی بین 0.21% تا 3% APY است.
Aave
یکی از انواع پروتکل های متن باز به منظور وام دهی و وام گیری پلتفرم Aave نام دارد. LEND به عنوان اولین توکن این شبکه شناخته شده است اما پس از گذشت مدت زمانی نام آن به Aave تغییر یافت. در میان شبکه ها این پلتفرم بیشترین مجموع دارایی قفل شده را با مبلغی معادل 21 میلیارد دلار دارد. این شبکه دارای نرخ بازپرداخت تا 15% APR است.
Curve Finance
مشابه دو پلتفرم Compound و Aave این پلتفرم نیز غیرمتمرکز است و از الگوریتم AMM انحصاری خود بهره می برد. همچنین روی بازار استیبل کوین ها و کاهش میزان کارمزد تراکنش ها تمرکز دارد. جمع ارزش دارایی های قفل شده این شبکه 9.7 میلیارد دلار است. نرخ بازدهی شبکه 10% APY و میزان نرخ پاداش شبکه حداکثر 40% است.
نحوه دریافت وام از ییلد فارمینگ
یکی از محبوب ترین و پرطرفدارترین صرافی های متمرکز بین المللی آنلاین بایننس است که ارائه دهنده خدمات و تسهیلات بسیار متنوع به کاربران خود است. فارمینگ بایننس از امکانات جدید این صرافی به شمار می رود. کشت سود و یا ییلد فارمینگ بازار ساز خودکار (AMM) چیست؟ در این صرافی به دو روش ممکن است:
- سودهای بالا تا چند صد درصد
- کسب سودهای تضمینی از 0.5 درصد تا 20 درصد و در دوره زمانی سالیانه
امکان دریافت وام از بخش وام دهی بایننس به شکل زیر:
- در بخش I Want to Borrow کاربران قادر هستند مقدار وام مورد نیاز خود را انتخاب و دریافت نمایند.
نکته ای که کاربران باید به آن توجه کنند این است که مقدار وثیقه آنها باید از مقدار وام دریافتی بیشتر باشند.
- مدت زمان استفاده از وام در فیلد آخر مشخص می گردد. پس از گذشت این مدت لازم است وام دریافتی خود را به بایننس پس دهند.
جمع بندی
ترید، ماینینگ و استیکینگ روش های رایج کسب درآمد از ارزهای دیجیتال به شمار می روند. علاوه بر اینها روش های دیگری مانند نرخ بهره استیبل کوین ها، تامین نقدینگی صرافی های غیرمتمرکز و کسب درآمد از نقدینگی وجود دارد. موضوعی که در این مطلب به آن پرداختیم مفهوم فارمینگ و مزایا و معایب آن است. ایده ییلد فارمینگ منجر به کسب سود غیرفعال کاربران با سپرده گذاری دارایی شان خواهد شد. با این وجود نمی توان ریسک های فارمینگ را در نظر نگرفت.
بازار ساز خودکار در بازار ارزهای دیجیتال به چه معناست؟
بررسی نقش بازارسازان خودکار در فرایند معاملات غیر متمرکز
آیا تا به حال فکر کردهاید که صرافیهای غیرمتمرکز (DEX) چگونه معاملات را پردازش کرده و قیمت ها را کشف میکنند؟ برخلاف صرافیهای سنتی، یک DEX از یک بازار ساز خودکار (AMM) برای فعالکردن یک سیستم معاملاتی سیال که با استقلال، نقدینگی و اتوماسیون تشابه دارد، استفاده میکند.
در ادامهی این مطلب به شرح مفهوم بازار ساز خودکار و چگونگی قدرتبخشیدن به مبادلات غیرمتمرکز میپردازیم.
بازارسازی چیست؟
پیش از اینکه به نکات فنی مرتبط با بازارسازهای خودکار بپردازیم، درک اهمیت ایجاد هماهنگی بازار در چشمانداز مالی بسیار مهم است. همانطور که از نام آن پیداست، بازارسازی به فرآیندی اشاره دارد که در تعیین قیمت داراییها نقش دارد و بهطور همزمان تأمین نقدینگی به بازار منجر میشود. به عبارت دیگر، یک بازارساز برای یک دارایی مالی نقدینگی ایجاد میکند. همچنین، باید راهی برای پاسخگویی به درخواستهای خرید و فروش معاملهگران پیدا کند که به نوبهی خود در قیمت گذاری دارایی مذکور نقش دارند.
بهعنوان مثال، یک صرافی بیت کوین از یک دفتر سفارش و یک سیستم تطبیق سفارش برای تسهیل معاملات بیت کوین استفاده میکند. در اینجا، دفتر سفارش قیمتهایی را که معاملهگران مایل به خرید یا فروش بیتکوین هستند، ثبت میکند و به نمایش میگذارد. از سوی دیگر، سیستم تطبیق سفارش سفارشات خرید و فروش را با یکدیگر مطابقت میدهد و تسویه حساب میکند. در هر زمان معین، جدیدترین قیمتی که بیت کوین با آن خریداری شده است بهطور خودکار بهعنوان قیمت فعلی بیت کوین در بازار ارز دیجیتال نشان داده میشود. در برخی موارد که متقاضی به اندازهی کافی برای انجام معامله وجود ندارد، گفته میشود که بازار نقدینگی ندارد یا مستعد لغزش است.
لغزش زمانی اتفاق میافتد که پردازش حجم بالای سفارش، قیمت یک دارایی را بالا یا پایین میکند. برای کاهش بروز این اتفاق، برخی از صرافیهای ارز دیجیتال از خدمات معاملهگران حرفهای، در قالب کارگزاران، بانکها و سایر سرمایهگذاران نهادی، برای تأمین نقدینگی مستمر استفاده میکنند. این ارائهدهندگان نقدینگی با ارائهی سفارشهای پیشنهادی که مطابق با سفارشهای معاملهگران باشد، اطمینان میدهند که همیشه طرفهای مقابل برای معامله با آنها وجود دارد. فرآیندی که در تأمین نقدینگی وجود دارد همان چیزی است که به آن بازارسازی گفته میشود. همچنین آن دسته از نهادهایی که نقدینگی ارائه میکنند، بازارسازان هستند. اکنون که با مفهوم بازارسازی آشنا شدیم، درک عملکرد یک بازارساز خودکار آسانتر خواهد بود.
بازارساز خودکار چیست؟
بازارساز خودکار که در انگلیسی Automated market maker یا به اختصار AMM نامیده می شود مانند یک ربات است که قیمت دو دارایی را اعلام می کند که برخی از آن ها از فرمول های ساده ای استفاده می کنند مثل یونی سواپ(UniSwap) و برخی فرمول های پیچیده ای دارند مثل کرو(Curve) و بلنسر(Balancer).
در واقع می توان گفت که AMMها، یک نوع پروتکل صرافی غیر متمرکز(DEX) هستند که بر اساس قوانین و فرمول های ریاضی دارایی ها را قیمت گذاری می کند. بنابراین بر خلاف صرافی های سنتی که از دفتر فروش بهره می گیرند، AMMها برای قیمت گذاری از الگوریتم استفاده می کنند که فرمول های بازارسازها در هر پروتکلی فرق دارد. مثلا یونی سواپ از معادله ی x*y=k استفاده می کند؛ بقیه ی بازارسازها هم با توجه به هدفی که دارند از فرمول های متفاوتی استفاده می کنند اما شباهت همه ی آن ها در این است که قیمت ها را به صورت الگوریتمی به دست می آورند.
استفاده از بازارساز خودکار
با توجه به این که بازار ساز های سنتی توسط شرکت های بزرگ و استراتژی پیچیده انجام می شود، بازار ساز ها می توانند در دفتر سفارشات صرافی، قیمت مناسب و قیمت پیشنهادات خرید و فروش نزدیکی به دست آورند. در واقع بازار ساز خودکار، این مراحل را غیر متمرکز می کند و این امکان را به وجود می آورد تا هر کسی از طریق بلاک چین یک بازار( استخر نقدینگی) ایجاد کند. استفاده از بازار ساز های خودکار باعث رشد چشم گیر DeFi یا همان حوزه ی امور مالی غیر متمرکز شده است. چرا که استفاده از بازار ساز های خودکار ساده و آسان هستند و می توان بدون نیاز به اعتماد به طرف مقابل، معامله کرده و همچنین به یک تامین کننده ی نقدینگی در استخر لیکوئیدیتی تبدیل شد. بدین ترتیب باعث می شود هر کسی در صرافی به یک سازنده ی بازار یا market maker تبدیل شده و با تامین نقدینگی و دریافت کارمزد، سود کسب کند. گفتیم که بازار ساز های خودکار در فضای DeFi یا همان سیستم مالی غیر متمرکز جایگاه ویژه ای پیدا کرده اند که تاثیر آن را می توان در اتریوم و سایر پلتفرم های هوشمند مانند اسمارت چین و بایننس مشاهده کرد چرا که رشد خوبی داشته اند. در پی این تغییرات ییلد فارمینگ هم محبوبیت زیادی پیدا کرده و به یک روش محبوب برای توزیع توکن تبدیل شده همچنین توکن BTC در اتریوم رشد یافته و حجم وام های بدون وثیقه یا فلاش به مقدار چشم گیری بالا رفته است. در این میان یونی سواپ که بازار ساز خودکار محبوبی به شمار می رود در میدان کاربران بالا و نقدینگی بالا و رقابت با صرافی های سنتی پیشتاز بوده است؛ در ادامه ی مطلب درباره ی نحوه ی کار بازار ساز های خودکار صحبت خواهیم کرد.
نحوه ی کار بازارساز خودکار
اساس کار بازار ساز های خودکار شبیه معاملات دفتر فروش است و با جفت ارز معامله می شود. در واقع شما برای انجام معامله به معامله گری نیاز ندارید و با یک قرارداد هوشمند ارتباط می گیرید و برای شما بازار سازی می کند. برخلاف صرافی های غیر متمرکز مبتنی بر سفارشات که معاملات را مستقیماً بر روی والت ها انجام می دهند(Binance Dex) بازار ساز های خودکار همتا به همتا نیستند بلکه همتا به قرارداد هستند به این معنی که در این معاملات نیازی به شناخت طرف مقابل نیست و معاملات بین کاربران و قرارداد ها اتفاق می افتد و با توجه به این که در معامله شخصی در مقابل وجود ندارد، سیستم طبق فرمول ها، قیمت را تعیین می کند. پس هیچ دفتر فروش و در پی آن هیچ سفارشی در بازار ساز خودکار وجود ندارد اما سوال پیش می آید وقتی در معاملات در طرف مقابل شخصی وجود ندارد پس نقدینگی چگونه تامین می شود؟
بازارسازی و نقدینگی توسط کاربرانی تامین می شود که به آن ها تامین کنندگان نقدینگی یا LP می گویند.
تعریف استخر نقدینگی در بازار ساز های خودکار
LP ها یا تامین کنندگان نقدینگی بودجه ای را به استخر های نقدینگی تزریق می کنند و در مقابل این کار به خاطر معاملات انجام شده در پروتکل به علت وجود نقدینگی کارمزد دریافت می کنند؛ مقدار این کارمزد ها توسط پروتکل ها تعیین می شود برای مثال ورژن یونی سواپ، ۰.۰۳ درصد کارمزد را از معامله گران دریافت کرده و به تامین کنندگان نقدینگی می دهد. البته همان طور که گفته شد این مقدار ممکن است در پروتکل های دیگر بیشتر باشد، زیرا هر چه کارمزد دریافتی بیشتر باشد تامین کنندگان نقدینگی بیشتری برای تزریق نقدینگی به استخر نقدینگی جذب می شوند. موضوعی که باعث اهمیت وجود نقدینگی شده است این است که هر چه نقدینگی در بازار ساز های خودکار بیشتر باشد امکان سفارشات بزرگتر(slipage) کمتر می شود. یعنی هر چه نقدینگی استخر بیشتر باشد، سفارشات در تناسب فرمول قیمت گذاری بازارسازهای خودکار مربوط، تغییر کمتری ایجاد خواهد کرد. پس همین امر نیز سبب تشویق تامین کنندگان نقدینگی می شود. با همه ی تعاریفی که از مزایای بازار ساز های خودکار شد این سوال به وجود می آید که آیا در این بازار ضرر هم اتفاق می افتد؟ بنابراین به تشریح اصطلاح دیگری در این زمینه می پردازیم.
ضرر ناپایدار(Impermanent Loss)
اگر پس از واریز نقدینگی به استخر با گذشت زمان نسبت قیمت توکن های سپرده شده تغییر کند، ضرر نا پایدار اتفاق افتاده است. بنابراین هر چه تغییر بزرگ تر باشد، ضرر نا پایدار هم بزرگ تر است؛ همچنین اگر نسبت قیمت توکن ها کوچک تر باشد، ضرر نا پایدار هم نا چیز خواهد بود. به همین خاطر بازار ساز های خودکار با جفت توکن های دارای ارزش مشابه بهتر عمل می کنند مثل استیبل کوین. با توجه به آنچه که گفته شد اگر نسبت تغییرات قیمت توکن ها چشمگیر باشد، تامین کنندگان نقدینگی انگیزه ای برای تزریق نقدینگی به استخر نخواهند داشت. استخر های یونی سواپ ضرر ناپایدار داشته و به خاطر کارمزد هایی که تامین کنندگان نقدینگی می گیرند، همچنان سود آوری داشته اند.
معایب بازارساز خودکار
از دیگر عیب های بازارسازهای خودکار می توان به باگ ها، قیمت گذاری های نامناسب و ضرر های موقت اشاره کرد.
با وجود ویژگی های مثبت زیادی که AMM ها دارند، خطرات و محدودیت هایی نیز داشته اند از جمله هک ها و آسیب پذیری هایی که یونی سواپ و بالانسر از آن ها بی تاثیر نبوده اند و گاهی باعث سرقت سرمایه ی ارائه دهندگان نقدینگی به دلیل تعاملات پیچیده ی حاکم بر قرارداد های هوشمند، شده اند. پیش تر گفته شد که استراتژی معاملاتی معامله گران توسط کاربران دیگر قابل مشاهده هستند همین امر سبب می شود گاهی سایر افراد از کاربران معتبر سوء استفاده کنند. با وجود این که بازارسازهای خودکار از فرمول های ریاضی بهره می گیرند اما به تنهایی و بدون استفاده از صرافی های سنتی قادر به نمایش وضعیت بازار نیستند. بنابراین وجود معامله گران آربیتراژ برای اصلاح قیمت گذاری دارایی ها درAMM ضروری هستند ولی همین امر سبب ضرر های موقت در بسیاری از پلتفرم ها می شوند. پس با این شرایط معامله گران آربیتراژ باعث تعادل در قیمت شده و از این طریق سود کسب می کنند اما این سود از طریق ارائه دهندگان نقدینگی تامین می شود. در صورتی که نوسانات بازار زیاد باشد، ارائه دهندگان نقدینگی ممکن است سرمایه ی اصلی خود را از دست بدهند اما این شرایط همیشگی نیست چرا که ممکن است عکس این قضیه هم اتفاق بیفتد. با وجود این که اقداماتی برای اصلاح شرایط صورت گرفته اما حجم معاملات و نقدینگی AMM ها همچنان در مقایسه با صرافی های بزرگ متمرکز ناچیز است.
جمع بندی
با توجه به آن چه که گفته شد می توان این گونه مطلب را جمع بندی کرد که با توجه به این که بازارسازهای خودکار از ارکان اصلی فضای دیفای هستند باعث می شوند هر کسی بتواند یک بازار یکپارچه و کارآمد را ایجاد کند. با وجود این که AMMها در مقابل صرافی های دارای دفتر سفارشات محدودیت هایی دارند اما تکنولوژی قابل ارزشی هستند، چون بازار ساز های داخلی کار هستند با وجود طرحی زیبایی که دارند مثل یونی سواپ و کرو، هنوز محدودیت ها و نواقصی دارند که امیدواریم با تکنولوژی پیشرفته در آینده به حل مشکلات و محدودیت ها پرداخته و این پیشرفت ها باعث کاهش کارمزدها، بازار ساز خودکار (AMM) چیست؟ اصطکاک کمتر و در نتیجه نقدینگی بیشتر برای کاربران دیفای شود.
استخر نقدینگی (Liquidity pool) چیست؟
استخرهای نقدینگی یا «liquidity pool» به کاربران سراسر جهان این امکان را می دهند تا بدون نیاز به بازارسازان متمرکز قدیمی، ارزهای دیجیتال را در صرافی های غیرمتمرکز و دیگر پلتفرم های DeFi خرید و فروش کنند. درواقع استخر نقدینگی مجموعه ای از ارزهای دیجیتال یا توکن هایی است که در یک قرارداد هوشمند قفل شدند. این رمز ارزها برای تسهیل معاملات بین دارایی ها در یک صرافی غیرمتمرکز استفاده می شود. این نوع استخرها به جای بازارهای سنتی، از پلتفرم های مالی غیرمتمرکز دیفای و بازارساز خودکار(AMM) استفاده می کنند. چنین مواردی امکان داد و ستد دارایی های دیجیتال را به صورت خودکار و بدون مجوز از طریق استفاده از استخرهای نقدینگی فراهم می کند. اگر می خواهید بدانید که استخر نقدینگی چیست و چگونه می توانید از آن کسب درآمد کنید، تا پایان این مقاله با ما باشید.
استخر نقدینگی چیست؟
عرصه دیفای (DeFi)، یکی از پرطرفدار ترین ابعاد ارز دیجیتال به شمار می رود که در طی بازار ساز خودکار (AMM) چیست؟ چند سال اخیر، روز به روز مورد محبوبیت بیشتری واقع می شود. استخرهای نقدینگی کریپتو نقش اساسی در اکوسیستم مالی غیرمتمرکز دیفای ایفا می کنند. به ویژه هنگامی که صحبت از مبادلات غیرمتمرکز DEX می شود. استخر نقدینگی مکانیزمی است که به وسیله آن کاربران می توانند دارایی های خود را در قرارداد های هوشمند DEX جمع کنند و نقدینگی دارایی را برای معامله گران به وجود آورند. استخرهای نقدینگی، به امور دیفای سرعت بخشیده و باعث بهبود عملکرد آن می شوند. قبل از اینکه سازندگان بازار خودکار AMM وارد بازی شوند، نقدینگی بازار کریپتو چالشی بزرگ برای صرافی ها در اتریوم محسوب می شد.
در آن زمان، صرافی ها یک فناوری جدید با رابط کاربری پیچیده بودند و تعداد خریداران و فروشندگان کم بود. بنابراین یافتن افراد کافی برای تجارت به طور منظم کار سختی به نظر می رسید. AMM این مشکل محدودیت نقدینگی را با ایجاد استخرهای نقدینگی و ارائه انگیزه به تامین کنندگان نقدینگی برای تامین دارایی های این استخرها، بدون نیاز به واسطه های شخص ثالث، برطرف کرد. هر چه دارایی ها در یک استخر بیشتر باشد و نقدینگی آن افزایش یابد ، تجارت در صرافی های غیرمتمرکز نیز تسهیل می شود.
نحوه کار استخر نقدینگی
یک استخر نقدینگی رمزنگاری، باید به طوری طراحی شود که ارائه دهندگان نقدینگی را تشویق کند دارایی های خود را به اشتراک بگذارند. به همین دلیل است که اکثر ارائه دهندگان نقدینگی از صرافی هایی که توکن ها را بر اساس آن جمع می کنند، تخفیف کارمزد معاملات پاداش می گیرند. هنگامی که یک کاربر یک استخر را با نقدینگی تامین می کند، ارائه دهنده اغلب با توکن های ارائه دهنده نقدینگی پاداش می گیرد. توکن های LP به خودی خود می توانند دارایی های ارزشمندی باشند. این توکن ها می توانند در اکوسیستم DeFi در ظرفیت های مختلف مورد استفاده قرار گیرند. به این شکل هم نقدینگی صرافی ها تامین می شود و هم روند غیر متمرکز پروتکل دیفای حفظ می شود.
ویژگی های استخر نقدینگی
هر معامله گر با تجربه ای که در بازارهای سنتی یا ارزهای دیجیتال فعالیت داشته باشد، می تواند در مورد معایب احتمالی ورود به بازاری با نقدینگی کم به شما بگوید. یکی از مسائل بسیار نگران کننده در صرافی ها، مفهوم لغزش (slippage) است. خواه ارز دیجیتال با سقف پایین باشد یا سهام ، لغزش هنگام تلاش برای ورود یا خروج، هر معامله ای نگران کننده خواهد بود. اصطلاح لغزش تفاوت بین قیمت مورد انتظار یک معامله و قیمتی است که در آن انجام می شود. لغزش در دوره هایی با نوسانات بیشتر رایج است، و همچنین می تواند زمانی رخ دهد که یک سفارش بزرگ اجرا می شود. اما حجم کافی در قیمت انتخاب شده برای حفظ اسپرد پیشنهاد و تقاضا وجود ندارد.
این قیمت سفارش بازار که در زمان های نوسانات بالا یا حجم کم در مدل دفتر سفارش سنتی استفاده می شود، به وسیله پیشنهاد و تقاضای دفترچه سفارش برای یک جفت معاملاتی معین تعیین می گردد. این بدان معنی است که این نقطه میانی بین آنچه فروشندگان مایل به فروش دارایی هستند و قیمتی است که خریداران مایل به خرید آن هستند. با این حال، نقدینگی پایین می تواند لغزش بیشتری را به همراه داشته باشد و قیمت معاملاتی انجام شده می تواند بسیار بیشتر از قیمت سفارش اصلی بازار باشد.
هدف استخرهای نقدینگی حل مشکل بازارهای غیر نقدینگی با تشویق خود کاربران به ارائه نقدینگی ارز دیجیتال برای سهمی از کارمزد معاملات است. تجارت از طریق پروتکل های استخر نقدینگی مانند Bancor یا Uniswap نیازی به تطابق خریدار و فروشنده ندارد. این بدان معناست که کاربران می توانند به سادگی توکن ها و دارایی های خود را با استفاده از نقدینگی که توسط کاربران ارائه و از طریق قراردادهای هوشمند انجام می شود مبادله کنند.
نحوه دریافت پاداش در Liquidity pool
معمولاً، یک ارائه دهنده نقدینگی رمزنگاری، توکن های LP را متناسب با مقدار نقدینگی که به استخر عرضه کرده است، دریافت می کند. هنگامی که یک استخر معامله را تسهیل می کند، کارمزد مشخصی به طور متناسب بین دارندگان توکن LP توزیع می شود. برای اینکه ارائه دهنده نقدینگی ، نقدینگی را که به شبکه اعطا کرده را باز پس بگیرد (علاوه بر کارمزده ای جمع آوری شده از بخش خود)، توکن های LP آن نیز باید از بین بروند. استخرهای نقدینگی به لطف الگوریتم های AMM که قیمت توکن ها را نسبت به یکدیگر در هر استخر خاصی حفظ می کنند، ارزش بازار منصفانه را برای توکن هایی که در اختیار دارند ارائه می دهند.
استخرهای نقدینگی در پروتکل های مختلف ممکن است از الگوریتم هایی استفاده کنند که کمی متفاوت هستند. به عنوان مثال استخر نقدینگی یونی سواپ (Uniswap) از یک فرمول ثابت محصول برای حفظ نسبت قیمت استفاده می کنند. بسیاری از پلتفرم های DEX نیز از مدل مشابهی بهره می برند. این الگوریتم کمک می کند تا اطمینان حاصل شود که یک استخر به طور مداوم نقدینگی بازار کریپتو را با مدیریت هزینه و نسبت توکن های مربوطه با افزایش مقدار تقاضا فراهم می کند.
جمع بندی
استخر های نقدینگی پروتکل خاص و خارق العاده ای هستند. این پروتکل ها با قابلیت های خود بازارهای سنتی را از رده خارج کردند. در نتیجه یک سیستم غیر متمرکز و امن برای خرید و فروش ارز دیجیتال به تریدرها ظهور کرد. استخر نقدینگی به اکوسیستمی می گویند که با کمک بازار ساز های خودکار یا AMM، نقدینگی مورد نیاز صرافی ها را تامین می کند. این اتفاق امکان تمرکز زدایی هر چه بیشتر را برای صرافی رقم می زند. این نوع بازار سازها نسبت به بازار های سنتی پیشرفته تر بوده و توسط خود افراد شبکه نقدینگی تامی نمی شود. به همین ترتیب در این مقاله توضیح دادیم که استخر نقدینگی چیست؟ و همه چیز درباره این پروتکل منحصر به فرد توضیح دادیم.
دیدگاه شما