ارزهای فیات و استاندارد طلا

می‌توان گفت زمانی که ارز (یک کاغذ که به صورت قراردادی بهادار است) را در بانک سپرده‌گذاری می‌کنید، آن را به پول تبدیل کرده‌اید.

رمزارز با پشتوانه طلا چیست؟ معرفی 8 ارز دیجیتال با پشتوانه طلا

طلا فلز گران‌بهایی است که در بسیاری از صنایع استفاده می‌شود، اما همچنین، نوعی محصول سرمایه‌گذاری شناخته‌شده و پوششی تاریخی در برابر آشفتگی اقتصادی و تورم محسوب می‌شود. قیمت طلا که به‌طور گسترده یک دارایی با ریسک در نظر گرفته می‌شود، در محیط مالی چالش‌برانگیز در زمان بحران، جنگ، زلرله و مانند این‌ها، بهترین عملکرد را برای سرمایه‌گذاری دارد. در این مقاله چند رمزارز با پشتوانه طلا را برای سرمایه‌گذاری معرفی می‌کنیم.

فهرست عناوین مقاله

رمزارز با پشتوانه طلا چیست؟

استیبل کوین‌ ها، ارزهای دیجیتال پایداری هستند که قیمت آن‌ها در بازار ارز دیجیتال ثابت است. استیبل کوین‌ها به پشتوانه دارایی‌های مختلف مانند ارز فیات (مثلاً دلار آمریکا)، ارزهای دیجیتال دیگر، فلزات گران‌بها یا ترکیبی از هر سه، فعالیت می‌کنند. استیبل کوین‌ها به دو دسته استیبل کوین‌های متمرکز و استیبل کوین‌های غیرمتمرکز تقسیم می‌شوند.

ارز دیجیتال با پشتوانه طلا، دارایی مشتق‌شده‌ای است که به کاربران اجازه می‌دهد بدون نگرانی درباره ذخیره‌سازی فیزیکی و نگهداری طلا، در این فلز گران‌بها سرمایه‌گذاری کنند. ارز دیجیتال با پشتوانه طلا نگرانی‌های مربوط به حمل‌ونقل، قابلیت انتقال و همچنین عدم نقدشوندگی مرتبط را برطرف می‌کند.

در دنیای سنتی، رمز ارز با پشتوانه طلا با ETF و CFD طلا مطابقت دارد و قیمت طلا را بدون داشتن مالکیت فیزیکی دنبال می‌کند.

ارزهای دیجیتال متعددی وجود دارند که به هر طریقی به طلا متصل‌اند و بسته به خود پروژه، با نسبت‌های متفاوتی پشتیبانی می‌شوند.

نگاهی کلی به رمزارز مبتنی بر طلا و ویژگی‌های آن

توسعه‌دهندگان از همان روزهای اولیه این صنعت به ایجاد رمزارزی مبتنی بر طلا علاقه داشتند. ارز دیجیتال با پشتوانه طلا، یک توکن یا کوین را به مقدار مشخصی طلا مرتبط می‌کند (برای مثال، یک توکن برابر با یک گرم طلا است). طلا، مانند دلار یا ارزهای فیات دیگر، باید معمولاً توسط نهادی ثالث نگهداری شود.

یکی از مزیت‌های رمزارز با پشتوانه طلا این است که ارزش پایه یا حداقل توکن، همیشه با مقدار ثابت طلا برابر خواهد بود. اگر ارز دیجیتال مدنظر محبوب شود، قیمت کوین می‌تواند از این مقدار هم فراتر رود. به این ترتیب، پشتوانه طلا از رمزارز، سبب محافظت در برابر کاهش ارزش یک ارز دیجیتال می‌شود.

از سوی دیگر، رمزارز مبتنی بر طلا خطراتی نیز دارد. بلاکچین شبکه بسیار امنی برای ردیابی تراکنش‌ها در ارزهای دیجیتال است. بااین‌حال، نگرانی ذخیره‌سازی حجم زیادی از طلای فیزیکی برای رمزارز با پشتوانه طلا مطرح است؛ بنابراین، سرمایه‌گذاران باید قبل از سرمایه‌گذاری بررسی کنند که چه کسی طلا را برای یک ارز دیجیتال خاص و در کجا نگهداری می‌کند. اگر طلا به هر دلیلی ناپدید شود، ارزش توکن نیز به‌شدت افت می‌کند. شفافیت بین توسعه‌دهندگان ارزهای دیجیتال، دارندگان طلا و سرمایه‌گذاران برای ایجاد اعتماد در سرمایه‌گذاران و به‌نوبه خود در ارزش‌گذاری در ارز دیجیتال مدنظر، بسیار مهم است.

مزایا و معایب سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتال با پشتوانه طلا

مانند هر بازار مالی دیگری، سرمایه‌گذاری در رمزارز با پشتوانه طلا نیز مزایا و معایبی دارد. در ادامه، نگاهی دقیق‌تر به مزایا و معایب آن خواهیم انداخت.

مزایای سرمایه‌گذاری در رمزارز با پشتوانه طلا

اول از همه، بیشتر رمزارزهای مبتنی بر طلا به‌عنوان توکن‌هایی ساخته شده‌اند که بر اساس استاندارد توکن ERC-20 فعالیت می‌کنند و به همین دلیل، در چندین صرافی متمرکز و غیرمتمرکز به‌راحتی قابل انتقال و معامله‌اند.

مزیت دیگر رمزارز با پشتوانه طلا این است که می‌توان آن را تقسیم کرد. به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد بخش‌های کوچک‌تری داشته باشند و لزوماً به مقدار زیادی پول برای سرمایه‌گذاری در طلا نیاز نخواهد بود.

رمزارز با پشتوانه طلا مزایای دیگری نیز دارد که به‌طور گسترده با ارزهای دیجیتال مرتبط خواهد بود. برخلاف طلای فیزیکی، رمزارز با پشتوانه طلا به‌راحتی قابل ذخیره و انتقال خواهد بود.

رمزارزهای مبتنی بر طلا را می‌توان به‌طور بالقوه از طریق صرافی‌های غیرمتمرکز خرید؛ ازاین‌رو، معامله‌گران می‌توانند آن‌ها را بدون هیچ معیار KYC در مقایسه با CFD و ETF بخرند.

معایب رمزارز با پشتوانه طلا

رمزارز با پشتوانه طلا نوعی دارایی مشتق‌شده‌ است و به همین دلیل، خطراتی نیز به همراه دارد. یکی از معایب و خطرات رمزارز با پشتوانه طلا این است که سرمایه‌گذاران لزوماً مالکیت مستقیم طلایی را ندارند که توکن‌هایشان به آن متصل است؛ اگرچه ممکن است در پروژه‌های خاصی که امکان بازخرید فیزیکی را فراهم می‌کنند، این موضوع متفاوت باشد.

علاوه بر این، رمزارزهای با پشتوانه طلا به ارائه‌دهندگان خدمات متمرکزی متکی‌اند که ذخیره‌سازی طلای فیزیکی را که پشتوانه توکن‌هاست، مدیریت می‌کنند و این کاملاً از دست سرمایه‌گذاران خارج خواهد بود.

از آنجا ارزهای فیات و استاندارد طلا که بیشتر رمزارزهای با پشتوانه طلا توکن‌های مبتنی بر اتریوم ERC-20 هستند، با هر خرید یا انتقال توکن ممکن است هزینه‌های Gas زیادی را متحمل شوید.

در مقایسه با قراردادهای CFD، رمزارز با پشتوانه طلا نقدینگی بسیار کمتری دارد؛ زیرا بازار آن‌ها در مقایسه با ارزهای قدیمی بسیار کوچک‌تر است.

معرفی هشت رمزارز با پشتوانه طلا

چندین رمزارز با پشتوانه طلا وجود دارد که در میان سرمایه گذاران محبوب‌اند. این رمزارزها را شرکت‌های معروف و باسابقه در این زمینه صادر کرده‌اند و حجم معاملاتی زیادی دارند.

Paxos Gold (PAXG)

در مارس 2022، PAXG، بزرگ‌ترین رمزارز با پشتوانه طلا، به ارزش حدود 550 میلیون دلار بود. همچنین این ارز دیجیتال بالاترین حجم معاملات روزانه را داشت.

بر اساس وایت پیپر رسمی پروژه، هر توکن PAXG نماینده یک اونس طلای فیزیکی است. این توکن از طریق استاندارد توکن ERC-20 اتریوم ایجاد شده و به‌راحتی در سراسر شبکه قابل حمل است.

شایان ذکر است Paxos Trust Company ناشر PAXG، یک مؤسسه مالی تحت نظارت است. این نوعی شرکت دارای مجوز دولتی است که NYDFS، دپارتمان خدمات مالی ایالت نیویورک، آن را تنظیم می‌کند و باید بالاترین استانداردها را هنگام حفاظت از دارایی‌های مشتری رعایت کند.

Tether، شرکت پشتیبان پُرکاربردترین استیبل کوین(USDT) ، ارز دیجیتال جدیدی را با علامت XAUt راه‌اندازی کرده است. در اصل این توکن که بر اساس استاندارد ERC-20 و TRC-20 Tron است، نشان‌دهنده یک اونس طلا خواهد بود.

سرمایه‌گذاران XAUt می‌توانند حقوق مالکیت طلا را روی شمش‌های طلای مشخص‌شده به دست آورند. تخصیص آن‌ها از طریق شماره سریال منحصربه‌فرد، وزن و خلوص قابل شناسایی است. همچنین بر اساس مستندات، دارندگان XAUt مجازند جزئیات شمش‌های طلا را با آدرس آن‌ها در هر زمان از طریق وب‌سایت، بررسی کنند.

برای درخواست بازخرید در قالب طلای فیزیکی، کاربران باید فرایند تأیید TG Commodities Limited را کامل کرده باشند. این شرکت توکن‌ها را صادر می‌کند. در غیر این صورت، این توکن در برخی از صرافی‌های رایج ارزهای دیجیتال مانند FTX و Bitfinex قابل معامله است.

PMGT یکی از معدود ارزهای دیجیتالی است که دولت مرکزی آمریکا تأیید کرده است. بلوک‌های فیزیکی طلا با نسبت 1:1 این ارز را پشتیبانی می‌کنند و ارزش بازار آن 2,212,088 دلار است. هربار که سرمایه‌گذاران توکن را می‌خرند، به آن‌ها گواهی طلای دیجیتال داده می‌شود. این گواهی‌ها با شمش طلا قابل معامله است و مستقیم به آدرس آن‌ها تحویل داده می‌شود.

در طول معامله، سرمایه‌گذاران ملزم نیستند هیچ‌گونه کارمزد معامله پرداخت کنند. علاوه بر این، آن‌ها به پرداخت هزینه‌های ذخیره‌سازی یا هزینه‌های مدیریت مداوم نیازی ندارند. این توکن را فقط می‌توان در Independent Reserve خرید؛ اگرچه مذاکراتی در حال انجام است تا PMGT در صرافی‌های دیگر فهرست شود.

GLC یک توکن مبتنی بر ERC-20 است که Digital Gold LTD آن را توسعه داده است. گروهی از داوطلبان که به ارتقای آزادی اقتصادی اعتقاد دارند، این رمزارز با پشتوانه طلا را ساخته‌اند و از آن نگهداری می‌کنند.

سرمایه‌گذاران GLC، به ویژگی‌های منحصربه‌فردی مانند سرعت تأیید دو دقیقه‌ای دسترسی دارند که سریع‌ترین تراکنش را بین تمام رمزارزهای با پشتوانه طلا دارد. GLC همچنین یک کیف پول گلدکوین انحصاری را برای هر طلای خریده‌شده ارائه می‌دهد و هیچ کارمزد تراکنشی دریافت نمی‌کند، که این موضوع خرید و نگهداری طلا را برای سرمایه‌گذاران بسیار آسان خواهد کرد.

DigixGlobal (DGX)

DigixGlobal شرکتی در سنگاپور است که توکن‌های DGX با پشتوانه طلا ارائه می‌دهد. توکن DGX از نسبت 1:1 پشتیبانی می‌کند و ارزش بازار آن 1,183,867 دلار است. هر توکن نشان‌دهنده یک اونس طلاست.

طلا در سنگاپور و کانادا ذخیره می‌شود که در مقایسه با توکن‌های دیگرِ دارای پشتوانه طلا در این فهرست، ارزش افزوده منحصربه‌فردی دارد. برخورداری از دو نقطه ذخیره‌سازی در جهان، خطرات ذخیره‌سازی در یک مکان واحد را کاهش می‌دهد.

DigixGlobal برای هر مبادله، 1 درصد کارمزد دریافت می‌کند و هزینه دموراژ (حمل‌ونقل) را بر عهده می‌گیرد. تنها صرافی ارز دیجیتالی که در حال حاضر این توکن را فهرست کرده، Coinsquare است که می‌توان آن را با بیت‌کوین (BTC) یا اتریوم (ETH) خرید.

Meld Gold Algorand (MCAU)

Meld Gold Algorand به‌عنوان جایگزینی پایدار برای آلتکوین‌ها ایجاد شد. این توکن سرمایه‌گذاری طلا را در قالب گواهی‌های طلای دیجیتال Meld در دسترس سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد. هر گواهی طلا معادل یک گرم طلای فیزیکی است.

در این سیستم توکن‌ها در کیف پول Algorand به صورت ایمن ذخیره می‌شوند و به‌راحتی برای سرمایه‌گذارانی که از قبل کیف پول ارز دیجیتال دارند، قابل دسترسی‌اند. Meld برنامه‌ای مشارکتی را برای جذب رهبران در بخش‌های طلا، بازارهای مالی و فناوری برای همکاری و ایده‌پردازی درباره آینده توکن راه‌اندازی کرد.

AABBG

AABBG تا حدودی نوعی ناهنجاری در فضای ارز دیجیتال است؛ زیرا شرکت مؤسس هیچ تجربه قبلی‌ای در زمینه ارز دیجیتال یا امور مالی ندارد. در عوض، AABBG توسط Asia Broadband Inc (AABB) تأسیس شد. AABB یک منبع با تمرکز بر تولید، عرضه و فروش فلزات گران‌بهاست.

برخلاف دیگر رمزارزهای مبتنی بر طلا که در آن‌ها، طلا از منابع مختلف به دست می‌آید، 100 درصد طلای خریده‌شده با استفاده از AABBG، مستقیم از پروژه استخراج این شرکت تأمین می‌شود. این موضوع واسطه را از کار می‌اندازد و تضمین می‌کند سرمایه‌گذاران طلای خود را مستقیم از منبع دریافت می‌کنند.

ارزش بازار فعلی این توکن 97,382,859.21 دلار است. این توکن فقط با استفاده از کیف پول رسمی AABB قابل خرید است و برای انجام تراکنش به بیت‌کوین یا اتریوم نیاز دارد.

AurusGOLD (AWG)

AurusGOLD را که بیشتر با نام AWG شناخته می‌شود، معامله‌گران طلا که بین بازارهای AWG و شمش طلا آربیتراژ می‌کنند، معامله می‌کنند. ارزش بازار این توکن 1,880,988 دلار است.

هر توکن را می‌توان برای یک گرم طلای عرضه‌شده از پالایشگاه‌های گواهی انجمن بازار شمش لندن (LBMA) بازخرید کرد. اگر سرمایه‌گذاران به طلا علاقه‌ای نداشته باشند، اما مایل باشند فلزات گران‌بهای دیگری را نگهداری کنند، AWG نیز در حوزه فلزات گران‌بها تنوع زیادی دارد. سرمایه‌گذاران می‌توانند فلزات گران‌بهای توکن‌شده را به همان روش تهیه توکن‌های مبتنی بر طلا بخرند و آن‌ها را در کیف پول ارزهای دیجیتال خود نگه دارند.

AWG را می‌توان در چندین صرافی شریک Aurus و فروشنده فلزات گران‌بها خریداری کرد. محبوب‌ترین صرافی CEX.IO و فروشندگان فلزات گران‌بها شامل Direct Bullion و Aurica Group می‌شود.

سخن پایانی

سرمایه‌گذاری در طلای فیزیکی با وجود شهرت زیاد، آن‌قدرها هم امن نیست. رمزارزهای با پشتوانه طلا، نگهداری طلا را بدون نیاز به ذخیره‌سازی، برای افراد بسیار آسان‌تر می‌کنند. به‌عنوان جایگزین ارزان‌تر و راحت‌تر، ممکن است روزی شاهد باشیم که توکن‌های مبتنی بر طلا به شکل جدید مالکیت طلا برای پایگاه جهانی و غیرمتمرکز از مردم تبدیل شوند. بااین‌حال، آینده توکن‌های مبتنی بر طلا ممکن است کاملاً متفاوت به نظر برسد.

برای مثال، پروژه‌های مالی غیرمتمرکز مختلف و مبادلات غیرمتمرکز به مردم این امکان را می‌دهند که در مکانیسم‌های مختلف، مانند وام دادن یا از طریق ارزهای فیات و استاندارد طلا استخرهای نقدینگی، سود سپرده‌های طلای خود را کسب کنند.

برخی از پروژه‌های آزمایشی حتی دارایی‌هایی مصنوعی ایجاد می‌کنند که ارزش آن‌ها را به صورت الگوریتمی به دست می‌آورند، نه اینکه آن را بر اساس سپرده فیزیکی دارایی‌ها بنا کنند؛ بنابراین، کسب اطلاعات درباره این روش‌های نوین سرمایه‌گذاری، ازجمله رمزارز با پشتوانه طلا، برای آینده اهمیت زیادی دارد.

ارز یا پول فیات چیست؟ پولی که ارزش آن را دولت تعیین می‌کند

در اخبار و مقالات اقتصادی یکی از مفاهیم پایه‌ای که همیشه تکرار می‌شود و شاید مفهوم آن برای همه آشنا نباشد، پول فیات یا پول بدون پشتوانه است. مسئله مهم و ابتدایی در درک این مفهوم، تعریف پول و تفاوت آن با ارز است. با درک صحیحی از این اصطلاحات، می‌توان به توضیح مفهوم و کارکرد پول فیات پرداخت؛ این که منظور از آن چیست و چرا بدون پشتوانه است؟ اعتبار این پول از کجا تامین می‌شود؟ آیا بدون پشتوانه بودن آن موجب بی‌اعتباری‌اش نخواهد شد؟

تعریف پول و ارز

همان طور که در ابتدای مقاله اشاره شد، بهتر است همین ابتدا و پیش از آن‌ که بگوییم ارز یا پول فیات چیست، به تفاوت پول و ارز اشاره کنیم. چرا که بسیاری از ما معمولا این دو واژه را به صورت نادرست به جای یک‌دیگر استفاده می‌کنیم.

پول واسطه‌ای برای انجام مبادلات و ذخیره ارزش است و در گذر زمان ارزش خود را حفظ می‌کند. هم‌چنین از پول به عنوان واحد محاسبه نیز یاد می‌شود؛ یعنی می‌توان به کمک آن برای کالاها و خدمات مختلف ارزشی تعریف کرد. پول ارزشی ذاتی دارد و همیشه ارزشمند است. فلزات گران‌بهایی نظیر طلا و نقره که در گذشته به عنوان واسطه مبادلاتی مورد استفاده قرار می‌گرفتند، پول به شمار می‌روند.

در سمت مقابل اسکناس‌ها و سکه‌هایی که نزد خود دارید و در مبادلات روزمره از آن استفاده می‌کنید، ارز هستند. ارز نیز یک واسطه مبادلاتی و مقیاس محاسباتی است. می‌توان گفت ارز همان تکه کاغذ بهاداری است که ارزش آن توسط دولت‌ها مشخص می‌شود. در واقع ارزش ارز به پذیرش قراردادی آن مربوط است. این کاغذ بهادار نوعی از دارایی است که شهروندان یک جامعه بر سر آن و ارزشمندی‌اش توافق دارند. پس ارز یا همان اسکناس فاقد ارزش ذاتی است ولی با استناد به اعتبار دولت‌ از آن به عنوان ابزاری برای ذخیره ارزش استفاده می‌شود.

می‌توان گفت زمانی که ارز (یک کاغذ که به صورت قراردادی بهادار است) را در بانک سپرده‌گذاری می‌کنید، آن را به پول تبدیل کرده‌اید.

در جدول زیر می‌توانید تفاوت‌ها و شباهت‌های دو مفهوم پول و ارز را به صورت مقایسه‌ای مشاهده کنید:

موارد مقایسه	پول	ارز
تعریف پایه	غیرقابل لمس و فاقد بو است	قابل لمس است
شکل	با اعداد نشان داده می‌شود	به صورت اسکناس (کاغذ)، سکه یا پلاستیک است
پشتوانه	متنوع است. مثلا پول موجود در یک حساب بانکی در زمان صدور چک به عنوان پشتوانه در نظر گرفته می‌شود	توسط دولت پشتیبانی می‌شود
مصادیق	حساب بانکی یا چک، حساب آنلاین	سکه و اسکناس
ارزش ذاتی	دارد	ندارد
حالت انتقال	به صورت آنلاین و غیرفیزیکی	به صورت دستی و فیزیکی
قابلیت حمل	دارد	دارد
قابلیت معاوضه	دارد	دارد
تقسیم‌پذیری	دارد	دارد

ارز یا پول فیات چیست؟

ارز فیات، پولی قانونی به شمار می‌رود. ارزش این پول به نهاد صادرکننده آن یعنی دولت مربوط است. یعنی زمانی که می‌گوییم این پول بدون پشتوانه است، منظور این است که به یک کالای فیزیکی هم‌چون طلا یا نقره وابسته نیست و ارزش آن به میزان عرضه و تقاضا بستگی دارد. واژه فیات در زبان لاتین به معنای بگذارید انجام شود ترجمه شده است.

اکثر کشورها در سراسر دنیا از ارز فیات به منظور خرید کالا و خدمات و پرداخت مالیات استفاده می‌کنند. این ارز هم‌چنین گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاران و کسانی که قصد پس‌انداز دارند به شمار می‌رود.

پس از ایجاد سیستم فیات که ارزشی برای پول قانونی ایجاد می‌کرد، جایگزین مناسبی برای استاندارد طلا و سایر سیستم‌هایی پیدا شد که بر مبنای کالا فعالیت می‌کردند. اکنون بیشتر پول‌های کاغذی هم‌چون دلار و یورو در دسته پول فیات یا بدون پشتوانه قرار می‌گیرند.

افزون بر پول بدون پشتوانه، ارز فیات را با اسامی دیگری نیز می‌شناسند. از جمله این نام‌ها می‌توان به پول حکمی، پول دستوری و پول اعتباری هم اشاره کرد.

مفهوم ارزش‌گذاری در اقتصاد برای ایجاد ارز فیات

پول فیات تماماً بر پایه‌ی یک بهای قراردادی است و خود آن به تنهایی ارزشی ندارد. این بهای قراردادی در اقتصاد، به واسطه‌ی سازوکاری به نام ارزش‌گذاری انجام می‌شود. در گذشته‌های دور که مبادلات به کمک طلا، نقره و برنز انجام می‌شد، ارزش‌گذاری سیستمی کاملا مشخص داشت. یعنی ارزش دارایی‌ها به ارزش ذاتی همین فلزات گران‌بها مربوط بود. با کمیاب‌ شدن طلا، ارزش آن نیز به مراتب افزایش پیدا کرد. همین مسئله موجب ایجاد نخستین انقلاب در اقتصاد شد. پس از آن بود که استفاده از کاغذهایی با عنوان اسکناس و به نمایندگی از طلا و نقره رواج پیدا کرد.

با پیدایش این سیستم، اسکناس به منزله یک سند قرضی تلقی می‌شد. یعنی به کمک آن می‌شد دریافت که یک نفر چه میزان طلا به شخصی دیگر بدهکار است. با افزایش ارزش طلا و به منظور سهولت معاملات و پایین‌ نگه داشتن تورم، اسکناس‌ها رفته‌رفته کوچک‌تر شدند.

مزیت چنین شیوه ارزش‌گذاری آن است که قیمت‌ها می‌توانند ثابت بمانند. زیرا طلا نوسان کمی دارد و اگر مبنای ارزش‌گذاری در سیستمی دیگر باشد، آن سیستم نیز به تبعیت از همین مسئله نوسان کمی را تجربه می‌کند.

از آن جا که که ارز فیات یک پول بدون پشتوانه فیزیکی است، به دلیل تورم با خطر کاهش ارزش روبرو می‌شود. حتی در شرایطی که ابرتورم در جامعه وجود دارد، ممکن است ارزشش را به صورت کامل از دست بدهد.

بررسی تاریخچه ارز فیات

اگر بخواهیم به زادگاه اولیه پول فیات اشاره کنیم باید از استان سیچوان در کشور چین شروع کنیم. این استان نخستین بار در قرن یازدهم میلادی صدور پول کاغذی را در دستور کار قرار داد. در ابتدا پول کاغذی را می‌شد به ابریشم،‌ طلا یا نقره تبدیل کرد ولی پس از این‌ که در قرن سیزدهم قوبلای خان به قدرت رسید، سیستم ارز فیات ایجاد شد. مورخان می‌گویند این سیستم پولی نقشی پررنگ و اساسی در سقوط امپراتوری مغول به عهده داشت. به باور این افراد، هزینه‌های بیش‌ از اندازه و ابرتورم، مسائلی بودند که تیشه به ریشه امپراتوری مغول زدند.

در قرن ۱۷ میلادی در اروپا هم سر و کله این پول در کشورهای اسپانیا، سوئد و هلند پیدا شد. البته در کشور سوئد این سیستم با شکست مواجه شد و دولت به ناچار آن را کنار گذاشت. در طی دو قرن آینده، فرانسه نو در کشور کانادا و مستعمرات آمریکا و پس از آن دولت فدرال ایالات متحده به استفاده از ارز فیات روی آوردند. در آمریکا و طی سال ۱۹۳۳، دولت دیگر اجازه تبدیل پول کاغذی به طلا را صادر نکرد.

سرانجام در سال ۱۹۷۲ و در زمان ریاست جمهوری نیکسون، کشور آمریکا با استفاده از سیستم ارز فیات، استاندارد طلا را به صورت کامل کنار گذاشت. کشورهای مختلف نیز به تبعیت از آمریکا به استفاده از ارز فیات روی آوردند. از آن تاریخ تا به حال، پول آمریکا بدون پشتوانه است و پشتوانه آن اعتبار دولت و اعتماد مردم به آن است.

از آن‌ جا که ارزش پول فیات یا بدون پشتوانه به دولت صادرکننده آن محدود است، چنانچه این دولت از بین برود، پولش هم بی‌ارزش می‌شود. این اتفاق در کشور عراق پس از حمله نیروهای بین‌المللی رخ داد و پول این کشور با سقوط بسیار شدیدی مواجه شد.

بیشتر بخوانید

ویژگی‌های پول فیات چیست؟

برای پول بدون پشتوانه می‌توان چند ویژگی عمده را نام برد که به شرح زیر هستند:

• دولت این ارز را صادر و آن را قانونی می‌کند.
• ارزش مشخصی دارد.
• نمی‌توان آن را به کالای مشخص دیگری تبدیل کرد.
• فاقد ارزش ذاتی است و تنها به دلیل دستور دولت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ساز و کار ارز فیات

ارزش ارز فیات می‌تواند به دو عامل بستگی داشته باشد. یا دولتی که آن را صادر می‌کند در حفظ ارزش آن می‌کوشد یا طرفین یک تراکنش بر سر ارزش آن با هم توافق می‌کنند. اگر به تاریخچه پول نگاهی بیندازیم، می‌بینیم که در طول تاریخ دولت‌های مختلف با کمک فلزات گران‌بهایی نظیر طلا و نقره به ساخت سکه روی می‌آوردند. یا پولی را چاپ می‌کردند که می‌شد آن را به یک کالای ارزشمند تبدیل کرد. اما ویژگی ارز فیات غیرقابل تبدیل بودن آن است.

دلار آمریکا پول فیات است. هم‌چنین پولی قانونی است که به کمک آن می‌توان بدهی‌های عمومی و خصوصی را پرداخت کرد. در بسیاری از مواقع دولت‌ها ابتدا اقدام به صدور پول فیات می‌کنند و پس از آن پول صادرشده را به استانداردی برای پرداخت بدهی تبدیل می‌کنند. این مسئله موجب می‌شود فیات به عنوان پول قانونی در نظر گرفته شود.

در گذشته نوشته روی دلار آمریکا به این صورت بود:

دلار پولی قانونی است که تمام بدهی‌های عمومی و خصوصی دولت با آن پرداخت می‌شود. اما در خزانه‌داری ایالات متحده یا شعب بانک فدرال رزرو، نمی‌توان آن را به پول مشروع تبدیل کرد.

مزایا و معایب پول فیات چیست؟

پول بدون پشتوانه همان ‌طور که مزایای زیادی دارد، با معایبی نیز همراه است. طرفداران و منتقدان این ارز در دفاع از عقاید خود به مسائلی اشاره می‌کنند که‌ هر یک از منظری می‌تواند صحیح باشد.

• درآمد حاصل از چاپ و انتشار ارز فیات بسیار عالی است و این مسئله یکی از ویژگی‌های مثبت این ارز به شمار می‌رود.
• در ارز فیات خبری از محدودیت سیستم ارزی کالامحور نیست زیرا کمیابی کالای فیزیکی نظیر طلا اثری روی صدور ارز فیات ندارد.
• پول‌های کالامحور در مقایسه با ارز فیات هزینه‌های تولید بیشتری می‌طلبند.
• ارز فیات به سبب امکاناتی که در اختیار دولت و بانک مرکزی قرار می‌دهد، در مواجهه با شرایط نامطلوب و بحران‌های اقتصادی عملکرد بهتر و منعطف‌تری از خود نشان می‌دهد.
• ارز فیات در کشورهای مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد و از این منظر به لحاظ بین‌المللی مناسب است.
• ارزی که پشتوانه طلا دارد، نیازمند ذخایر فیزیکی است. در نظر بگیرید که نگهداری، حفاظت و نظارت بر این ذخایر تا چه میزان هزینه‌بر است. این در حالی است که ارز فیات به چنین ذخایری نیاز ندارد و این مسئله به لحاظ اقتصادی مقرون‌به‌صرفه است.
• درست است که دولت‌ها به سبب آن ‌که پول فیات فاقد ارزش ذاتی است، می‌توانند بدون هیچ محدودیت و یا پیش‌نیازی آن را تولید کنند؛ اما این مسئله موجب تورم و فروپاشی اقتصاد کشور خواهد شد. این مسئله بارها در تاریخ مشاهده شده است و به عنوان بزرگ‌ترین عیب ارز فیات از آن یاد می‌شود.

تفاوت ارز فیات با استاندارد طلا چیست؟

در استاندارد طلا امکان تبدیل اسکناس‌های کاغذی به طلا وجود دارد. در سیستمی بر پایه این استاندارد، مقدار مشخصی از طلا به عنوان پشتوانه پول‌های کاغذی توسط دولت نگهداری می‌شود. در یک سیستم ارزی کالامحور، دولت در شرایطی قادر به تزریق ارز جدید به چرخه اقتصاد خواهد بود که ذخایر طلای آن به اندازه کافی باشد. این سیستم موجب می‌شود که توانایی تولید پول و افزایش ارزش آن از جانب دولت با محدودیت‌هایی مواجه شود.

اما در سیستم پول فیات یا بدون پشتوانه امکان تبدیل وجود ندارد. مسئولین در چنین سیستمی می‌توانند به شکلی مستقیم در تعیین ارزش پول اثرگذار باشند و تغییرات قیمت آن را به شرایط اقتصادی مرتبط کنند. به این ترتیب دایره اختیارات دولت‌ها و بانک‌های مرکزی در هر کشور افزایش پیدا خواهد کرد و مسئولین با استفاده از ابزارهای مختلف واکنش‌های مناسبی در شرایط بحرانی انجام خواهند داد. اگر بخواهیم به نمونه‌ای از این ابزار اشاره کنیم، باید از بانک‌داری ذخیره کسری (Fractional Reserve Banking) و تسهیل کمّی (Quantitative Easing) نام ببریم.

در سیستم‌های پول بدون پشتوانه، امکان شکل‌گیری حباب وجود دارد که این مسئله به دلیل محدودیت در عرضه اتفاق می‌افتد. در طرف مقابل، سیستم‌هایی با پشتوانه طلا به دلیل عرضه محدود طلا، از ثبات بیشتری برخوردار هستند. افرادی که با استاندارد طلا موافق‌اند، معتقدند پشتوانه فیزیکی و ارزش‌مند یک سیستم ارزی کالامحور عاملی است که موجب ثبات بیشتر آن می‌شود. طرفداران ارز فیات نیز در پاسخ بیان می‌کنند که قیمت طلا هم دچار نوسان بوده و ثباتی در آن مشاهده نمی‌شود. پس این نقد وارد نیست؛‌ چرا که نوسان و افزایش و کاهش ارزش هم در ارزهای کالامحور و هم در ارزهای فیات دیده می‌شود. در عوض در سیستم ارز فیات، زمانی که شرایط خطرناک و بحرانی است دولت می‌تواند با آزادی و اختیار عمل بیشتری اقدامات لازم را انجام دهد.

بیشتر بخوانید

تفاوت پول فیات با رمزارز چیست؟

اگر بخواهیم به تنها شباهت و ارتباط بین پول فیات و بیت کوین اشاره کنیم، باید بگوییم هر دو ارز مذکور بدون پشتوانه هستند و این مسئله نقطه اشتراک میان این دو ارز است. اما تفاوت آن‌ها چیست؟

• برخلاف ارز فیات، ارز دیجیتال از طرف بانک‌ها و دولت‌ها پشتیبانی نمی‌شود. رمزارز به دلیل ماهیت غیرمتمرکز آن، نمی‌تواند مانند ارز فیات به صورت مستقیم توسط دولت‌ها و بانک مرکزی کنترل شود.
• نحوه تولید این دو ارز با هم تفاوت دارد. تولید اکثر رمزارزها مانند بیت کوین محدود بوده و مقدار مشخصی از آن‌ها به وجود می‌آید، اما ارزهای فیات بدون محدودیت و از طریق چاپ اسکناس تولید می‌شوند و به عبارتی نقطه‌ی اتمام ندارند.
• برای رمزارزها معادل و همتای فیزیکی تعریف نشده است و حد و مرزی ندارند. به همین دلیل در مقایسه با پول فیات در تراکنش‌های بین‌المللی با محدودیت‌های کمتری مواجه‌اند.
• تراکنش‌های ارز دیجیتال برگشت‌ناپذیر هستند ولی در ارز فیات چنین نیست.
• ویژگی غیرمتمرکز بودن رمزازها باعث می‌شود که دنبال کردن و پیگیری امور مالی مرتبط با آن‌ها در مقایسه با ارز فیات امری دشوارتر و حتی در شرایطی غیرممکن باشد.

اکنون بازار ارز دیجیتال از بازارهای سنتی کوچک‌تر است و نوسان بیشتری دارد. احتمالا به دلیل همین نوسان زیاد است که رمزارزها تا کنون در بخش‌های اصلی اقتصاد پذیرفته نشده‌اند. هر چند احتمال می‌رود که با ادامه رشد این بازار و فعالیت افراد زیادی در این بستر، این نوسان به مرور کاهش پیدا کند.

جمع‌بندی

پول بدون پشتوانه یا ارز فیات به پولی گفته می‌شود که دولت آن را صادر می‌کند و همین مسئله موجب ارزش‌مندی آن می‌شود؛ یعنی به جای دارایی‌های ارزشمندی مثل طلا، عرضه و تقاضای مردم یک جامعه پشتوانه این پول است و ارزش آن را تعیین می‌کند. در کشورهایی که سیستم اقتصادی قدرت‌مندی دارند و ارز آن‌ها در تمام دنیا مطرح است، این شیوه‌ ارزش‌گذاری موجب نوسان کمتری خواهد شد اما در سمت مقابل، در کشورهای بحران‌زده چنین شرایطی حکم‌فرما نیست و اثرات منفی این سیستم پولی، فلج‌کننده خواهد بود.

پول فیات یا پول بدون پشتوانه چیست و چرا به وجود آمد؟

پول، تکه‌ای کاغذ یا سکه‌ای فلزی است که تنها به خاطر بار ارزشی که به دوش می‌کشد، مهم و خواستنی به شمار می‌رود. در واقع، ما نه تکه‌های کاغذ بلکه ارزشی که آن‌ها برایمان به ارمغان می‌آورند را دوست داریم. اعتبار پشت کاغذها به ما کمک می‌کند تا چیزهایی که نیاز داریم را بخریم، به جاهایی که می‌خواهیم سفر کنیم و آن اعتبار را با ارزش چیزهایی که دوستشان داریم تاخت بزنیم. اما داستان این اعتبار از کجا آغاز می‌شود؟ چه چیزی به کاغذی که در دست ما قرار دارد ارزش می‌دهد؟ و مهم‌تر از همه، چرا این ارزش، ثابت نیست و گذر زمان یا شرایط مختلف، اعتبار آن را دست‌خوش تغییر می‌کند؟ در این مقاله از خانه سرمایه به سراغ «پول فیات» یا «پول بدون پشتوانه» می‌رویم تا از ماجراهای پشت پرده اعتبارها سر در بیاوریم.

ویکتور هوگو:

هیچ چیزی به اندازه جیب خالی انسان را ماجراجو نمی‌کند.

استاندارد طلا چیست؟

تا مدت‌های طولانی، طلا تنها و بهترین پشتوانه برای پول‌هایی بود که در میان مردم دست به دست می‌گشتند. چه زمانی که مردم با حواله‌های کاغذی کار می‌کردند و چه زمانی که بانک‌های مرکزی شکل گرفتند، این تناسب بین ذخیره طلای انباشته در انبارها یا خزانه‌ها و اسکناس یا حواله‌ای که در دست مردم بود، وظیفه انتقال ارزش را در اختیار داشت. به زبان ساده‌تر، سکه فلزی یا اسکناسی که در دست مردم بود، سند مالکیت طلایی بود که در خزانه یا انبارها وجود خارجی داشت. این سبک از انتقال ارزش تا زمانی که در محدوده یک کشور اعمال می‌شد، به خوبی کار خودش را انجام می‌داد. اما وقتی پای مبادله این ارزش بین کشورهای مختلف به این میدان باز شد، شرایط تغییر کرد. بدون شک، هیچ کشوری نمی‌تواند به تنهایی تمام نیازهای خود را تامین کند و تجارت، بخشی جدایی ناپذیر از روابط صلح‌آمیز میان ملت‌ها به شمار می‌رود. حالا نیاز اساسی، بهینه‌سازی این اعتبارها برای افزایش تجارت‌های بین‌المللی بود.

همان‌طور که کشور «A» روش خودش را برای اعتباردهی به حواله‌ها و اسکناس‌ها داشت، کشور «B» هم از روشی مخصوص به خود استفاده می‌کرد. حالا مسئولان هر کشور باید کاری می‌کردند که پول‌هایشان در کشورهای دیگر نیز از اعتبار کافی برخوردار باشند و تاجران خارجی با خیالی راحت و به سادگی از آن‌ها استفاده کنند. در نتیجه، هر کشور باید یک روند استاندارد برای ارزش پولش در نظر می‌گرفت و آن را اعلام می‌کرد. به همین دلیل، مفهومی به نام «استاندارد طلا» در میان کشورهای مختلف شکل گرفت. به این ترتیب که دولت هر کشور، یک نرخ مبادله ثابت را اعلام می‌کرد و در ازای دریافت مقدار مشخصی پول کاغذی یا سکه فلزی، مقدار ثابتی طلا می‌پرداخت.

چرا پول فیات یا پول بدون پشتوانه شکل گرفت؟

اجرایی شدن استاندارد طلا توانست بسیاری از مشکلات را حل کند. معامله‌های بین تجار خارجی به راحتی صورت می‌گرفت و هر کسی می‌توانست در هر زمانی که می‌خواست، پول‌های خود را به طلا تبدیل کند. اما این عرضه نامحدود طلا توسط دولت‌های مختلف نتوانست مدت زیادی دوام بیاورد. علت‌های گوناگونی مانع این کار شدند؛ مثلا:

• آغاز جنگ‌های جهانی و کم شدن ذخیره‌های مالی کشورها به علت هزینه‌های جنگ
• نایاب بودن معدن‌های طلای جدید
• احتکار طلا توسط مردم
• محاسبه‌ای بودن نرخ طلا (در واقع، نرخ ثابتی که در استاندارد طلا تعریف شده بود، هیچ وقت به معنای واقعی اجرا نشد. در عوض، دولت‌ها سعی کردند که نرخ مناسبی برای این مبادله اعلام کنند اما نتوانستند.)

کار با استاندارد طلا آن‌قدر سخت شد که کم‌کم تا دهه هشتاد میلادی به طور کامل از میان رفت و در سال ۱۹۷۱ به تاریخ پیوست. اما بدون این استاندارد، چه چیزی می‌توانست اعتبار کاغذهایی که با نام پول می‌شناختیم را به آن‌ها بازگرداند؟ دولت‌ها و اقتصاددان‌ها به راه‌حلی جایگزین رسیدند و آن «پول بدون پشتوانه» بود.

آدام اسمیت:

بدون شک، جامعه‌ای که بخش اعظم آن فقیر و بیچاره هستند، نمی‌تواند شکوفا و سعادتمند باشد.

جدایی پول از طلا

وقتی پول از یار دیرین خود یعنی طلا جدا شد، دو بازار متفاوت از اعتبارات شکل گرفتند. بازار اول، دولت بود که پول ملی و قدرت چاپ اسکناس را در اختیار داشت و دیگری بازار بود که با در اختیار داشتن طلا، قدرت معامله و تعیین ارزش لحظه‌ای آن را در دست گرفت. دولت‌ها می‌توانستند بسته به نیاز خود پول چاپ کنند و در عوض، دخالتی در معاملات بازار طلا نداشته باشند. در حقیقت، چیزی که ارزش پول ملی جدید را – که پشتوانه‌ای طلایی رنگ به دنبال نداشت – تعیین می‌کرد تلاش دولت‌ها برای کاهش هزینه‌های خود، اجرای سیاست‌گذاری‌های خارجی و داخلی کارآمد، کنترل نرخ بهره، بهبود وضعیت اقتصادی کشور، تصمیم‌گیری درباره میزان عرضه‌ پول و تغییر سیاست‌های مالیاتی بود. به همین علت، گاهی می‌بینیم که ارزش پول کشورهای فقیر در مقابل کشورهای ثروتمندی که با واحد پول دلار کار می‌کنند، بسیار پایین است. در واقع، کاهش ارزش پول ملی یک کشور به معنای وجود مشکلاتی است که بر بدنه اقتصادش سنگینی می‌کند.

اولین حرکت برای استفاده از پول بدون پشتوانه

بر خلاف ظاهر غربی پول فیات، آغاز آن از شرق بوده است. در قرن ۱۱ میلادی اولین کسانی از پول بدون پشتوانه در معاملات خود استفاده کردند، «خاندان یوآن» در چین بودند. با کمبود طلا، تلاش‌ها برای پیدا کردن یک جایگزین برای آن ادامه یافت. کشورهای مختلف بسته به منطقه جغرافیایی و منابع در دسترسشان، کالاهایی را جایگزین طلا کردند و در واقع به عنوان پول از آن‌ها استفاده می‌کردند. مثلا در انگلستان قرن ۱۱ و در زمان پادشاهی هنری اول، از چوب به عنوان پول استفاده می‌شد یا در مستعمره پیشین فرانسه به نام «فرانسه نو» از پوست خز به جای پول استفاده می‌کردند. مزیت‌های پول فیات مثل عدم وابستگی به طلا، عدم محدودیت و راحتی در استفاده، کم‌کم بیشتر کشورها را به استفاده از آن تشویق کرد.

خطرهای استفاده از پول فیات

سه متهم اصلی در پرونده خطرهای پول بدون پشتوانه به چشم می‌خورند:

از زمان ایجاد پول‌های بدون پشتوانه، تورم با آن هم‌نشین بوده است. دولت‌ها با چاپ پول‌هایی که نمی‌توانستند ارزشی برای آن‌ها ایجاد کنند، درگیر مفهومی به نام تورم شدند. به زبان ساده، تورم یعنی کاهش درصد پشتوانه‌دار از پول ملی نسبت به درصد پول خلق ‌شده که باعث افزایش شاخص قیمت – معمولا افزایش قیمت مصرف‌کننده – می‌شود. وجود تورم بالا باعث می‌شود که نرخ جمعیت افراد فقیر در جامعه افزایش پیدا کند. چون تورم به افراد دارای درآمدهای پولی ثابت – مثل حقوق بگیرها – ضرر می‌زند و از قدرت خرید آن‌ها می‌کاهد. اما در مقابل، به نفع بیشتر کسانی تمام می‌شود که درآمدهای پولی متغیر دارند. علاوه بر این، تورم، هزینه‌های عمومی دولت را افزایش می‌دهد و دولت را مجبور می‌کند که برای جبران این کسری بودجه به سراغ قرض گرفتن پول از بانک مرکزی برود. روشن است که این راه‌حل‌ها به جای خاموش کردن آتش تورم، آن را بیشتر شعله‌ور می‌کنند. نکته جالب اینجا است که مردم می‌توانند با سرمایه گذاری در بازار بورس، پول خود را از خطرهای تورم دور کنند.

به تمام پول‌هایی که خارج از سیستم بانکی در حال گردش هستند، «نقدینگی» گفته می‌شود. اگر حجم نقدینگی با میزان تولید کالا و خدمات متناسب نباشد – یعنی دچار افزایش غیرمعمول نقدینگی در میان مردم باشیم – ضربه بزرگی به اعتبار پول‌ بدون پشتوانه زده می‌شود. چون با افزایش نقدینگی، تقاضا برای دریافت کالا و خدمات به شدت بالا می‌رود و اگر چرخه تولید و ارائه خدمات، نتواند در کوتاه مدت به این تقاضا پاسخ دهد در آن صورت بر آتش تورم، دامن زده می‌شود.

یکی دیگر از خطرهایی که پول بدون پشتوانه را تهدید می‌کند، از بین رفتن دولت‌ها است. چون این دولت‌ها هستند که به علت وجود و فعالیت‌هایی که انجام می‌دهند به پول ملی هر کشور اعتبار و ارزشی مناسب می‌بخشند. اگر دولتی نابود شود، ارزش پول ملی آن نیز به نابودی کشیده می‌شود.

فیدل کاسترو:

هر کشوری باید کاملا آزاد باشد تا نوعی از سیستم اقتصادی، سیاسی و اجتماعی که مناسب می‌داند را برگزیند.

پاسخ به دو پرسش در مورد پول فیات

در ادامه به دو پرسش در مورد پول‌های بدون پشتوانه که شاید در ذهن شما هم شکل گرفته باشند پاسخ می‌دهیم:

• آیا ارزهای دیجیتال هم مثالی از پول فیات هستند؟

اجازه بدهید با شمردن تفاوت‌هایی که بین ارز دیجیتال و پول بدون پشتوانه وجود دارند، راحت‌تر به این پرسش پاسخ بدهیم:

• ارزهای دیجیتال – به عنوان مثال، بیت کوین – کریپتوکارنسی‌هایی مجازی هستند که بر بستر شبکه‌ای بزرگ به نام بلاک چین فعالیت می‌کنند. اما پول فیات، پولی فیزیکی است.
• ارزهای دیجیتال از دهه ۹۰ میلادی روی کار آمدند. اما پول فیات از قرن ۱۱ میلادی در حال گردش است.
• ارز دیجیتال، ارزش‌هایی خارج از محدوده دولت‌ها و کشورها هستند، به صورت جهانی فعالیت می‌کنند و توسط هیچ شخص یا هیچ دولتی کنترل نمی‌شوند. اما پول بدون پشتوانه وابستگی ۱۰۰ درصدی به دولتی که از آن حمایت می‌کند دارد.
• شیوه عمل ارزهای دیجیتال و پول فیات با هم متفاوت است. در انتقال ارزهای دیجیتال، نیازی به حضور فرد دیگر – مثل بانک – نیست و حتی لازم نیست که اطلاعات هویتی خود را افشا کنید. اما برای انتقال پول‌های فیات، شما باید با در دست داشتن اطلاعات کامل هویتی و با استفاده از امکاناتی که شخص سومی مثل بانک در اختیار شما قرار می‌دهد، به انتقال پول بپردازید.
• ارزهای دیجیتالی، عرضه محدودی دارند اما پول‌های بدون پشتوانه – در صورت نیاز دولت‌ها – می‌توانند به صورت نامحدود عرضه شوند که البته آسیب‌های جبران‌ناپذیری بر بدنه اقتصاد وارد خواهند کرد!
• در ارزهای دیجیتال به دلیل رمزنگاری‌ها، امنیت بسیار بالا و فعالیت بر بستر بلاک چین، امکان کلاه‌برداری به صفر نزدیک شده است. اما جعل اسکناس یا سکه، برای کلاه‌برداران حرفه‌ای، کار چندان سختی نیست.

در نتیجه، پول فیات و ارزهای دیجیتال، دو موضوع متفاوت هستند که فقط در بعضی جنبه‌ها مثل خرج کردن با هم نقطه‌های مشترکی دارند.

• آیا کارت‌ها اعتباری هم می‌توانند نمونه‌ای از پول فیات باشند؟

بله. بیایید یک بار دیگر به مفهوم پول بدون پشتوانه نگاهی بیندازیم. با هم گفتیم که پول فیات، پولی فیزیکی است که از طرف دولت حمایت می‌شود. به همین دلیل، تمام چیزهایی که مفهوم این پول را به شکل‌های گوناگون در خودشان داشته باشند نیز پول بدون پشتوانه به شمار می‌روند. مثلا چک، حواله، کارت اعتباری، کارت‌های هدیه و … انواع مختلفی از پول فیات هستند.

توقف یا تکامل؟

وجود پول بدون پشتوانه به آن معنی نیست که تمام مشکلاتی که به علت وجود پول‌های با پشتوانه ایجاد شدند، برطرف شده است. از طرفی، وجود مشکلاتی مثل تورم یا افزایش نقدینگی نمی‌توانند به عنوان مانعی برای توقف استفاده از پول فیات عمل کنند. در این زمینه، پیدا کردن راه‌حل مناسب برای کنترل تورم و کاهش نقدینگی، تنها مسیر پیش ‌روی دولت‌ها است تا با مهار تورم، مرهمی بر جسم خسته اقتصاد کشورها – به خصوص کشورهای در حال توسعه – زده باشند. اما مسیر دگرگونی، همیشه باز است. همان‌طور که پول‌های با پشتوانه طلا و حتی خود طلا به خاطر وجود مشکلاتی که داشتند کم‌کم کنار گذاشته شدند، شاید پول فیات نیز با ظهور تعریف جدیدی از پول و ارزش‌گذاری به جوخه بازنشسته‌های مالی بپیوندد. دور از ذهن نیست اگر ارزهای دیجیتال را به عنوان نامزد بعدی این جایگاه در نظر بگیریم.

خلاصه‌ای از آنچه با هم گفتیم

• استاندارد طلا، توافقی بود که در آن تجار و مردم عادی به ازای تحویل مقدار مشخصی از حواله یا پول کاغذی، طلا دریافت می‌کردند. این استاندارد باعث جلب اعتماد تاجران خارجی و افزایش معامله‌های برون مرزی شد.
• کار با استاندارد طلا، دوام زیادی نداشت. چون دولت‌های مرکزی نتوانستند به تعهدات خود در قبال پرداخت طلا به مردم عمل کنند.
• عواملی مانند آغاز جنگ‌های جهانی، کمیاب بودن معدن‌های طلای جدید، احتکار طلا توسط مردم و محاسبه‌ای بودن نرخ طلا، زمینه‌ساز کنار گذاشته شدن استاندارد طلا را فراهم کرد.
• جدایی پول از طلا باعث ایجاد دو بازار متفاوت به نام‌های دولت و بازار معامله گردید.
• اولین حرکت برای استفاده از پول بدون پشتوانه در شرق و به دست خاندان یوآن چین صورت گرفت.
• پول فیات یا پول بدون پشتوانه، تعریف جدیدی از پول است که به علت محدودیت‌های طلا ایجاد شد.
• دولت‌ها مجبور شدند از روش‌هایی مانند کاهش هزینه‌های خود، اجرای سیاست‌گذاری‌های کارآمد، کنترل نرخ بهره، بهبود وضعیت اقتصادی کشور، تصمیم‌گیری درباره میزان عرضه‌ پول و تغییر سیاست‌های مالیاتی برای حمایت از شکل جدید پول، استفاده کنند.
• عواملی مانند تورم، افزایش نقدینگی و از بین رفتن دولت‌ها به عنوان مشکلات استفاده از پول بدون پشتوانه به شمار می‌روند.
• ارزهای دیجیتال، مثالی از پول فیات نیستند و در موارد زیادی مثل قدمت فعالیت، مجازی بودن، فعالیت خارج از کنترل دولت‌ها، انتقال آسان و بدون واسطه، عرضه محدود و امنیت بالا با هم تفاوت دارند.
• کارت‌های اعتباری، چک‌ها، کارت‌های هدیه و مواردی از این دست، مثال‌هایی از پول بدون پشتوانه به شمار می‌روند.

نظر شما چیست؟

با توجه به مطالبی که خواندید آیا می‌توانید یک تعریف ساده از پول فیات داشته باشید؟ به نظر شما، افزودن چه ویژگی‌هایی به ارزهای دیجیتال می‌توانند آنها را به عنوان جانشین خلف پول بدون پشتوانه معرفی کنند؟

استاندارد پایه پولی طلا

در دهه های قبل از جنگ جهانی اول، تجارت بین المللی بر اساس آنچه که به عنوان استاندارد طلای کلاسیک شناخته می شود، انجام می شد.

به گزارش گلدنیوز؛ در حدود 700 سال قبل از میلاد، طلا برای اولین بار به سکه تبدیل شد و قابلیت استفاده از آن به عنوان یک واحد پولی را افزایش داد. قبل از این، طلا را هنگام تسویه حساب معاملات باید وزن و از نظر خلوص، آن را بررسی می کردند. اما سکه های طلا هم برای این کار راه حل کامل نبودند، بنابراین کم کم پای استاندارد طلا به اقتصاد جهان کشیده شد.

معرفی پول های كاغذی اروپا در قرن شانزدهم میلادی و با استفاده از ابزار بدهی صادر شده توسط اشخاص خصوصی صورت گرفت. این در حالی بود که سکه های طلا و شمش همچنان بر سیستم پولی اروپا تسلط داشتند و تا قرن 18 میلادی تسلط پول کاغذی به میان نیامده بود . در میان درگیری بین پول کاغذی و طلا سرانجام بحث استاندارد طلا مطرح شد.

اصطلاح استاندارد طلا در مقابل سیستم فیات قرار دارد، فیات به واحد پولی گفته می شود که دولت‌ها آن را منتشر می‌کنند اما پشتوانه فیزیکی مانند طلا و نقره ندارد.

در پایان جنگ جهانی دوم کشورهای بزرگ جهان در محلی به نام برتون وودز در ایالت نیوهمپشایر گرد هم آمدند و با توافق یکدیگر سیستم پولی جدیدی ایجاد کردند که به موجب آن دلار آمریکا به عنوان ارز ذخیره جهانی شناخته شد.

نقش طلا در بازنشانی پولی جهانی

دنیای معدن: طلا نقش مهمی در "بازنشانی پولی" جهانی آینده خواهد داشت زیرا دلار آمریکا سلطه خود را از دست می‌دهد.

به گزارش دنیای معدن به نقل از کیتکو، بازنشانی پولی جهانی اجتناب‌ناپذیر است زیرا ارزهای فیات به دلیل چاپ بیش از حد پول در حال کاهش هستند. ماکسیم برنیر، بنیانگذار و رهبر حزب کانادا اظهار کرد که دلار آمریکا به عنوان ارز ذخیره غالب جهانی توسط ارزهایی که توسط سبدی از کالاها از جمله طلا حمایت می‌شود، سقوط خواهد کرد.

او بیان کرد: یک سیستم پولی با پشتوانه کالا اتفاق خواهد افتاد. نمی‌دانم چه زمانی اما یک سیستم پولی فیات نمی‌تواند بیش از حد عمر کند و پس از چندین دهه، با این همه بدهی و چاپ پول در سراسر آمریکا، کانادا و اروپا، باید به پایان برسد.

او گفت: باید به بانک‌های مرکزی بگوییم که هدف تورم صفر را داشته باشند. برنیر گفت: بعد از آن، من معتقدم که ما باید در سطح بین‌المللی بازنشانی پولی داشته باشیم؛ پولی که بر اساس طلا یا سایر کالاها باشد، مانند آنچه در قرن ۱۹ داشتیم.

برنیر گفت که چاپ بیش از حد پول و افزایش بار بدهی فدرال منجر به تورم بالا در کانادا شده است. نرخ تورم کانادا در ماه ژوئن ۸.۱ درصد است. وی ارزهای فیات و استاندارد طلا توضیح داد: به دلیل سیاست پولی بد تورم داریم. ما باید بودجه را متعادل کنیم. باید از خرج کردن پولی که نداریم دست برداریم.

وی با اشاره به برنامه کشورهای بریکس برای راه اندازی ارز ذخیره جهانی جدید گفت: شما می‌توانید در حال حاضر روند دلارزدایی را با روسیه، چین و هند مشاهده کنید. آنها به دنبال داشتن یک ارز جدید بر اساس کالاها و شاید طلا هستند.