افزایش سرمایه چیست؟/ انواع آن را بشناسیم
به گزارش بانک اول این روزها شاهد پیوستن خیل عظیم سرمایه توسط افرادی تازه‌وارد به بورس تهران هستیم. بازاری که از ابتدای سال جاری تاکنون بازدهی بیش از 93 درصدی از آن معامله‌گران کرده است و با اختلاف از نسبت سود و زیان در حق تقدم دیگر بازارهای سرمایه‌گذاری سبقت گرفته است. یکی از مفاهیمی که این روزها بسیار به گوش بورس‌بازان می‌رسد، خبر افزایش سرمایه شرکتها و رشد قیمت سهام آنها به همین واسطه است.
اکنون پرسشی که شاید برای بسیاری از سرمایه‌گذاران جدید بورسی پیش می‌آید این است که افزایش سرمایه چیست؟ چه شرکت‌هایی مبادرت به افزایش سرمایه می‌کنند؟ چه روش‌هایی برای افزایش سرمایه وجود دارد و تفاوت این روش‌ها در چیست؟ سهام موجود در پرتفوی سهامداران بعد از افزایش سرمایه چه تغییری می‌کند؟ و پرسش‌های دیگری از این دست که در گزارش پیشرو بدان‌ها پاسخ داده می‌َشود.
- افزایش سرمایه چیست؟
در یک نگاه کلی شرکتها به منظور تامين منابع مورد نياز برای طرح‌های توسعه‌ای و همچنین پاسخگویی به نياز خود به نقدینگی، اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند. در واقع تغییر در میزان سرمایه یکی از روش‌های تامین مالی شرکت‌هاست. در برخی مواقع نیز این راهکار به منظور اصلاح و بهبود ساختار مالی شرکت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
هر شرکت بورسی یا فرابورسی که بخواهد سرمایه خود را به هر دلیلی افزایش دهد، باید تعدادی سهام جدید منتشر کند و به سهامداران بفروشد. به این طریق مبلغ مورد نیاز برای این اقدام تامین میشود. تفاوت اصلی میان انواع روش‌های افزایش میزان سرمایه نیز به محل تامین این منابع جدید بازمی‌گردد که در ادامه انواع روش‌ها به تفصیل توضیح داده می‌َشود.
- انواع روش های افزایش سرمایه کدامند؟
در مجموع می‌توان 4 دسته کلی برای افزایش سرمایه شرکتها در نظر گرفت که شامل:
1. افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها
2. افزایش سرمایه از محل سود انباشته (سهام جایزه)
3. افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران
4. افزایش سرمایه به روش صرف سهام
1. افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی چیست؟
در افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها، شرکت دارایی‌های ثابت مشهود خود همانند زمین، ساختمان، ماشین‌آلات و تجهیزات، سرمایه‌گذاری‌ها و … را مورد تجدید ارزیابی قرار می‌دهند.
به عبارت دیگر، ارزش دارایی‌ها یک شرکت بر اساس نرخ تورم کشور ارزیابی شده و در ترازنامه به روز میشود. با به روز شدن ارزش دارایی‌ها، امکان استفاده از تسهیلات مالی بیشتر نیز وجود دارد. این مهم در شرکتهای زیان‌ده می‌تواند به‌عنوان محرکی برای تجدید حیات شرکتها محسوب شود.
این موضوع به ویژه برای شرکت‌هایی که مشمول ماده 141 قانون تجارت شده‌اند، از اهمیت زیادی برخوردار است. براساس قانون تجارت در صورتی که مقدار زیان از نصف سرمایه ثبتی شرکت بیشتر باشد، شرکت مذکور مشمول ماده 141 میشود. شرکت زیان‌ده برای خروج از این ماده باید سرمایه خود را به مقداری افزایش دهد تا میزان زیان از نصف سرمایه کمتر شود.
در این روش، درصد مالکیت سهامدار در شرکت تغییری پیدا نمی‌کند. یعنی به همان نسبت که سرمایه شرکت زیاد میشود، تعداد سهام فرد نیز افزایش پیدا می‌کند.
2. افزایش سرمایه از محل سود انباشته چیست؟
طبق قانون تجارت شرکتها موظفند سالیانه درصدی از سود خود را بین سهامداران تقسیم نکرده و نزد خود نگهداری شوند. این سود در حسابی تحت عنوان سود انباشته در صورت‌های مالی شرکتها ثبت میشود. با افزایش سودهای ذخیره شده و رسیدن به مقدار مناسبی، شرکت می‌تواند از این محل سرمایه خود را افزایش دهد و با این کار منابع جدید مورد نیاز خود را تامین کند.
پس در روش سود انباشته عملا جریان نقدینگی جدید به شرکت وارد نمی‌شود. پس به دلیل اینکه سهامداران پولی برای سهام جدید خود پرداخت نمی‌کنند. در این روش به سهامداران، سهامی تحت عنوان سهام جایزه تعلق می‌گیرد.
3. افزایش سرمایه از محل آورده نقدی چیست؟
در مواقعی که نسبت سود و زیان در حق تقدم شرکت نیاز به منابع جدید برای طرح‌های توسعه‌ای خود دارد اما سود انباشته مناسبی در اختیار ندارد، ناچار به افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران است. به دلیل اینکه این روش، نیازمند تأمین منابع جدید از سوی سهامداران فعلی شرکت است، شرکت حق استفاده و حضور در آن را ابتدا به سهامداران شرکت می‌دهد.
به این صورت که اوراقی تحت عنوان «حق تقدم سهام» در اختیار سهامداران فعلی قرار می‌گیرد. سهامدار در مدت زمان مجاز برای معاملات این اوراق که معمولا ۲ ماه است و به آن مهلت پذیره‌نویسی گفته میشود، دو راهکار دارد.
1. پرداخت مبلغ اسمی سهام: در این روش سهامدار به ازای هر سهم باید مبلغی را در بازه زمانی ۲ ماهه به شرکت پرداخت کند. این مبلغ در ایران معمولا 1000 ریال (قیمت اسمی سهم) است. با این کار پس از طی شدن مراحل افزایش سرمایه، حق تقدم شما تبدیل به سهم عادی میشود.
2. فروش حق تقدم: اگر سهامدار به هر علتی تمایل نداشته باشد که از حق تقدم‌های خود استفاده کند، می‌تواند در بازه زمانی ۲ ماهه حق تقدم‌های خود را به سرمایه‌گذاران دیگر بفروشد. این حق تقدم‌ها مانند سهام عادی در بورس قابل معامله هستند. حق تقدم هر سهم با اضافه شدن حرف «ح» پس از نماد آن قابل شناسایی است. به عنوان نمونه حق تقدم ایران خودرو با نماد «خودروح» معامله میشود.
4. افزایش سرمایه از روش صرف سهام چیست؟
در این روش، شرکت سهام خود را به مبلغی بیش از قیمت اسمی و از طریق پذیره‌نویسی به فروش رسانده و تفاوت حاصل از قیمت فروش و قیمت اسمی سهام را، به حساب اندوخته منتقل و یا در ازای آن سهام جدید، به سهامداران قبلی می‌دهد.
در افزایش سرمایه به روش صرف سهام به جای انتشار سهام عادی با ارزش اسمی، پذیره‌نویسی سهام جدید ناشی از این عمل به قیمت بازار انجام می‌گیرد. منظور از صرف سهام، اضافه ارزش سهام یعنی مابه‌التفاوت ارزش بازاری و اسمی سهام است. شرکت در خصوص صرف سهام سه کار می‌توانند انجام دهند:
- انتقال اضافه ارزش به اندوخته شرکت
- تقسیم نقدی اضافه ارزش به سهامداری قبلی
- دادن سهام جدید به سهامداران قبلی
در مورد فروش هم دو کار می‌توانند انجام دهند:
- فروش با حفظ حق تقدم
- فروش با سلب حق تقدم
بهترین نوع افزایش سرمایه کدام است؟
باید توجه داشت ساختار شرکتها با یکدیگر تفاوت داشته و از آنجایی که هر یک پیچیدگی‌های خاص خود را دارند، نمی‌توان نسخه‌ای کلی برای همه شرکتها در نظر گرفت. در مجموع اما افزایش سرمایه‌ای که سبب ورود منابع جدید مالی به شرکت شود، شرایط مناسب‌تری را برای توسعه فعالیت‌ها رقم می‌زند. بنابراین افزایش میزان سرمایه از طریق آورده نقدی و همچنین صرف سهام به صورت کلی بهتر قلمداد می‌شوند.
همچنین روش تجدید ارزیابی دارایی‌ها از آنجایی که عملا پولی وارد شرکت نشده و صرفا یک عملیات حسابداری برای بهبود صورت‌های مالی شرکت محسوب میشود، به ویژه برای شرکتهای ورشکسته و مشمول ماده 141 قانون تجارت مناسب ارزیابی می‌َشود.
تاثیر افزایش سرمایه بر قیمت سهام
- قیمت سهام بعد از افزایش سرمایه از محل سود انباشته
در روش سود انباشته درصد مالکیت سهامداران در شرکت تغییری پیدا نمی‌کند. یعنی به همان نسبت که سرمایه شرکت زیاد میشود، تعداد سهام سهامداران نیز افزایش پیدا می‌کند. از نظر تئوریک میزان دارایی سهامداران نیز تغییری نمی‌کند، یعنی به همان نسبت که تعداد سهام آنها زیاد میشود، قیمت سهام کاهش پیدا می‌کند.
فرض کنید قیمت سهام شرکتی 2000 ریال است و این شرکت از محل سود انباشته ۴۰ درصد افزایش سرمایه می‌دهد. طبق فرمول، قیمت هر سهم جدید به صورت زیر محاسبه میشود:
ریال 1428.6=(0.4+1)/2000= قیمت سهم پس از افزایش سرمایه
قیمت سهام بعد از افزایش سرمایه از محل آورده نقدی
فرض کنید قیمت هر سهم شرکتی ۶۰۰۰ ریال است و این شرکت از محل مطالبات و آورده نقدی ۳۰۰ درصد افزایش سرمایه داده و به ازای هر سهم جدید ۱۰۰۰ ریال (یعنی همان ارزش اسمی) از سهامداران مطالبه می‌کند. قیمت هر سهم جدید و همچنین قیمت حق تقدم سهم این شرکت به صورت زیر خواهد بود:
ریال ۲۲۵۰=3+1/(۱۰۰۰*3)+۶۰۰۰ = قیمت نسبت سود و زیان در حق تقدم سهم پس از افزایش سرمایه
ریال ۱۲۵۰=۱۰۰۰-۲۲۵۰ = قیمت حق تقدم
قیمت سهام بعد از افزایش سرمایه از محل سود انباشته و آورده نقدی سهامداران (تلفیق دو روش)
- افزایش سرمایه به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
می‌توان اینگونه سوال را مطرح کرد که در چه صورتی افزایش سرمایه شرکت به سهامداران تعلق می‌گیرد؟ افزایش سرمایه به سهامداری تعلق می‌گیرد که در تاریخ اجرای مصوبه مجمع عمومی فوق العاده شرکت در این خصوص، مالک سهام شرکت باشد و اصطلاحا در مجمع عمومی فوق العاده افزایش سرمایه، شرکت کند.
- سهام جایزه چیست؟
اگر شرکت برای افزایش سرمایه از محل سود انباشته و بدون دریافت هیچگونه وجهی، سهام جدیدی صادر و به سهامداران ارائه کند به این نوع سهم، سهام جایزه گفته میشود.
- گواهی حق تقدم خرید سهام چیست؟
سهامداران یک شرکت، به نسبت سهم خود، مالک آن شرکت محسوب می‌شوند و پس افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران و مطالبات حال شده در قالب حق تقدم در خرید سهام جدید شرکت نیز در اولویت قرار دارند. به این اولویت، حق تقدم خرید سهام می‌گویند.
باید توجه داشت فقط زمانی که یک شرکت از محل آورده نقدی افزایش سرمایه می‌دهد، به سهامداران شرکت (نسبت به تعداد سهامی که دارند) حق تقدم خرید سهام، تعلق می‌گیرد.
- نحوه استفاده گواهی حق تقدم خرید سهام چگونه است؟
پس از افزایش سرمایه، سه حالت کلی در مورد گواهی حق تقدم وجود خواهد داشت:
این گواهی حق تقدم را خود سهامدار به قیمت روز تابلو معاملات می‌فروشد. چنانچه به روش مرسوم ایران باشد کافی است از قیمت خود سهم که روی تابلو معاملات مشاهده می‌کنید ۱۰۰۰ ریال کسر کنید و محدوده قیمت این حق تقدم‌ها را برآورد کنید. مهلت خرید و فروش این اوراق در یک بازه زمانی ۶۰ روزه یا 2 ماهه خواهد بود.
برای آن دسته از سرمایه‌گذارانی که انتظار دارند قیمت سهم مورد نظر در آینده با افزایش مواجه شود، داشتن سهم جدید جذابیت دارد و همین امر باعث میشود که فرد مبلغ مطالبه شده توسط شرکت (معمولا در ایران همان ارزش اسمی یعنی ۱۰۰۰ ریال) را به حساب شرکت واریز کند تا گواهی حق تقدم او تبدیل به سهم شود. مهلت واریز این وجه نیز در همان بازه زمانی ۶۰ روزه خواهد بود.
برخی از سهامداران ممکن است به علت عدم اطلاع از افزایش سرمایه شرکت و یا به هر دلیل دیگر، در مهلت تعیین شده هیچ اقدامی نسبت به این گواهی انجام ندهند؛ یعنی سهامدار نه اقدام به فروش می‌کند و نه مبلغ مطالبه شده را به حساب شرکت واریز می‌کند.
در این صورت شرکت پس از پایان مهلت مقرر، این گواهی‌ها را که اصطلاحا به آن حق تقدم های استفاده نشده می گویند، حداکثر ظرف مدت ۲۰ روز با رعایت مفاد آیین نامه معاملات بورس، با قیمت روز بازار به عموم سرمایه‌گذاران عرضه کرده و وجوه حاصل از این فروش را، پس از کسر هزینه های مربوطه (هزینه آگهی و هزینه‌هایی از این قبیل که مبلغ چندانی نخواهد بود) به حساب سهامداری که دارنده گواهی حق تقدم بوده، واریز می‌کند./دنیای بورس
عرضه اولیه سهام چیست
عرضه اولیه در معنای ساده بدین شرح است که شرکتی برای نخسین بار سهام خود را در بورس قرار دهد به عبارت دیگر سهام شرکت ها برای نخسین بار در بازار بورس توسط عامه مردم خریداری می شود اما خرید سهام در صورتی است که کد یا سهام یا کد بورسی داشته باشند.
عرضه اولیه سهام یکی از گزینه های بسیار مهم و جذاب جهت کسب سود بیشتر می باشد چون سهام هایی که در این عرضه به فروش می‌رسند در بیشتر مواقع سود آور بوده و به همین دلیل، طرفداران زیادی دارند در این عرصه دارند.
درمورد عرضه اولیه می توان چنین عنوان کرد که به اولین روز عرضه سهام یک شرکت در بازار بورس اشاره می نماید که در آن، درصد مشخصی از کل سهام شرکت برای نخستین بار در بازار بورس عرضه میشود. با توجه به تجربیات افراد که در بازار بورس هستند گفته می شود که در عرضه اولیه ها بیشتر مواقع سود آور می باشد.
توجه داشته باشید که عرضه نسبت سود و زیان در حق تقدم اولیه یک شرکت در بورس به این معنی نیست که آن شرکت، تازه کار خودش را شروع کرده است. بلکه به این معنی است که به تازگی اجازه خرید و فروش سهام آن در بورس صادر شده است. حتی گاهی شرکتهای دولتی با سال‌ها سابقه کار در این عرضه شرکت می‌کنند. شرایط خرید و فروش سهام در عرضه‌های اولیه کمی با سهام های عادی متفاوت است.
مراحل خرید عرضه اولیه
برای خرید عرضه اولیه به دو صورت امکان پذیر می باشد بصورت آنلاین و آفلاین می باشد.
در خرید آفلاین باید به همان صورت که نسبت سود و زیان در حق تقدم در اطلاعیه عرضه اولیه عنوان کرده اند سرمایه گذار باید قیمت و حجم درخواستی خود را وارد سامانه معاملاتی کند تا کارگزار نسبت به خرید عرضه اولیه برای شخص اقدام و خریداری نماید. در مقابل در روش آنلاین سرمایه گذار بایستی در زمان مشخص شده توسط سازمان بورس اقدام به خرید اوراق بهادار نماید.
لازم به ذکر می باشد جهت خرید عرضه اولیه سرمایه گذار باید درخواست قیمت و حجم را وارد سامانه معاملاتی کند. در خصوص قیمت و حجم باید گفت که سرمایه گذار نمی تواند درخواست خود را به هر قیمت و حجمی وارد سامانه کند بلکه باید درخواست حجم و قیمت خود را طبق اطلاعات منتشر شده در آگهی عرضه اولیه وارد سامانه کند.
مراحل خرید عرضه اولیه
1.مطالعه اطلاعیه جهت خرید عرضه اولیه
- نام شرکتی که عرضه اولیه خواهد شد به همراه نماد آن.
- تاریخ انجام عرضه اولیه.
- حداکثر حجمی که خریدار قادر به خرید خواهد بود.
- بازه قیمتی که برای خرید سهام در نظر گرفته شده است.
2. شارژ حساب معاملاتی خود.
جهت خرید سهام ابتدا بایستی حساب سامانه معاملاتی خود را شارژ نمایید این عملیات را می توان در منوی پرداخت وجه انجام داد. بهتر است شارژ کردن حساب خود را به ساعات نزدیک انجام معامله عرضه اولیه موکول نکنید و در روزهای قبل این کار را انجام دهید زیرا امکان شلوغی سامانه معاملاتی وجود دارد.
3. ثبت سفارش
“معمولا” در نخستین ساعت‌های زمان معاملات، از طریق پیغام ناظر سایت مدیریت فناوری بورس تهران، بازه زمانی ثبت سفارش اعلام میشود.
نکته حائز اهمیت آن است که اختصاص سهم در عرضه اولیه به روش ثبت سفارش، براساس اولویت زمانی ثبت سفارش نیست. بنابراین چه در ساعات اولیه این کار را انجام دهید و در چه ساعات پایانی، تفاوتی در تعداد سهام تخصیص یافته به شما ندارد.
4. تخصیص سهام
در صورتی که عرضه اولیه در ساعات اولیه صبح صورت پذیرد، معمولا پس از ساعت ۱۶ روز عرضه اولیه، تخصیص سهام پایان می‌گیرد برخی کارگزاری‌ها، خودشان برای مشتریان عرضه اولیه می‌خرند.
برای استفاده از این روش، باید روز قبل از عرضه اولیه، حساب خود را شارژ کنید تا کارگزار در زمان ثبت سفارش از حسابتان برداشت و خرید را انجام دهد.
تعدادی دیگر از کارگزاری‌ها، برای افزایش مشارکت خریداران و تشویق مشتریان، عرضه اولیه را بدون نیاز به نقدینگی انجام می‌دهند که این روش نیز مانند روش بالا نیاز به تایید فرم توافق نامه کارگزاری دارد.
حق تقدم سهام
یکی از مزایای سهام در مقایسه با سایر انواع اوراق بهادار این است که چون سهامداران یک شرکت، در واقع به نسبت سهم خود، مالک آن شرکت محسوب می‌شوند، در خرید سهام جدید شرکت نیز در اولویت قرار دارند.
به این اولویت، حق تقدم خرید سهام می‌گوینـد. به عبارت دیگر در صورتی که یک شرکت سهام جدیدی برای فروش منتشر کند، سهامداران فعلی در خرید این سهام جدید اولویت دارند و به این اولویت در نسبت سود و زیان در حق تقدم خرید سهام نسبت به سهامداران جدید، حق تقدم خرید سهام گفته میشود.
هنگامی که یک شرکت افزایش سرمایه می‌دهد، به نسبت درصد افزایش سرمایه تعداد سهام آن نیز افزایش پیدا می‌کند. حال به دلیل اینکه سهامداران یک شرکت خواهان حفظ حقوق و منافع خود در شرکت هستند، این انتظار را دارند که بعد از افزایش سرمایه شرکت، درصد مالکیت خود در شرکت را نسبت به قبل از افزایش سرمایه حفظ کنند. به همین دلیل براساس قانون تجارت این حق برای سهامداران شرکت در نظر گرفته میشود.
نسبت سود و زیان در حق تقدم
دامنه نوسان حق تقدم سهام شرکت ها دو برابر سهم عادی است و ریسک بالایی دارد. نوسان دو برابری هم می‌تواند سود زیادی را نصیب سرمایه گذار کند و هم می‌تواند باعث ضرر و زیان شود که این موضوع به میزان آشنایی شما با بورس و تشخیص درست زمان ورود و خروج توسط سهامدار بستگی دارد.
دامنه نوسان در معامله نماد حق تقدم شرکتها، ۲ برابر دامنه نوسان سهام عادی است، به این معنی که نماد حق تقدم در طی روز می‌تواند ۱۰+ درصد و یا ۱۰- درصد به نسبت قیمت پایانی روز گذشته نوسان داشته باشد.
اشخاصی که به معامله حق تقدم می‌پردازند باید به این موضوع توجه کنند که ریسک حق تقدم سهام بیشتر از سهام عادی است، چون در این حالت در طی روز در بیشترین حالت می‌تواند حدود ۲۰ درصد هم نوسان داشته باشد در حالتی که این دامنه نوسان برای سهام عادی نزدیک به ۱۰ درصد است.
اگر شخصی فرم شرکت در افزایش سرمایه را تکمیل نکند و حق تقدم خود را در مدت زمان تعیین شده نفروشد، به این حق تقدم ها، حق تقدم استفاده نشده می‌گویند که شرکت حق تقدم استفاده نشده را به روش حراج و از طریق آگهی‌ها می‌فروشد و مبلغ کارمزد فروش را از آن مبلغ کم کرده و باقیمانده آن را به حساب سهامداران واریز می کند.
شکایت از شرکت های بورسی
جهت اعلام و مشخص کردن تخلفات شرکتهای فعال در بازار بورس و سرمایه ایران و همچنین کارگزاری‌های رسمی سازمان بورس، شما می‌توانید هم به سازمان بازرسی کل کشور قوه قضاییه شکایت خود را عنوان نمایید و یا به صورت اینترنتی، تخلف مورد نظر خود را ثبت سیستمی کنید و کد رهگیری برای پیگیری تخلف اعلامی دریافت نمایید و همچنین می‌توانید به سامانه رسمی ثبت تخلفات بورس مراجعه کرده و گزارش تخلف را اعلام نمایید.
معمولا پس از ۲ تا ۴ هفته، نتیجه رسیدگی به گزارش شما اعلام خواهد شد. با توجه به اینکه شمار فعالان بازار بورس ایران هر سال افزایش می یابد و شمار جدیدی از مردم به جمع جامعه سهامداران می‌پیوندند، اعلام تخلفات از کارگزاری ها و ناشران روند صعودی داشته و درگزارش امروز، شیوه اعلام تخلف را معرفی کردیم.
برطبق ماده 240 لایحه اصلاحی قانون تجارت شرکت های بورسی موظف اند حداکثر ظرف مهلت 8 ماه از تاریخ برگزاری و تشکیل مجمع، سود را پرداخت نمایند و همچنین ناشران موظف هستند در مدت 10 روز قبل از تشکیل و برگزاری مجامع شرکت های بورسی، برای پرداخت سود نقدی، جدول زمان بندی را تنظیم نموده و طبق آن مکلف اند تا سود سهامداران را پرداخت نمایند.
اقتصاد ما
آموزش قدم به قدم سرمایه گذاری در بورس(قسمت سوم)
سهامداران چه حقوق و تعهداتی دارند؟
يكي از شرايط پذيرش سهام شركت ها در بورس آن است كه صورت سهامي عام باشند. هرفردي با خريد يك يا چند سهم از سهام يك شركت سهامي، داراي حقوقي ميشود كه امكان نقض آن وجود ندارد. حقوق ناشي از مالكيت سهم متعدد است و در موارد مختلف قانون تجارت به آنها اشاره شده است. به طور كلي اين حقوق به دو دسته: حقوق مالي و غير مالي تقسيم مي شود.
حقوق مالي ناشي از مالكيت سهام بر چند نوع است، حق سهيم شدن درسود، حق تقدم در خريد سهام جديد و حق سهيم شدن در دارايي شركت. البته برخي حقوق مالي متفرقه نيز وجود دارند كه از جمله آنها حق مخالفت با افزايش تعهدات بدون رضايت سهامدار است.
حق سهيم شدن در سود شركت
يكي از اهداف خريداران سهم يك شركت، آن است كه در سود آن شركت، سهيم شوند. ميزان سود هر سهامدار در مجمع عمومي عادي سالانه شركت تعيين مي شود. منظور از سود، سود قابل تقسيم است كه شامل اين موارد مي شود:
سود خالص سال مالي شركت منهاي زيان هاي سال هاي مالي قبل و اندوخته قانوني (نصف سود خالص هر سال) و ساير اندوخته هاي اختياري، به علاوه سودقابل تقسيم سالهاي قبل كه تقسيم نشده است. نحوه پرداخت سود قابل تقسيم را نيز، مجمع عمومي تعيين مي كند. اگرمجمع عمومي در اين خصوص، تصميمي نگرفته باشد، هيات مديره شركت نحوه پرداخت را تعيين خواهد كرد. ولي در هر حال پرداخت سود به صاحبان سهام بايد ظرف هشت ماه پس از تصميم مجمع عمومي را جع به تقسيم سود انجام شود.
حق تقدم در خريد سهام جديد شركت
ازآنجا كه سهامدران يك شركت خواهان حفظ حقوق وموقعيت خود در شركت هستند، انتظار دارند در هنگام افزايش سرمايه و انتشار سهام جديد از سوي شركت، نسبت به ساير خريدارن اولويت داشته باشند. به همين دليل، ابتدا شركت به سهامداران قبلي خود پيشنهاد فروش سهام مي كند. آنها نيز در استفاده و يا صرف نظر كردن از اين حق، مختارند. اما ازآنجا كه قيمت پيشنهادي فروش سهام شركت، با قيمت بازار سهام متفاوت است، سهامداران معمولا ازاين حق تقدم استفاده مي كنند.
حقوق غير مالي
حقوق غير مالي ناشي از مالكيت سهام بر چند نوع است: حق راي، حق انتقال سهام، حق اطلاع
حق راي
بديهي ترين حقي كه سهام دار درشركت دارد، حق راي است. سهام دار با استفاده ازحق راي خود درمجامع عمومي، در امور شركت، همچون انتخاب اعضاء هيات مديره و بازرسان شركت، تغييرات سرمايه، تقسيم سود، تغييرات اساسنامه، انحلال شركت وساير موارد، مشاركت مي كند. حق راي سهامداران نسبي است وهركس تعداد سهام بيشتري داشته باشد، حق راي بيشتر بيشتري نيز خواهد داشت. حق راي سهامدارمي تواند از طريق اعطاي وكالت نيز اعمال شود.
حق راي به دو صورت ساده وتجمعي اعمال مي شود. در راي گيري ساده هر سهم يك راي دارد. دراين نوع راي گيري، سهامداران اقليت نمي توانند حتي يك عضو هيات مديره را انتخاب كنند و كليه اعضاي هيات مديره را سهامداران اكثريت بر مي گزينند. براي حل اين معضل، ازروش راي گيري، تجمعي استفاده مي شود. دراين نوع راي نسبت سود و زیان در حق تقدم گيري،تعداد آراي هر راي دهنده در تعداد مديراني كه بايدانتخاب شوند، ضرب شده وحق راي براي هر راي دهنده، برابر با حاصل ضرب مذكورخواهد بود، در نتيجه راي دهنده مي تواندآراي خود را به يك نفر بدهد يا آن رابين چند نفر تقسيم كند. بدين ترتيب سهامداران اقليت نيز مي توانند در چنين هيات مديره اي تاثير گذار باشند و نماينده اي در هيات مديره داشته باشند.
حق انتقال سهام
هر سهام داري، حق انتقال سهام خود را به ديگري دارد. انتقال سهام با نام از طريق امضاي دفتر ثبت سهام شركت از سوي سهامدار يا نماينده قانوني وي انجام مي شود. انتقال سهام از يك سهامدار به فرد ديگر در شركت هاي سهامي عامي عام ، نيازي به موافقت هيات مديره يا مجمع عمومي ندارد .
حق اطلاع
حق اطلاع سهامداران از وضعيت شركت ، وسيله اي براي اجراي درست حق راي است. هر سهامداري مي تواند از پانزده روز قبل از انعقاد مجمع عمومي در مركز شركت ، به صورتحساب ها مراجعه كند و از تراز نامه و حساب سود و زيان و گزارش عمليات مديران و گزارش عمليات مديران و گزارش بازرسان رونوشت بگيرد . همچنين ، باتوجه به آن كه اساسنامه ، از سهامداران نوعي قرار داد بين موسسين و سهامداران است ، هريك حق دارند نسخه اي از اساسنامه را دريافت كنند. در برخي موارد نيز شركتها از طريق پست يا انتشار اطلاعيه يا دوتنامه در روزنامه هاي كثيرالانتشار ، از سهامداران خود براي تشكيل مجامع عمومي عادي دعوت به عمل مي آورند .
تعهدات سهامدار
تنها تعهد يك سهامدار در شركت سهامي ، پرداخت مبلغ سهم است و اگر به اين تعهد خود عمل كند ، به عنوان صاحب سهم تعهد ديگري ندارد . سهامدار هيچگونه تعهد شخصي در قبال طلبكاران شركت ندارد و اگر شركت بنا به دلايلي قادر به پرداخت ديون خود نباشد ، نمي توان به سهامداران رجوع كرد . همچنين تعهدات سهامداران همان است كه قبول كرده اند و نمي توان با تغيير اساسنامه تعهد جديدي بر عهده آنان گذاشت نسبت سود و زیان در حق تقدم يا تعهدات فعلي آنان را افزايش داد . در اين زمينه قانون نيز به صراحت عنوان كرده است كه هيچ مجمع عمومي نمي تواند تابعيت شركت را تغيير دهد و يا هيچ اكثريتي نمي تواند بر تعهدات صاحبان سهم بيفزايد.
بایگانی برچسب برای: حق تقدم سهم
سهام فاقد حق حضور در مجامع عمومی صاحبان سهام در شرکت ها
صاحبان سهام
حق رای، یکی از حقوق غیر مالی مهم ناشی از مالکیت بر سهام است. از این جهت گفتیم “حق غیر مالی” که موضوع آن مستقیماً مال ( از قبیل سود سهام یا مالکیت بر اموال شرکت به نسبت سهم و…) نیست.
در شرکتهای سهامی اصل بر این است که هر سهامداری به پیروی از مالکیتی که بر سهم دارد و ناشی از این مالکیت، در مورد سرنوشت و نیز اداره ی امور و عملیات شرکت سهامی دارای حق نظر و رای است. این حق به سهامدار، امکان شرکت در مجامع عمومی صاحبان سهام برای تعیین مدیران و بازرسان قانونی شرکت و عزل و جایگزینی آنان، اصلاح اساسنامه ی شرکت، افزایش و کاهش سرمایه ی شرکت، تغییر اقامتگاه شرکت، تصویب یا رد ترازنامه و حساب سود و زیان و همچنین رد یا قبول پیشنهاداتی که عموماً هیات مدیره به عنوان دستور کار مجامع عمومی صاحبان سهام مطرح کرده اند را می دهد.
استثنائاً در دو مورد ذیل الذکر ممکن است سهامدار شرکت سهامی، پس از تاسیس شرکت سهامی بدلیل اقدامات قانونی مدیران شرکت، حق رای خود را از دست بدهد که به صورت مختصر به آنها اشاره می کنیم: ادامه مطلب …
الزامات پذیرش ریسک معاملات سهام و حق تقدم خرید
معاون عملیات و نظارت بازار فرابورس ایران بر لزوم پذیرش ریسک معاملات سهام و حق تقدم خرید سهام در بازار پایه ب و ج تاکید کرد.
به گزارش ایبِنا؛ بهنام محسنی درباره مزایای اقرارنامه پذیرش ریسک معاملات بازار پایه گفت: آشنایی با مقررات، به مشتری امکان معامله می‌دهد تا نسبت به حقوق و تعهدات خودآگاهی و پذیرش کامل داشته باشد؛ از این رو مطالعه دقیق اقرارنامه و بیانیه پذیرش ریسک، دستورالعمل معاملات و سایر مقررات مرتبط، از الزامات فعالیت در این بازار است که بارها ریسک آن از سوی فرابورس به سرمایه‌گذاران اعلام شده است.
معاون عملیات و نظارت بازار فرابورس ایران از لزوم پذیرش ریسک معاملات سهام و حق تقدم خرید سهام در بازار پایه ب و ج فرابورس ایران بنا به بیانه موجود در این خصوص خبر داد و درباره هدف از تهیه آن گفت: با توجه به ریسک موجود در معاملات سهام و حق تقدم خرید سهام در بازار پایه فرابورس ایران که بارها اعلام شده است، این اقرارنامه در نظر گرفته شده تا مشتریان با پذیرش شرایط آن، ریسک معاملات بازار پایه را قبول کنند.
محسنی با بیان اینکه طبق این بیانیه مشتریان با اطلاع دقیق و آگاهی کافی درباره ماهیت بازار پایه، نسبت به معاملات سهام و حق تقدم سهام در این بازار اقدام می‌کنند، افزود: ممکن است مشتری در شرایط خاص با توجه به وضعیت عملکرد ناشر مربوطه، عرضه و تقاضا و تغییرات قیمت روزانه، در زمان مناسب و با قیمت مورد نظر نتواند از بازار خارج شود و زیان ببیند، اما بر اساس این اقرارنامه تاکید میشود که وی با آگاهی کامل وارد معاملات در این بازار شده و تمامی ریسک‌های احتمالی را پذیرفته است.
به گفته محسنی امضای این بیانه توسط سرمایه‌گذاران صرفا مربوط به کسانی است که در بازار پایه ب و ج به معامله سهام اقدام می‌کنند و سرمایه‌گذاران سایر بازارهای فرابورس نیازی به امضای آن ندارند.
وی درباره نحوه تعهد مشتریان بازار پایه به بیانیه یادشده گفت: هریک از مشتریانی که در بازار پایه فرابورس ایران فعالیت می‌کنند باید پیش از انجام معاملات، این بیانیه را امضا و طی آن اقرار کنند که از تمامی شرایط، قوانین و مقررات مربوط به انجام معاملات در بازار پایه فرابورس ایران از جمله «دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات اوراق بهادار در بازار پایه فرابورس ایران» و ریسک‌های مربوط به این بازار آگاهی کامل دارند.
محسنی درباره توقف نمادهای معاملاتی بازار پایه نیز توضیح داد: بر اساس دستورالعمل معاملات، سازمان بورس یا فرابورس ایران می‌تواند دستور توقف نماد معاملاتی را صادر کند که بازگشایی مجدد نماد تحت شرایطی ممکن است بر سود و زیان مشتری تاثیرگذار باشد.
معاون عملیات و نظارت بازار فرابورس ایران با بیان اینکه درج اوراق بهادار در بازار پایه و همچنین لغو درج آنها و انتقال نسبت سود و زیان در حق تقدم شرکتها بین تابلو پایه ب و تابلو پایه ج، بر عهده کمیته درج فرابورس ایران است، افزود: بر همین اساس، محل اعتراضی در خصوص انتقال شرکتها بین تابلوهای پایه ب و ج و یا حتی لغو درج آنها وجود ندارد.
وی در پایان خطاب به کارگزاران گفت: کارگزاران باید اقرارنامه و بیانه پذیرش ریسک معاملات سهام و حق تقدم خرید سهام در بازار پایه فرابورس ایران را حداکثر تا تاریخ 31 اردیبهشت 96 به تایید همه مشتریان خود اعم از برخط و غیر برخط برسانند و پس از تکمیل و امضای مشتریان، در سوابق کارگزاری نگهداری کنند؛ ضمن آنکه لازم است در صورت عدم تکمیل « بیانیه پذیرش ریسک معاملات سهام و حق تقدم خرید سهام در بازار پایه فرابورس ایران» توسط مشتریان برخط تا تاریخ اعلام‌شده، کارگزاران دسترسی مشتریان برخط را تا زمان دریافت بیانیه پذیرش ریسک تکمیل شده، مسدود کنند.
دیدگاه شما