چرا حجم معاملاتی در معاملات مهم است؟

حجم معاملات چیست و چه تاثیری بر حرکت نماد دارد؟

خبرگزاری بازار قصد دارد سلسه مباحث آموزشی را تحت عنوان آموزش های بورسی به مخاطبان ارائه کند.که در این قسمت با حجم معاملات و تاثیر ان بر حرکت نمادها می پردازیم.

وحید بلالی؛ خبرگزاری بازار_ به علت اقبال زیاد مردم به بازار سرمایه و وجود افراد تازه وارد در این فضا خبرگزاری بازار قصد دارد سلسه مباحث آموزشی را تحت عنوان آموزش های بورسی به مخاطبان ارائه کند، در این سلسله مباحث به آموزش های بنیادی ،تکنیکال و تابلوخوانی خواهیم پرداخت، در اول عناوین مهم بورسی را بیان خواهیم کرد:
حجم معاملات
حجم معاملات تنها با قدرت و تضعیف روند ارتباط مستقیم دارد، اگر حجم معامله ای بیش از سه تا پنج برابر افزایش یا کاهش پیدا کند می گوییم تغییر چشمگیری رخ داده است، اگر روند قیمتی مثبت بوده و حجم نیز رو به افزایش باشد مشکلی نداشته و اتفاقا بسیار مناسب نیز بوده و ممکن است تا روزهای زیادی سهم را در محدوده صف خرید قفل کند.

اگر روند افزایشی بوده و حجم کاهشی باشد نشان دهنده آغاز تغییرات به سمت منفی بوده و ممکن است به سرعت با واگرایی بازار مواجه شده و روند مثبت به منفی تغییر کند، در نتیجه مولفه حجم بسیار اساسی بوده و می توان از آن به عنوان یک عامل تعیین کننده یاد کرد.

در روندهای منفی نیز باید صبر کرد تا حجم معاملات به کمترین حد خود برسد، وقتی حجم معاملات در یک روند منفی کاهشی شد احتمال تغییر روند به مثبت بسیار قوت خواهد گرفت،تشخیص این موضوع که حجم معاملات چگونه می تواند به ما کمک کند بسیار مهم است، چرا که در ایران با پدیده صف خرید و فروش مواجه هستیم که در هیچ بازار بورس دنیایی این پدیده را شاهد نخواهیم بود، محدود بودن دامنه نوسان به پنج درصد و محدودیت حجم مبنا در معاملات دو نکته ای است که می تواند محاسبات یک معامله گر حرفه ای در بازار بورس ایران را دچار مشکل کند.

روند چیست؟

برای اینکه بتوانیم روند منفی یا مثبت و نقش حجم را در معاملات بررسی کنیم ابتدا نیاز به تعریف روند داریم، روند عبارت است از سه روز متوالی افزایش یا کاهش، اگر بیش از سه روز متوالی بازار صعودی بود می گوییم روند سهم مثبت و اگر سه روز متوالی قیمت سهام کاهشی بود می گوییم روند کاهشی پیدا کرده است، در غیر این صورت روند نوسانی را در پیش گرفته که ممکن است یک روز مثبت و روز دیگر منفی باشد.

تصور کنید در روند مثبت قرار داریم اگر در روزی که سهم کاهشی شد حجم معاملات نیز سه تا پنج برابر افزایشی شد می تواند اولین نشانه از تغییر روند به منفی باشد و باید در آن روز بازار را به دقت رصد کرد، همین عامل در روند منفی نیز صدق کرده و ممکن است روند به مثبت تغییر پیدا کند.

سطح مقاومت و حمایت

در روندهای مثبت یا منفی باید سطح های حمایت یا مقاومت را شناسایی کرده تا بتوان آن روند را تشخیص داد، سطح حمایتی نقطه ای است که سهم را حمایت کرده چرا حجم معاملاتی در معاملات مهم است؟ و اجازه ریزش بیش از آن مقدار را نمی دهد، سطح مقاومتی نیز نقطه ای است که هر وقت سهم به آن قیمت می رسد با بازگشت به عقب مواجه شده و به عبارتی برای صعود مقاومت کرده و تن به صعود نمی دهد، پیدا کردن سطح حمایتی و مقاومتی می تواند کمک به سزایی معامله گر کرده تا بتواند بهترین تصمیم را بگیرد.

روش معاملاتی اسکالپینگ چیست و آیا برای شما مناسب است؟

اسکالپینگ یکی از روش‌های معامله‌گری برای معتادان آدرنالین و علاقه‌مندان به هیجان است. هدف از اسکالپ کسب سود از حرکات کوچک قیمت است. در واقع سود چشمگیر از هر معامله مدنظر معامله‌گر نیست و سودهای کوچک اما به تعداد زیاد او را راضی خواهد کرد. اگر همه‌چیز در اسکالپینگ درست پیش برود، به‌مرور حساب معاملاتی افراد رشد خواهد کرد. در این روش اغلب از اهرم (Leverage) و تعیین حد ضرر با بازه‌های بسیار کوچک استفاده می‌شود.

آیا فکر می‌کنید که می‌توانید به نمودارهای یک‌دقیقه‌ای خیره شده و بر اساس آن‌ها تصمیم بگیرید؟ و یا پیش از آنکه هر سرمایه‌گذاری به خود آمده و بازار را بررسی کند، وارد معامله‌شده و حتی از آن خارج هم شوید؟ اسکالپینگ ممکن است استراتژی معامله‌گری مناسب برای شما باشد! تنها کافی است تا آن را بهتر شناخته و اساس آن را بشناسید. در ادامه می‌توانید در مورد این شیوه تحلیل بازار بیشتر بدانید.

مقدمه‌ای بر اسکالپینگ

اسکالپینگ معمولاً در استراتژی معاملات کوتاه مدت مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع اسکالپینگ رایج‌ترین استراتژی ترید روزانه است. این روش شامل در نظر گرفتن بازه‌های زمانی کوچک‌تر، تصمیم‌گیری سریع و لحظه‌ای و انواع متنوعی از ابزارهای تحلیل تکنیکال و تحلیل نمودار است. در نتیجه ، بسیاری از معامله‌گران حرفه‌ای روزانه، بخشی از فعالیت‌های معاملاتی خود را به اسکالپینگ اختصاص می‌دهند.

استراتژی‌های اسکالپینگ در بازارهای مختلف مالی کاربردی است، برای مثال، افراد زیادی از این روش در بازار سهام، معاملات فارکس و رمزارزها استفاده می‌کنند.

اسکالپینگ چیست؟

همان‌طور که گفتیم، اسکالپینگ یک استراتژی معامله‌گری برای کسب سود از حرکات قیمتی نسبتاً کوچک است. معامله‌گران در این روش به دنبال سودهای چشمگیر نیستند. در عوض هدف آن‌ها کسب سودهای کوچک اما با تکرار زیاد معاملات است.

به همین ترتیب، معامله‌گران ممکن است در یک دوره کوتاه، معاملات زیادی را انجام دهند و به دنبال حرکات قیمتی اندک بازار باشند. معامله‌گران در این روش معتقدند که سودهای ناچیز طی زمان کم‌کم جمع‌آوری‌شده و میزان سود در طول این دوره زمانی به مقدار قابل‌توجهی افزایش پیدا می‌کند.

با توجه به اینکه این روش شامل بازه‌های زمانی کوتاه مدت است، اسکالپرها اغلب بر اساس تحلیل تکنیکال معاملات خود را پیش می‌برند. در واقع ازآنجایی‌که رویدادهای بنیادین اغلب طی مدت طولانی‌تری رخ می‌دهد، اسکالپرها به ندرت خود را با تحلیل بنیادین درگیر می‌کنند.

هرچند کماکان موضوعات بنیادین می‌توانند در تصمیم‌گیری یک تریدر تأثیر زیادی داشته باشد. به‌عنوان‌مثال ممکن است سهم یا سکه یک پروژه به خاطر یک رویداد بنیادین یا اخبار مثبت پیرامون آن، ناگهان مورد استقبال قرار بگیرد و حجم معاملاتی و نقدینگی آن حداقل برای مدت کوتاهی افزایش یابد. این درست زمانی است که یک اسکالپر وارد عمل شده و از افزایش نوسانات ایجادشده سود کسب می‌کند.

اسکالپرها به جای انتظار برای تغییرات بزرگ قیمت، از نوسانات هر روزه بازار به نفع خود استفاده می‌کنند. این استراتژی لزوماً برای همه ایده آل نیست. زیرا نیازمند درک عمیق از سازوکار بازار و توان تصمیم‌گیری سریع و تحت‌فشار است.

اسکالپرها چگونه کسب درآمد می‌کنند؟

برای پاسخ به این سؤال ابتدا باید بررسی کرد که کدام عوامل تکنیکال بیشتر مدنظر اسکالپرها است؟ حجم معاملات، پرایس اکشن، خطوط حمایتی و مقاومتی و الگوهای نمودار شمعی، معمولاً برای شناسایی و تنظیم یک معامله مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از متداول‌ترین اندیکاتورهای تکنیکال مورد استفاده این معامله‌گران، شامل میانگین متحرک (Moving Average)، شاخص مقاومت نسبی (RSI) ، بولینگر باند، VWAP و ابزار اصلاح فیبوناچی است.

بسیاری از اسکالپرها از شاخص‌های پیچیده استفاده کرده و همچنین دفتر سفارش‌ها در زمان واقعی، مشخصات حجم، و تعداد قراردادهای آتی را تجزیه‌وتحلیل می‌کنند. علاوه بر این، اسکالپرها شاخص‌های شخصی‌سازی‌شده خود را ایجاد کرده تا نسبت به بازار برتری پیدا کنند. مانند هر استراتژی معاملاتی دیگر، یافتن یک مزیت منحصربه‌فرد نسبت به بازار، برای موفقیت حیاتی است.

اسکالپینگ عبارت است از یافتن فرصت‌های کوچک در بازار و بهره‌برداری از آن‌ها. معمولاً اسکالپرها در مورد روش‌های معامله‌شان بسیار محافظه‌کارند چرا که اگر عموم از کار آن‌ها سر در بیاورند، روش آن‌ها عملاً سوددهی خود را ازدست‌داده و بدون استفاده می‌شود. برای همین بسیار مهم است که روش و استراتژی منحصربه‌فرد خود را ایجاد و امتحان کنید.

همان‌طور که پیشتر اشاره کردیم ، اسکالپینگ معمولاً در بازه‌های زمانی کوچک‌تر اتفاق می‌افتد. این نمودارها ممکن است نمودار ۱ ساعته ، ۱۵ دقیقه‌ای ، ۵ دقیقه‌ای یا حتی نمودار ۱ دقیقه‌ای باشند. حتی برخی از اسکالپرها بازه‌های زمانی کمتر از یک دقیقه را هم بررسی می‌کنند.

اگرچه در نظر گرفتن چنین بازه‌های زمانی‌ای در حوزه ربات‌های تریدر با فرکانس بالاست و ممکن است از لحاظ توانایی برای یک انسان آن‌قدر هم امکان پذیر به نظر نرسد. در واقع ماشین‌ها می‌توانند به سرعت داده‌های زیادی را پردازش کنند، اما بیشتر انسان‌ها در تحلیل نمودارهای ۱۵ ثانیه‌ای به مشکل برمی‌خورند.

در اینجا موضوع دیگری نیز وجود دارد که حتماً باید در نظر گرفت و آن این است که سیگنال‌ها و سطوح زمانی بزرگ‌تر معمولاً از سیگنال‌های چارچوب زمانی کوچک‌تر قابل‌اطمینان‌ترند. به همین خاطر اکثر اسکالپرها ابتدا ساختار بازار را در بازه بزرگ‌تر موردبررسی قرار می‌دهند. در واقع ابتدا سطوح مهم در چارچوب زمانی بزرگ ترسیم‌شده و سپس با بزرگنمایی و تمرکز بر این نقاط، موقعیت‌های معاملات اسکالپینگ نمایان می‌شوند. این نشان می‌دهد که داشتن یک بازه زمانی بزرگ از ساختار بازار می‌تواند حتی در مورد معاملات کوتاه مدت هم بسیار مفید باشد.

بااین‌حال، استراتژی‌های معاملاتی و سرمایه‌گذاری می‌توانند به طور اساسی میان معامله‌گران مختلف شکل متفاوتی داشته باشند. قوانین سخت‌گیرانه‌ای در مورد اسکالپینگ وجود ندارد، اما دستورالعمل‌هایی هست که می‌توان در هنگام تنظیم قوانین خود، از آن‌ها کمک گرفت.

استراتژی‌های معاملاتی اسکالپینگ

می‌توان معامله‌گران اسکالپر را در دو دسته تقسیم کرد: معامله‌گران اختیاری و معامله‌گران سیستماتیک.

• معامله‌گران اختیاری همان‌طور که بازار پیش روی آن‌ها قرار دارد تصمیمات معاملات خود را “درجا” می‌گیرند. شرایط موجود تصمیم آن‌ها را مشخص می‌کند و ممکن است حتی قانون خاصی برای زمان وجود یا خروج نداشته باشند. به عبارت دیگر می‌توان گفت که معامله‌گران اختیاری عوامل مختلفی را در نظر گرفته اما قوانین سخت‌گیرانه کمتری را دنبال کنند و بیشتر به شهود و احساس خود اعتماد می‌کنند.
• معامله‌گران سیستماتیک رویکرد دیگری دارند. آن‌ها یک‌روند و سیستم معاملاتی کاملاً مشخصی را دنبال می‌کنند که اساساً نقاط ورود و خروج را برای آن‌ها ایجاد می‌کند. اگر شرایط خاصی از مجموعه قوانین در معامله صدق کند، آن‌ها وارد آن معامله‌شده و یا از آن خارج می‌شوند. معاملات سیستماتیک به نسبت معاملات اختیاری با اولویت رویکرد داده محور پیش می‌روند. معامله‌گران سیستماتیک کمتر به بینش و شهود خود اعتماد می‌کنند و بیشتر بر اساس داده‌ها و الگوریتم‌ها تصمیم‌گیری می‌کنند.

این طبقه‌بندی در مورد سایر معامله‌گران نیز صدق می‌کند. هرچند وقتی صحبت از استراتژی‌های کوتاه مدت می‌شود، تمایز این دو روش مشخص‌تر است. به‌هرحال، معاملات اختیاری ممکن است در بازه‌های زمانی بالاتر به طور مداوم کارساز نباشند.

برخی از اسکالپرها از استراتژی‌ای به نام ترید محدوده‌ای یا Range Trading استفاده می‌کنند. آن‌ها منتظر می‌مانند تا محدوده قیمتی ایجادشده و سپس در آن محدوده معاملات خود را آغاز کنند. این روش بر این باور استوار است که تا شکسته شدن محدوده، کف محدوده به عنوان حمایت و سقف محدوده به عنوان مقاومت عمل می‌کند. هرچند که به‌هیچ‌عنوان این روش تضمین‌شده نیست اما می‌تواند یک سازوکار موفقیت‌آمیز در اسکالپینگ باشد. البته معامله‌گران حرفه‌ای با تعیین حد ضرر، خود را برای شکستن محدوده آماده می‌کنند.

یکی دیگر از تکنیک‌های اسکالپینگ استفاده از شکاف قیمت پیشنهادی خریدوفروش است. اگر بین بالاترین پیشنهاد و کمترین درخواست تفاوت قابل‌توجهی وجود داشته باشد ، اسکالپرها می‌توانند از این طریق سود کسب کنند. هرچند که این نوع استراتژی برای معاملات الگوریتمی یا معاملات Quantitative مناسب‌تر است. چرا؟ چون انسان‌ها به اندازه ماشین‌ها در یافتن ناکارآمدی‌های کوچک در بازار قابل‌اعتماد نیستند. در نتیجه ، این قسمت به شدت با ربات‌های معامله‌گر اشباع شده است. بنابراین کسانی که می‌خواهند این استراتژی را در پیش بگیرند ، معمولاً باید با الگوریتم‌ها رقابت کنند و رقابت بسیار نابرابر و سختی را در پیش دارند.

اسکالپینگ معمولاً شامل استفاده از اهرم (Leverage) است. از آنجایی که سود موردنظر، درصد نسبتاً کمی را برای معامله‌گر به ارمغان می‌آورد، اسکالپرها با تکیه بر اهرم‌های بزرگ، اندازه موقعیت معاملاتی خود را افزایش می‌دهند. به همین دلیل است که اسکالپرها اغلب از ساختارهای معاملات مارجین، قراردادهای آتی و دیگر انواع محصولات مالی که معاملات اهرمی را ارائه می‌دهند، استفاده می‌کنند. بااین‌حال ، ازآنجایی‌که اسکالپرها قصد دارند از حرکت‌های کوچک‌تر با موقعیت‌های بزرگ‌تر سود ببرند ، باید نسبت به پدیده لغزش یا افت شدید (Slippage) آگاه باشند.

آیا باید از معامله‌گری به سبک اسکالپینگ استفاده کنید؟

پاسخ این سؤال کاملاً به سبک معاملاتی شما بستگی دارد. برخی از معامله‌گران به‌هیچ‌عنوان دوست ندارند در حالی که یک معامله یا سرمایه‌گذاری همچنان باز است و نتیجه نامشخصی دارد، به خواب بروند. بنابراین استراتژی‌های کوتاه مدت را انتخاب می‌کنند. معامله‌گران روزانه و معامله‌گران کوتاه مدت از این جمله افراد هستند.

از طرف دیگر ، معامله‌گران بلندمدت دوست دارند تصمیماتشان بر اساس مدت‌زمان طولانی باشد و هیچ مشکلی با داشتن موقعیتی که ماه‌ها باز و بلاتکلیف باشد، ندارند. آن‌ها ممکن است فقط نقطه ورود، اهداف سود و حد چرا حجم معاملاتی در معاملات مهم است؟ ضرر را تعیین کرده و گه گاه به موقعیت خود سر بزنند. معامله‌گران Swing معمولاً در این گروه قرار می‌گیرند.

بنابراین، اگر می‌خواهید تصمیم بگیرید که آیا از معاملات اسکالپینگ استفاده کنید یا خیر، ابتدا باید سبک معاملاتی مناسب خود را پیدا کنید. همچنین باید یک استراتژی معاملاتی متناسب با شخصیت و میزان ریسک‌پذیری خود پیدا کنید تا بتوانید با اجرای آن به صورت مداوم سود کنید. به طور طبیعی، شما می‌توانید چندین استراتژی را امتحان کنید و ببینید که کدام روش مناسب شما است.

سخن پایانی

با توجه به همه آنچه گفته شد به سادگی می‌توان دریافت که اسکالپینگ بیش از هر چیزی به انضباط، دانش بازار و تصمیم‌گیری سریع نیاز دارد.

آیا اسکالپینگ یک استراتژی مناسب برای شماست؟ اگر مبتدی هستید، می‌توانید بیشتراستراتژی‌های بلندمدت مانند معاملات نوسانی یا Swing را دنبال کنید و یا از روش خرید و نگهداری (Buy and Hold) استفاده کنید. اما اگر دارای تجربه کافی هستید، اسکالپینگ ممکن است برای شما مناسب باشد. هرچند صرف‌نظر از آنچه در بازارهای مالی انجام می‌دهید، همیشه در نظر گرفتن اصول مدیریت ریسک ، مانند استفاده از حد ضرر و بینش درست درباره یک موقعیت، بسیار حائز اهمیت است.

اهمیت حجم معاملاتی در پاکت آپشن

اهمیت حجم معاملاتی در پاکت آپشن : در معاملات، حجم یک اندازه از مقداری است که یک نماد معاملاتی در یک زمان خاص معامله می‌شود. این یک معیار بسیار مهم است که اغلب توسط معامله‌گران تازه‌کار نادیده گرفته می‌شود.

چرا حجم اهمیت بالایی دارد؟

همانطور که می‌دانید تمام نمادهای معاملاتی بر اساس اصل عرضه و تقاضا رفتار می‌کنند. هر چقدر عرضه بیشتر باشد (معیارهای دیگر یکسان بماند)، قیمت پایین‌تر خواهد بود و هر چقدر تقاضا بیشتر باشد (معیارهای دیگر یکسان بماند)، قیمت بالاتر خواهد رفت.

با در نظر داشتن این مورد، سعی کنید وضعیتی را تصور کنید که تعداد معاملات بالا می‌رود (اهمیت حجم معاملاتی در پاکت آپشن) .

زمانی که شرکت‌کنندگان بازار در مورد قیمت آینده‌ی نماد معاملاتی موردنظر مطمئن نیستند، فعالیت معاملاتی کاهش پیدا می‌کند و بدین ترتیب ریسک انجام معامله در این شرایط نیز افزایش پیدا می‌کند.

زمانی که ترند قدرتمند است و قیمت تنها در یک جهت حرکت می‌کند، می‌توان شاهد افزایش تعداد معاملات بود. بدین ترتیب، به عنوان یک قانون می‌توان گفت که حجم معاملات در هنگام یک ترند قدرتمند بالا رفته و در هنگام بازار ثابت و بدون ترند کاهش پیدا می‌کند.

چطور حجم را اندازه گیری کنیم؟

1 – تراکم/توزیع (Accumulation/Distribution) یک اندیکاتور مبتنی بر حجم است که می‌تواند به شما در ردیابی حرکت کلی پول به داخل و خارج از نماد معاملاتی کمک کند.

زمانی که اندیکاتور بالا می‌رود، معامله‌گران به خرید نماد معاملاتی موردنظر، روی می‌آورند. زمانی که عکس این صحت دارد و اندیکاتور پایین می‌رود، معامله‌گران به فروش آن تمایل پیدا می‌کنند.

زمانی که حجم خالص کمتر از 0 است، احساسات بازار نزولی در نظر گرفته می‌شود و تعداد بیشتری از سرمایه‌گذاران به فکر فروش نماد هستند.

زمانی که اندیکاتور بالاتر از خط صفر است، احساسات بازار صعودی در نظر گرفته می‌شود و بیشتر سرمایه‌گذاران به خرید نماد تمایل دارند (اهمیت حجم معاملاتی در پاکت آپشن).

3 – اسیلاتور حجم خود حجم را نشان نمی‌دهد و در عوض تغییرات آن را به نمایش می‌گذارد و طراحی آن کاملا با شاخص قدرت نسبی (RSI) یکسان است.

زمانی که اندیکاتور از خط وسط پایینتر است و به سمت پایین حرکت می‌کند، حجم با شتاب در حال کاهش است (اهمیت حجم معاملاتی در پاکت آپشن).

زمانی که اندیکاتور بالای خط وسط است و به سمت بالا می‌رود، حجم با شتاب در حال افزایش است. و زمانی که اندیکاتور بر روی صفر است، حجم کاملا ثابت باقی می‌ماند.

قیمت‌های فارکس چگونه به‌وجود می‌آیند؟

در بازار فارکس این سوال را زیاد شنیده‌ایم که آیا فلان بروکر واقعا به بازار بین المللی متصل است یا خیر؟ یا مثلا می‌گویند قیمت طلای جهانی امروز به 1700 دلار رسید! نرخ دلار/ین ریخت! اما واقعا این قیمت‌های فارکس از کجا می‌آیند و چطور قیمت‌گذاری می‌شوند؟ در این مقاله قصد داریم که باهم بررسی کنیم که قیمت‌های فارکس از کجا می‌آیند.

اجزای اصلی بازار فارکس

بازار فارکس از دو جز اصلی تشکیل شده است، یک هسته مرکزی که به‌عنوان بستر اصلی این بازار عمل می‌کند و یک جز دیگر هم گردانندگان و مشارکت‌کنندگان آن هستند. در ادامه به اختصار هرکدام را توضیح می‌دهیم:

بستر اصلی (Interbank Market)

اصلی‌ترین بخش تشکیل دهنده فارکس همین بخش است زیرا تمامی معاملات لحظه‌ای و بازارهای آتی و سوئیفت، همگی باهم یک مجموعه بزرگ به نام اینتر بانک را تشکیل می‌دهند.

مشارکت‌کنندگان (Participants)

بخش دوم و مهم دیگری که در عملکرد بازار فارکس بسیار مهم است، بخش مشارکت‌‌کنندگان آن است. بانک‌های سرمایه‌گذاری و بانک‌های تجاری، صندوق‌های تامین سرمایه بین المللی، بانک‌های مرکزی کشورهای مختلف و سرمایه‌داران و فعلان بزرگ این حوزه و همچنین بروکرها و کارگزاران فارکس، همگی باهم بخش را تشکیل می‌دهند.

اینتربانک فارکس در یک نگاه

مشارکت‌کنندگان معمولا در دنیا هر لحظه نیاز به خرید و فروش و یا تبادل ارزهایشان با یکدیگر دارند. و از این طریق میلیاردها دلار در روز بین مشارکت‌کنندگان در دنیا جابه‌جا می‌شود. طبیعاتا شاید از خود بپرسید که چرا این موسسات و بانک‌ها مستقیما با یکدیگر وارد معامله نمی‌شوند تا ارز مورد نیاز خود را تامین ‌کنند؟

دلیل این امر آن است که بانک‌ها و موسسات به دلیل راحتی بیشتر، دسترسی راحت‌تر و همچنین شفافیت بیشتر برای یافتن بهترین نرخ تبادل، ترجیح می‌دهند که مبادلات و معاملات خود را از طریق اینتربانک فارکس انجام دهند.

اینتربانک فارکس از سه پلتفرم مرتبط باهم تشکیل شده است:

(Electronic Broking Services (EBS

این سه پلتفرم بالا منبع اصلی معاملات فارکس محسوب می‌شوند و هزاران بانک و موسسات مالی بزرگ را به‌هم وصل می‌کنند.

قیمت‌های فارکس چگونه تعیین می‌شوند؟

نحوه کشف قیمت و قیمت‌گذاری در بازار فارکس به این‌صورت است که ابتدا بانک‌ها و موسسات مالی بزرگ برای اقدام به خرید و فروش و مبادله در بازار، یک معامله‌گر را به‌عنوان نماینده خود انتخاب می‌کنند که به این فرد دیلر (Dealer) نیز می‌گویند. تمام معاملات و قیمت‌ها توسط دیلرها صورت می‌پذیرد. همچنین یک دیلر هیچ‌وقت فاش نمی‌کند که درحال انجام معامله برای چه بانک و یا موسسه‌ای هست و همیشه این نکته را مخفی نگاه می‌دارد. حتی عنوان نمی‌کند که برای انجام چه معامله‌ای آماده است و آیا معامله خرید می‌خواهد انجام دهد و یا فروش. برای همین منظور، دیلر همواره دونرخ در بازار به‌صورت هم‌زمان در شبکه اینتربانک فارکس و از طریق یکی از سه پلتفرمی که معرفی کردیم، ارائه می‌کند. یک قیمت برای خرید (Bid) و یک قیمت برای فروش (Ask) پیشنهاد می‌شود.

به‌عنوان مثال فرض کنید که یک دیلر به‌عنوان نماینده بانک A قصد دارد برای بانک خود به اندازه حجم 2 میلیارد دلار ارز یورو معامله کند. همان‌طور که ذکر شد دیلر دو قیمت درج می‌کند.

فرض کنید که نرخ 1.09001 به عنوان قیمت فروش و نرخ 1.09000 به‌عنوان قیمت خرید در اینتربانک ثبت می‌کند. دقت داشته باشید که اسپرد معاملات خرید و فروش باتوجه به هزینه‌هایی مثل هزینه ثبت معامله، هزینه‌های جاری و رقابتی تعیین می‌شوند، به‌طوری که هزینه‌های مربوط به ریسک معامله را پوشش دهند.

حال نوبت سایر دیلرها است که نرخ‌ها و پیشنهادات خود را برای یورو/دلار ثبت کنند. به‌این ترتیب نرخ‌های متعددی در بازار ثبت شده که در نهایت به شکل زیر دیده می‌شوند:

حجم معامله

پیشنهاد خرید

پیشنهاد فروش

حجم 2 میلیارد دلار

حجم 1 میلیارد دلار

حجم 3 میلیارد دلار

به‌همین ترتیب نرخ‌ها در اینتربانک ثبت شده و نزدیک‌ترین نرخ‌ها به‌عنوان نرخ مرجع به بانک‌ها و موسسات دیگر اعلام و معامله‌ها با نرخ‌های جدید صورت می‌پذیرند.

چرا بعضی مواقع اسپرد قیمت‌های فارکس زیاد می‌شود؟

در ترمینال اطلاعاتی بازار ممکن است گاهی اوقات اخبار مهمی تبادل شود. قطعا این اطلاعات مهم در آینده و چگونگی معاملات بازار نقش خواهد داشت. بانک‌های مرکزی و موسسات بزرگ و بانک‌های تجاری بر اساس نتیجه این اخبار ممکن است وارد معاملات جدید و یا حتی از قصد معاملات جدید خود نیز منصرف شوند. برای همین ممکن است در بعضی از مواقع تعداد معاملات ثبت شده در هسته اینتربانک فارکس کمتر از حد معمول شود. این امر البته می‌تواند دلایل مختلفی هم داشته باشد. نظیر تایم بازار که در قسمت سشن‌های معاملاتی فارکس قبلا به آن اشاره کردیم. همچنین مواقع بحرانی و یا اضطراری که بازار از حالت عادی خارج می‌شود و. همه این عوامل باعث می‌شود که حجم معاملات ثبت شده در اینتربانک هسته مرکزی فارکس، کاهش یابد.

وقتی که معاملات ثبت شده کاهش یابد، پس ممکن است در قیمت‌های خاصی دیگر خریدار یا فروشنده وجود نداشته باشد. به همین دلیل در آن لحظه می‌بینیم که اسپرد قیمتی به‌شدت افزایش می‌یابد.

نکته: گاهی می‌شنویم که می‌گویند: بروکر X در لحظه مقدار اسپرد را آن‌قدر زیاد کرد تا حد ضرر من را فعال کند، سپس دوباره بازار به حالت عادی برگشت. پس بروکر دزد بوده و این‌کار را عمدا انجام داده است!
سوال: آیا بروکر اینجا از من دزدی کرده؟

در جواب باید بگوییم که اگر از یک بروکر رگوله استفاده کنید که نظارت موسسات مالی بزرگ در دنیا روی نحوه ارائه نرخ‌ها و معاملات آن بروکر نظارت داشته باشند، احتمال این‌کار بسیار پایین است. و اگر هم این تخلف از یک بروکر رگوله صورت گرفته باشد، شما می‌توانید از آن شرکت شکایت کرده و ادعای خسارت کنید. اما دلیل این اتفاق دزدی از مشتری نیست. حتی بعضی از اوقات وقتی که هسته معاملات دچار مشکل می‌شود، گاها ممکن است در نرخ قیمت‌های فارکس نوساناتی ایجاد شود که باعث ضرر خوردن به مشتریان یک بروکر در آن لحظه گردد. در همه این موارد بروکر تمام معاملات آن لحظه را برمی‌گرداند و حتی اگر شما ضرر و زیانی هم کرده باشید مقدار آن را مجددا به حساب معاملاتی شما واریز می‌کنند.

این جمله را همواره به یاد داشته باشید که در بازار فارکس، تنها کسی ضرر نکرده که هنوز وارد بازار نشده است!

نتیجه: پس هرچه تعداد نرخ‌های بیشتری در لحظه، در معاملات یک جفت ارز ثبت شود، فاصله (اسپرد) بین قیمت خرید و فروش کمتر می‌شود. و هرچه تعداد نرخ‌های کمتری در بازار یک جفت ارز ثبت شود، به‌طبع آن بین قیمت خرید و فروش فاصله بیشتری ایجاد می‌شود که در نتیجه اسپرد لحظه‌ای آن جفت ارز هم بیشتر می‌شود.

آیا همه بروکرها در قیمت‌های فارکس دستکاری می‌کنند؟

گاهی در صحبت‌های دوستان شنیده‌ام که فلان بروکر مارکت میکر است و به بازار جهانی وصل نیست. پس خودش بازار را دستکاری می‌کند و همیشه کاری می‌کند که مشتریان آن ضرر کنند. باید بگویم کسانی که امثال این حرف‌ها را در فارکس می‌زنند اصلا نمی‌دانند که نرخ‌ها و قیمت‌های فارکس از کجا می‌آیند. برای این‌که این موضوع روشن شود باید کمی در مورد تفاوت بروکرهای رگوله و غیر رگوله توضیح دهیم:

بروکرهای رگوله

در اصل این بروکرها نرخ قیمت‌های فارکس را از هسته اینتر بانک فارکس می‌گیرند و به بازار جهانی متصل هستند. بروکرها برای این‌که بتوانند نرخ‌های جهانی را در سریع‌ترین لحظه از هسته معاملاتی بگیرند، باید ضوابطی را رعایت کنند تا لایسنس مربوطه را از هسته مرکزی فارکس دریافت کنند. اما وقتی ما در این بروکرها معامله می‌کنیم، معاملات ما به چه صورت انجام می‌شود؟

طبق آن‌چه که قبلا توضیح دادیم نوع معاملات فارکس از نوع CFD است. بروکرهای رگوله به دلیل این‌که حجم معاملاتی بالایی دارند، نمی‌توانند تمامی معاملات مشتریان خود را پوشش دهند. برای همین منظور وارد معامله با بانک‌های عامل می‌شوند و برای تامین سرمایه باری پوشش حجم معاملات بروکر، با بانک‌های مختلف قرارداد همکاری امضا می‌کنند تا معاملات بازار فارکس در یک بروکر با پشتوانه نقدی بانک عامل معتبر باشد. حال وقتی شما 1000 دلار یورو/دلار خریداری می‌کنید در حقیقت دستور خرید را به بانک فرستاده‌اید و در اصل با بانک وارد معامله شده‌اید. و بروکر در اینجا فقط نقش یک واسطه را ایفا می‌کند و کارمزد و کمیسیون مربوطه را از معامله‌گر دریافت می‌کند. لازم به ذکر است که تمامی این موارد تحت نظارت موسسات نظارتی بزرگ مالی انجام خواهد پذیرفت که احتمال هرگونه پولشویی و یا خطا از سوی بروکر و یا بانک عامل گرفته شده باشد.

بروکر رگوله هیچ نقشی در میزان سود یا ضرر شما نخواهد داشت و فقط در کارمزد معاملات شریک است.

بروکرهای غیر رگوله

درحقیقت این بروکرها نیز برای این‌که قیمت‌های فارکس را از اینتربانک در لحظه بگیرند، نیاز به اخذ لایسنس ‌های مربوطه برای این سطح از دسترسی را دارند. با این تفاوت که هیچ موسسه نظارت مالی بر نحوه ارائه این خدمات و یا معاملات مشتریان نظارتی ندارد. برای همین به این بروکرها غیر رگوله و یا به اصطلاح مارکت میکر (Market Maker) می‌گویند.

اما این به این معنی نیست که تمام نرخ‌هایی که در بروکرهای مارکت میکر وجود دارد توسط خود بروکر تهیه و تنظیم می‌شود. شما هرگز نمی‌توانید ببینید که در یک بروکر رگوله طلا درحال افزایش قیمت باشد، ولی در یک بروکر مارکت میکر طلا نزولی!

خیر این اتفاق ممکن نیست. اما به دلیل نبودن نظارت عامل توسط موسسه‌های نظارتی، خود بروکر می‌تواند در لحظه وارد معامله شود و نوساناتی در بازار ایجاد کند و به اصطلاح شیطنت کنند.

نکته دیگری که باید در مورد بروکرهای مارکت میکر بدانید این است که به دلیل پایین‌تر بودن حجم معاملات این بروکرها، ممکن است که هیچ قراردادی با بانک عامل برای تامین سرمایه و تضمین پشتوانه نقدی برای معاملات وجود نداشته باشد. ضمن این‌که طبق قوانین بین المللی اگر بروکرهای غیر رگوله حقی از مشتری ضایع کنند که منجر به زیان شما گردد، شما حق شکایت از آن بروکر را نخواهید داشت زیرا خودتان در مرحله اول مورد اتهام قرار می‌گیرید که چرا با این شرکت همکاری کرده‌اید!

بروکرهای مارکت میکر (غیر رگوله) هم از نرخ قیمت‌های جهانی تبعیت می‌کنند، اما هیچ موسسه نظارتی روی نحوه ارائه این قیمت‌ها به مشتری نظارت ندارند.

رابطه اقتصاد کلان و قیمت‌های فارکس

مهم‌ترین و بزرگترین عامل اثر‌گذار در بازار و قیمت‌های فارکس، سیاست‌های اقتصاد کلان دولت‌ها است. اقتصاد کلان مربوط به اقتصاد تمامی کشورهای جهان می‌شود و مسائل مهمی چون نرخ بهره، نرخ تورم، نرخ بیکاری، سیاست های پولی و مالی، رکود و بحرانی‌های مالی را در برمی‌گیرد. تمامی بخش‌های اقتصاد کلان در بازار فارکس تاثیر مستقیم می‌گذارند و نرخ برابری ارزها و در نهایت قیمت‌های فارکس را مشخص می‌کنند.

به‌عنوان مثال در سال در ماه گذشته از ابتدای سال 2020 و بعد از رکود بازار های مالی در اثر بحران جهانی کرونا، بانک مرکزی آمریکا تصمیم گرفت که نرخ بهره را به کمترین حد ممکن یعنی 0.25% کاهش دهد. همچنین بانک‌ها مرکزی کشورهای دیگر دنیا نیز برای حمایت از تولید داخلی و جلوگیری از یک رکود اقتصادی بزرگ، همین رویه را پیش گرفتند. در پی این تصمیمات نرخ طلا در برابر دلار و سایر ارزها رشد کرد. به همین شکل هرگونه اتفاقی در دنیا مستقیما روی نرخ‌ها به صورت لحظه‌ای اثرگذار خواهد بود.

قدرت هسته مرکزی فارکس

تا اینجا فهمیدیم که معاملات فارکس در چه ابعاد و حجمی و توسط چه کسانی بیشتر انجام می‌شوند و همچنین فهمیدیم که اقتصاد کلان و تصمیمات دولت‌ها چه تاثیری بر روی نرخ‌ها و قیمت‌های فارکس دارد. پس می‌توان نتیجه گرفت که هسته معاملات فارکس باید آن‌قدر قوی باشد که همه این تاثیرات را در کسری از ثانیه پردازش کند. زیرا در معاملات هسته فارکس، دیگر ثانیه‌ها خیلی کند هستند و معیار سرعت انتقال داده‌ها با میلی ثانیه اندازه‌گیری می‌شود. برای همین ممکن است وقتی شما به قیمت‌های دو بروکر مختلف نگاه کنید، ببینید که قیمت‌ها کمی اختلاف دارند.

مقایسه حجم معاملات بازار فارکس با سایر بازارهای مالی

براساس آمار جهانی میانگین حجم معاملات فارکس در روز حدود 6500 میلیارد دلار است. با یک حساب ساده می‌توان فهمید که میزان سرعت پردازش هسته معاملاتی فارکس بیش از 75 میلیون دلار بر ثانیه است. به‌عبارت دیگر به‌طور میانگین و در هر ثانیه بیش از 75 میلیون دلار در بازار فارکس معامله انجام می‌شود. و این چرا حجم معاملاتی در معاملات مهم است؟ درحالی است که هیچ فشاری هم روی هسته مرکزی وجود ندارد!

سوال: هسته معاملاتی بورس ایران چقدر توان پردازش دارد؟

جمع‌بندی

بازار فارکس یکی از پر مخاطب‌ترین، پرهیچان‌ترین، پرحجم‌ترین، سودآورترین و در عین حال خطرناک‌ترین و بی‌رحم‌ترین بازار در بین بازارهای معاملاتی دنیا محسوب می‌شود. اگر بدون اطلاعات کافی و یا از روی کنجکاوی و کسب سود و پولدار شدن وارد بازارهای مالی جهانی شدید، من به شما می‌گویم که در نهایت شکست خواهید خورد. زیرا کسانی که در این بازار فعال هستند، از این راه زندگی می‌کنند و نه سود!

اگر مطلب فوق برایتان جذاب بود لطفا آن را با دوستان خود نیز به اشتراک بگذارید.

همواره نظرات شما برای ما مهم بوده و اگر سوالی داشتید لطفا در زیر همین مقاله مطرح کنید.

تشریح عملکرد هسته‌های معاملاتی بورس و فرابورس/ سامانه بومی در مسیر تایید الزامات اولیه است

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم ، پیاده‌سازی سامانه دیده‌بان سلامت بازار سرمایه، راه‌اندازی گذرگاه داده بازار سرمایه (CMIX)، تأسیس اداره فناوری‌های تنظیم‌گری (RegTech)، راه‌اندازی سامانه‌های مجامع الکترونیکی و ارتقاء مرکز میانی صدور گواهی دیجیتال (CA) بازار سرمایه، پیاده‌سازی پروژه‌های ملی سهام عدالت، تامین الزامات و پیش شرط‌های استقرار سامانه بومی معاملات و سامانه بومی پس از معاملات از جمله اقدامات مهم در مدیریت فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار است.

در همین رابطه علی ایلخانی مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه مدیریت فناوری‌های سازمان بورس در مرکز فرآیند عملیات بازار سرمایه قرار گرفته است، گفت: کارگزاری‌ها هستند که به مشتریان خدمت ارائه می‌کنند و نقش این مدیریت این است که سرویس‌ها به بهترین شکل در اختیار آنها قرار بگیرد.

وی افزود: سامانه معاملات در اختیار شرکت مدیریت فناوری‌های بورس تهران (یکی از شرکت‌های تابعه سازمان بورس) قرار دارد و وظیفه توسعه و پشتیبانی نیز در این شرکت انجام می‌شود. البته نظارت بر معاملات از طریق واحد های مرتبط در سازمان صورت می‌پذیرد.

ایلخانی ادامه داد: سامانه معاملات از چندین سال پیش خریداری شده است اما سامانه معاملات فعلی توسعه داده شده است. وقتی نرم‌افزارهای خارجی وارد ایران می‌شود باید با توجه به شرایط بازار(market) ایران تغییر پیدا کند (بومی‌سازی شود) در ابتدا دانش لازم برای اعمال این تغییرات وجود نداشت اما امروز به مرحله‌ای رسیده است که می‌توانیم بگوییم این سامانه با توجه به شرایط فعلی به بلوغ رسیده و در وضعیت فعلی جوابگو است.

مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه در چند سال اخیر شرکت دیگری نیز با همکاری دانشگاه تهران تاسیس شده است که یک سامانه دیگر البته در بخش مچینگ ایجاد کرده‌اند ادامه داد: آن چیزی که ما از سامانه معاملات می‌شناسیم این است که یک بخش مرکزی دارد که عملیات تطبیق تقاضاهای خرید و فروش‌ها در آن انجام می‌شود و به آن مچینگ می‌گوییم.

وی تصریح کرد: این بخش در ایران پیاده‌سازی شده اما استقرار آن خود نیازمند یک برنامه کاری حداقل هشت ماهه می‌باشد. تا به وضعیت اطمینان از عملکرد درست آن برسیم. معمولا این سامانه‌ها به این شکل نیستند که بتوان آنها را در شرایط آزمایشگاهی تست کرد و سپس استقرار داد. این کار حتما باید در حالت عملیات واقعی ولی در پلن تست انجام شود، ضمن اینکه به دلیل عملیات تسویه و محدودیت در زمان تسویه (T+2 و T+1)ما نمی‌توانیم دو هسته معاملاتی به صورت هم‌زمان داشته باشیم بنابراین عملیات تست اطمینان از عملکرد درست یک سامانه مچینگ جدید خود یک پروژه با پبچیدگی های خاص می باشد.

ایلخانی گفت: مشتریانی که درخواست سفارش خرید/فروش خود را به کارگزار ارسال می‌کنند (حضوری/ تلفنی/ اینترنتی) معامله گران کارگزاری از طریق سامانه نامک درخواست را در سامانه معاملات ثبت می‌کنند. علاوه بر این یک سرویس در اختیار مشتریانی قرار می‌گیرد که آنلاین معامله (trade) می‌کنند که این خدمت از طریق شرکت‌هایی که سیستم مدیریت آنلاین (online managing system) را پیاده سازی کرده اند در اختیار مشتریان قرار می‌گیرد.

وی ادامه داد: ترکیب این دو یعنی سرویس‌هایی که آنلاین ارسال می‌شوند و درخواست‌هایی که از طریق نامک در اختیار کارگزاری ارسال می‌گردد در سامانه معاملات ثبت می‌شود. فرآیند پس از معاملات نیز که پس از پایان ساعت 12.30 انجام می‌شود بر عهده شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه است.

آغاز به کار سامانه پایش و مانیتورینگ کلیه سرویس‌ها

ایلخانی تصریح کرد: اخیرا یک سامانه پایش سرویس‌های معاملاتی نیز در مدیریت فناوری پیاده‌سازی شده است که دقیقا از ساعت 6:30 دقیقه صبح که برخی سرویس‌های معاملات بالا بیاید تا ساعت 20 که برخی سرویس‌های پس از معاملات و تسویه باید تمام شود، مانیتور می‌کنیم که هر یک از سرویس‌ها در چه وضعیتی قرار دارند. به طور مثال برخی از سرویس‌ها از ساعت 18 تا 20 باید عملیاتی شود در صورتی که با تاخیر شروع شود و یا عملیات نهایی زمانبر باشد یک هشدار صادر می‌شود. طبیعتا اگر این کار دیرتر از زمان مورد نظر انجام شود ممکن است عملیات بازار فردا صبح دچار مشکل شود. سرویس‌های شروع بازاز نیز به همین شکل پایش می‌شود.

قطع پشتیبانی از سامانه بورس پس از خریداری شرکت مبدا توسط آمریکا

وی در پاسخ به سوالی در مورد زمان خریداری هسته معاملات، مرجع خرید و تغییرات اعمال شده بر روی آن گفت: دهه 80 حدود سالهای 83 تیمی از ایران به خارج رفتند و هسته معاملات از شرکت اتوس فرانسه خریداری شده است (در یک بازه زمانی نیاز بود تا کسب و کار و فرایندهای بازار سرمایه ایران تشریح شود تا سامانه بر اساس نیاز بومی سازی شود بنابراین استقرار و بومی سازی سامانه در یک برنامه کاری چند ماهه انجام شد). بعد از مدتی که یکی از شرکت‌های آمریکایی بخشی از شرکت اتوس را خریداری کرد، و به دلیل تحریمها شرکت دیگر حاضر نشد که پشتیبانی و توسعه خود از سامانه را ادامه دهد. با توجه به اینکه سورس سامانه نیز خریداری شده بود لذا علی رغم مشکلات فراوان دانش ارزشمندی در شرکت مدیریت فناوری بورس تهران در این خصوص بوجود آمد.

وی ادامه داد: تغییراتی که مربوط به محاسبه شاخص بود، شاید جز اولین تغییرات کلان بود که به صورت داخلی انجام شد. پس از آن بورس کالا سرویس‌هایی برای معاملات سپرده کالایی نیاز داشت که توسعه پیدا کرد. در بازه زمانی سال 93 بود که زیر ساخت این سامانه نیز تغییر پیدا کرد و بروزرسانی شد.

مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه پیچیدگی سامانه ها باعث شده لزوما داشتن سخت افزارهای توانمند و بروز باعث بهره وری بالا سامانه ها نشود و لذا همزمان با سخت افزار، نرم افزار نیز باید توسعه و بروزرسانی شود تصریح کرد: عکس این مطلب نیز صادق است . یعنی نرم افزار بروز نیز نیاز به تکنولوژی های سخت افزاری بروز دارد تا بتواند کارایی خود را ارایه نماید.

ایلخانی گفت: نرم افزار به مرور توسعه پیدا کرده بود اما استقرار مدل سخت افزار این اجازه را نمی‌داد که به بهترین عملکرد ممکن برسیم. یک بروزرسانی با کمک تیم اتوس در داخل کشور انجام شد و مدل استقرار سخت افزارها نیز بروز شد.این بروزرسانی صرفا شامل سامانه معاملات نیست، ارتباط شرکت‌های او ام اس با هسته نیز تحت تاثیر بروزرسانی قرار گرفت و عملکرد نهایی بازار بهبود پیدا کرد.

وی با بیان اینکه پس از این تغییرات، بروزرسانی‌های دیگری در حوزه مچینگ انجام شد چراکه بازار بزرگ شده بود، گفت: همچنین ماهیت مجموعه الزامات و قوانینی که ما در بازار(market) داشتیم با بازارهای خارجی یکسان نبود. مانند سامانه بانکی، وقتی سامانه بانکی از خارج خریداری می‌شود و به ایران میاید، حتما در بخش مدل محاسبه تسهیلات، اعتبار و . تغییرات اساسی انجام می‌شود. پیاده‌سازی سامانه‌های بانکی اگر در ایران رخ دهد که این موارد مشخص است اما اگر سامانه از خارج از کشور باشد حتما باید تغییراتی بر روی آن انجام شود. این تغییراتی بعضا عوارض جانبی دارد و ممکن است سبب شود که سایر سیستم ها تحت تاثیر قرار بگیرد.

مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار تصریح کرد: تلاش شد تا عوارض جانبی(side effect) که در نتیجه تغییرات در سامانه معاملات ایجاد شده بود به حداقل برسد. حجم معاملات به مرور افزایش یافته بود و اگر به یاد داشته باشید در یک بازه زمانی تعداد معاملات به شدت رشد پیدا کرده بود. با ترکیبی از تغییرات قوانین و بروز‌رسانی‌های فنی تلاش شد تا سامانه در وضعیت پایدار نگاه ‌داشته شود. مثلا در حال حاضر حداقل مبلغ سفارش 500 هزار تومان سفارشی(order) است که می‌توان به سامانه معاملات ارسال کرد. در گذشته این محدودیت وجود نداشت و لذا سفارشاتی با مبالغ کمتر ارسال می‌شد . این محدودیت‌ها همه در راستای سیاست کاهش سفارشات خرد در نظر گرفته شده است. بنابراین قوانین و دستورالعمل‌ها را به در مسیری تصویب شد تا با کاهش تعداد سفارشات خرد عملکرد (performance) سامانه معاملات بهبود پیدا کند.

در شرایط اوج بازار امکان اعمال تغییرات وجود ندارد/ تنها برخی سخت‌افزارها تغییر کرد

وی در پاسخ به سوالی در مورد تاریخ‌های تغییرات مچینگ رخ داده در سامانه معاملات بورس گفت: در بازه زمانی اوج بازار تغییراتی رخ داد اما عموما این تغیییرات در حوزه تقویت سخت افزار و بروزرسانی سرویس‌های جانبی بود. در شرایطی که بازار در حال عملیات روزانه است، نمی‌توان تغییرات را در لحظه اعمال کرد. ترجیح ما این است که تغییرات را در شرایط سکون بازار اعمال کنیم و بروزرسانی‌ها انجام شود. اساسا علت اینکه سه یا چهار شرکت بیشتر نیستند که کار پیاده‌سازی سامانه‌های معاملاتی را انجام می‌دهند این است که شرایط پشتیبانی و شرایط توسعه این سامانه‌ها بسیار سخت است و در عین حال خریدار آن نیز کم است. چندین شرکت هستند که در حوزه سامانه‌های کارگزاری‌ها و بانک‌ها فعالیت دارند اما در دنیا در مورد سامانه‌های معاملاتی شرکت‌های انگشت شماری وجود دارند.

وی در پاسخ به سوالی در مورد مشکلات هسته معاملات طی سال 1399 و در زمان اوج معاملات و اقدامات انجام شده از آن زمان تا کنون گفت: لزوما قطعی‌هایی که وجود دارد مربوط به زیرساخت نیست. زیرساخت یک کلمه کلی است. یک مجموعه از سرویس‌ها در یک بستر و زیرساخت در تعامل با یکدیگر سامانه معاملات را شکل می‌دهند. اختلال و یا تاخیر در عملکرد هر سرویس، سخت افزار، شبکه ، اینترنت و . باعث می‌شود عملکرد سامانه به درستی صورت نپذیرد. در موضوع بهبود عملکرد هم موضوع به همین شکل است. بحث یک زنجیره از سرویس‌هاست. لزوما وقتی عملکرد یک چرخه از زنجیره را بدون در نظر گرفتن محدودیتهای تعاملاتی و یا اثرات جانبی بهبود دهیم ممکن است در عملکرد کل زنجیره بهبود نهایی حاصل نشود.

امکان توسعه زیرساخت‌ها در یک بازه چهار ساله وجود ندارد/ آمادگی حجم معاملات سال 1399 را نداشتیم

مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: در سامانه معاملاتی بیش از 20 تا 30 سرویس فعال وجود دارند که در حال تعامل با یکدیگر هستند. اگر هر کدام از این سرویس‌ها را به عنوان یک چرخ‌دنده در نظر بگریم، اتفاقا سرعت بالای یکی از آنها موجب اختلال خواهد شد. در نتیجه اینکه می‌گوییم سامانه معاملات به بلوغ رسیده به این معنا است که می‌دانیم هر یک از سرویس‌ها باید به چه شکلی توسعه پیدا کند.

سرعت بالای یکی از سرویس‌ها سبب اخلال خواهد شد/ زیرساخت یک زنجیره است

ایلخانی با تاکید بر اینکه به همین دلیل چند سال پیش تصمیم گرفته شد تا سامانه مچینگ بومی پیاده‌سازی شود افزود: این تصمیم در شرایط اوج معاملات سال 1399 گرفته شد و استنباط بنده این است که هسته معاملاتی و تیم پشتیبانی آمادگی پذیرش این حجم از معامله (trade) را نداشت. حتی فکر می‌‌کنم که بازار هم پیش‌بینی این حجم از معاملات را نداشت.

وی گفت: سهام عدالت در همان زمانی که شاهد رشد بازار بودیم وارد بازار شد و ناگهان تعداد بسیار زیادی کد بورسی (سرمایه گذار خرد) وارد بازار شد. حتی دریافت کد بورسی نیز در آن زمان به یک معضل تبدیل شده بود و تعداد تقاضا بسیار بیش از توان پاسخگویی تیم پشتیبانی بازار سرمایه و یا زیر ساختهای ارتباطی بود. لزوما این زیر ساخت به بازار سرمایه مرتبط نمی‌شد. بحث احراز هویت الکترونیک از طریق سرویس‌های تطابق کد ملی و شماره موبایل و مشخصات شناسنامه ای و . همراه بود که از زیر ساخت و سرویس‌های غیر بازار سرمایه استفاده می‌شد.

مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: براساس آخرین گزارشی که چرا حجم معاملاتی در معاملات مهم است؟ از سامانه مچینگ بومی دریافت کردیم، در شرایط آزمایشگاهی پاسخگوی شرایط فعلی و بالاتر از آن است. وقتی می‌خواهیم در شرایط واقعی این سامانه را اجرا کنیم نیازمند همان برنامه (plan) هشت ماهه است. این برنامه نیز این گونه نیست که سیستم فعلی کار خود را انجام دهد و ما به طور مجزا بر روی یک سیستم دیگر کار کنیم بلکه باید به صورت هم‌زمان نمادهایی به این سیستم اضافه شود و مقایسه انجام بگیرد.

شرایط اختلالات بهتر از قبل است اما توجه بیشتری به آن می‌شود

وی در پاسخ به سوالی در مورد اینکه آیا سازمان بورس از سال 1399 بستری را فراهم کرده است که دیگر شاهد اختلال در بازار نباشیم، گفت: از سال 1399 و قبل از آن تغییرات مختلفی انجام شده است. اختلالی که از آن صحبت می‌شود در گذشته نیز وجود داشته است حتی زمانی که معاملات آنلاین وجود نداشته است. اما در آن زمان رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی در خصوص این موضوع تا این اندازه حساسیتی نداشتند و تعداد فعالان بازار سرمایه نیز کمتر بود. مثلا خاطرم هست به دلیل اینکه سرویسهای معاملاتی تالار استان اصفهان در سال 1387 با مشکل مواجه شد و تاخیر یه ساعته در خصوص ارسال سفارشات بوجود آمد کل معاملات آن روز کنسل شد. و مواردی هم وجود داشت که به خاطر تاخیر در اتصال به سرویسهای معاملاتی تعدادی از کارگزاریها عملیات کل بازار با تاخیر شروع می‌شد.

ایلخانی ادامه داد: جدا کردن هسته بورس و فرابورس از جمله اقداماتی بود که ضریب پایداری سامانه را افزایش داده است. همچنین موضوع راه اندازی مرکز داده پشتیبان که در شرایطی که در یک مرکز داده مشکل بوجود آید که در لحظه نتوان برطرف کرد بلافاصله سرویسها از مرکز داده دوم اجرایی می‌شود. این موارد تمهیداتی بوده است که انجام شده است اما نمی‌توانیم بگوییم که با این اتفاقات 100 درصد شرایط ایده آل خواهیم داشت.

سامانه بومی در مسیر تایید الزامات اولیه است

مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به اینکه سامانه بومی در مسیر تایید الزامات اولیه و موارد حقوقی و قراردادی است گفت: هر سامانه‌ای که نوشته می‌شود نهادهای نظارتی تمهیداتی برای آن دارند. لزوما زمان پیاده‌سازی دقیقی نمی‌توان برای آن ذکر کرد اما از هر زمان که این کار آغاز شود حداقل به هشت ماه زمان نیاز هست. به شرط آنکه سامانه نیاز به تغییرات داخلی نداشته باشد شاید از هشت ماه دیگر کار خود را آغاز کند.

تست سامانه بومی در شرایط آزمایشگاهی

وی ادامه داد: شاید در طول هشت ماه تا یک سال بتوانیم به نقطه‌ای برسیم که بگوییم سامانه جواب می‌دهد و مچینگ را آغاز کنیم اما همانطور که اشاره شد اگر یکی از چرخ‌دنده‌های این زنجیره سریعتر از بقیه باشد و نتواند در کنار دیگر زنجیره‌ها کار کند، از همین سرویسی که امروز داریم عملکرد پایین‌تری خواهد داشت.

عدم بروزرسانی سامانه پس از معاملات و ناتوانی در تکمیل سرویس‌ها طی بازه چهار ساعته

ایلخانی در پاسخ به سوالی در مورد شرکت توسعه دهنده سامانه بومی معاملات بورس و هزینه طراحی آن گفت: شرکت رادین بورس، یک شرکت مشترک بین سازمان بورس و دانشگاه تهران است و هزینه‌های پیاده سازی آن را نیز سازمان بورس تقبل کرده است. دانشگاه تهران بحث آورده فنی و تامین آزمایشگاه های تست و اجرا و تامین نیرو فنی و . را انجام داده است. برخی محدودیتها لزوما به سامانه معاملات مربوط نمی‌شود بلکه به سامانه پس از معاملات مربوط بود به این دلیل که سامانه پس از معاملات بروزرسانی نشده است. و عملیات در آن سامانه با کندی همراه است. البته سالها پیش یک سامانه پس از معاملات بومی پیاده سازی شده است ولی تاکنون زیر بار عملیاتی واقعی تست نشده است.

جزئیات دسترسی معامله‌گران حقیقی به «معاملات الگوریتمی »

به گزارش تسنیم، در خصوص معاملات الگوریتمی این شائبه در ماه‌های اخیر وجود داشته که معامله‌گران حقیقی دسترسی به ابزارهای الگوریتمی ندارند و این به معنای عدم رعایت عدالت در این حوزه است. این درحالی است که حداقل 18 کارگزاری مجوز ارائه ابزارهای الگوریتمی به مشتریان حقیقی و حقوقی خود را دارند.

بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که تاکنون حداقل 4 شرکت در حوزه ارائه خدمت الگوریتمی به نهادهای مالی، از سازمان بورس و اوراق بهادار مجوز گرفته‌اند. این شرکت‌ها علاوه بر ارائه خدمات به نهادهای مالی و بازارگردان‌ها، به کارگزاری‌های متقاضی نیز ابزارهای معاملات الگوریتمی را ارائه می‌دهند. بنابراین علاوه بر اشخاص حقوقی، اشخاص حقیقی نیز می‌توانند از امکان معاملات الگوریتمی استفاده نمایند. کارگزاری‌هایی که تاکنون موفق به اخذ مجوز جهت ارائه خدمات مذکور به مشتریان خود شده‌اند.